پیروزی زهران ممدانی در نیویورک؛ آغاز چالشی تازه میان واشنگتن و بدنه اجتماعی آمریکا

پیروزی «زهران ممدانی»، نامزد مسلمان و شیعه در انتخابات شهرداری نیویورک، موجی از تحلیل‌های سیاسی را در آمریکا و فراتر از آن به راه انداخته است. در حالی که رسانه‌های غربی این پیروزی را بیشتر در چارچوب رقابت‌های حزبی میان دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان ارزیابی می‌کنند، بسیاری از ناظران بر این باورند که انتخاب ممدانی، نمادی از اعتراض گسترده اجتماعی به سیاست‌های اقتصادی و نژادی دوره ترامپ است. برای بررسی ابعاد این رخداد، «ثمانه اکوان» کارشناس مسائل بین‌الملل، در گفت‌وگو با خبرنگار آنا به تحلیل پیامدهای سیاسی و اجتماعی این تحول پرداخت.

پیروزی ممدانی فراتر از یک رویداد محلی است

اکوان اظهار کرد: پیروزی زهران ممدانی در نیویورک صرفاً یک رخداد محلی نیست؛ بلکه پدیده‌ای است که می‌تواند در سال‌های آینده بر ساختار سیاسی آمریکا تأثیرگذار باشد. اهمیت این موضوع زمانی دوچندان می‌شود که بدانیم او هم مسلمان و هم شیعه است و دیدگاه‌هایی آشکارا منتقدانه نسبت به صهیونیسم دارد. از این رو، بسیاری در جهان اسلام این پیروزی را با احساس همدلی و افتخار دنبال می‌کنند.

وی افزود: البته باید توجه داشت که دلیل اصلی موفقیت ممدانی، نه صرفاً عقاید مذهبی یا ضدصهیونیستی او، بلکه ترکیبی از عوامل سیاسی و اقتصادی درون آمریکا بوده است. انتخابات در فضایی برگزار شد که دولت فدرال به دلیل اختلاف میان کاخ سفید و کنگره بیش از یک ماه تعطیل بود و این موضوع تأثیر مستقیم بر نارضایتی مردم داشت.

اعتراض به نظام سرمایه‌داری و سیاست‌های اقتصادی ترامپ

این کارشناس با اشاره به ریشه‌های اجتماعی این انتخابات گفت: مردم نیویورک در واقع با رأی خود، مخالفتشان را با سیاست‌های اقتصادی و طبقاتی دولت ترامپ اعلام کردند. این شهر از دیرباز پایگاه رأی دموکرات‌ها بوده است و معمولاً نامزدهای جمهوری‌خواه شانسی برای پیروزی در آن ندارند، اما این بار ترکیبی از عوامل اقتصادی، نژادی و اجتماعی باعث شد رأی‌دهندگان از یک نامزد مستقل و سوسیالیست حمایت کنند.

اکوان تصریح کرد: رأی‌دهندگان چند دسته بودند. بخشی از آن‌ها به خاطر گرایش‌های سوسیالیستی و عدالت‌خواهانه ممدانی از او حمایت کردند، گروهی دیگر به‌واسطه مواضع صریح او در حمایت از فلسطین و نقد صهیونیسم به وی رأی دادند. حتی در میان یهودیان نیویورک نیز، که جمعیت قابل توجهی دارند، مخالفت‌هایی با سیاست‌های لابی صهیونیستی وجود داشت و همین امر موجب شد بخشی از رأی آنان به سمت ممدانی متمایل شود.

وی افزود: پیروزی او در حقیقت پاسخی بود به فضای بی‌اعتمادی و نارضایتی گسترده‌ای که در نتیجه تعطیلی طولانی دولت فدرال و اخراج هزاران کارمند شکل گرفته بود. بسیاری از بیکاران و طبقات متوسط نیویورک در واقع از ممدانی به‌عنوان صدایی برای اعتراض به وضع موجود استفاده کردند.

لابی صهیونیستی شکست خورد

اکوان در ادامه گفت: تلاش‌های گسترده لابی صهیونیستی برای جلوگیری از پیروزی ممدانی بی‌نتیجه ماند. با وجود فشارها، تخریب‌های رسانه‌ای و حتی هشدار به نهادهای مالی، فضای عمومی جامعه آمریکا نسبت به عملکرد دولت ترامپ چنان منفی بود که این لابی نتوانست بر جریان رأی تأثیر تعیین‌کننده‌ای بگذارد.

وی تأکید کرد: هرچند برخی رسانه‌ها در کشورهای اسلامی از زاویه مذهبی یا ضدصهیونیستی به موضوع نگاه می‌کنند، اما واقعیت این است که پیروزی ممدانی بیش از هر چیز محصول بحران داخلی آمریکا و نارضایتی از سیاست‌های ترامپ است. بحران تعطیلی دولت، افزایش هزینه‌های زندگی و تورم، شکاف طبقاتی را در شهرهای بزرگ به اوج رسانده است و این نارضایتی اجتماعی زمینه را برای ظهور چهره‌هایی مانند ممدانی فراهم کرده است.

واکنش تند ترامپ و تهدید به قطع بودجه فدرال

این کارشناس مسائل بین‌الملل درباره واکنش احتمالی ترامپ به پیروزی ممدانی گفت: ترامپ هیچ‌گاه در برابر چنین تحولی ساکت نخواهد ماند. او پیش‌تر اعلام کرده بود که احتمالاً بودجه‌های فدرال نیویورک را کاهش خواهد داد تا فشار اقتصادی بر مدیریت جدید شهر افزایش یابد. از دید او، این پیروزی نوعی شکست شخصی محسوب می‌شود.

اکوان ادامه داد: این در حالی است که برنامه‌های ممدانی ازجمله فریز اجاره‌بها، جلوگیری از افزایش قیمت مسکن، رایگان‌سازی حمل‌ونقل عمومی و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر، سیاست‌هایی هزینه‌بر هستند که بدون حمایت فدرال قابل اجرا نخواهند بود. اگر دولت مرکزی از پرداخت بودجه خودداری کند، بار مالی سنگینی بر دوش ایالت و شهرداری نیویورک قرار خواهد گرفت و همین مسئله ممکن است به جنگ اقتصادی تازه‌ای میان واشنگتن و نیویورک منجر شود.

سقوط کومو و شکست گزینه جمهوری‌خواهان

این کارشناس مسائل بین‌الملل در بخش دیگری از گفت‌وگو اظهار کرد: ترامپ در آخرین لحظات از «اندرو کومو»، نامزد مستقل و سابقاً دموکرات، حمایت کرد تا مانع پیروزی ممدانی شود، اما این حمایت بی‌فایده بود. کومو به دلیل پرونده‌های فساد اخلاقی و مالی، چهره‌ای بی‌اعتبار در میان رأی‌دهندگان محسوب می‌شد و حمایت از او نتیجه معکوس داشت.

اکوان افزود: شکست کومو در واقع شکست سیاست‌های تکراری نخبگان آمریکایی بود. اکنون نوعی شکاف جدی بین واشنگتن و ایالت‌های بزرگ اقتصادی مانند نیویورک شکل گرفته است؛ شکافی که تنها سیاسی نیست، بلکه اقتصادی و ایدئولوژیک نیز هست.

بحران سیاست‌های تجاری ترامپ

این کارشناس در ادامه تحلیل خود خاطرنشان کرد: سیاست‌های تجاری ترامپ که بر پایه افزایش تعرفه‌ها و حمایت‌گرایی شکل گرفته بود، نتیجه معکوس داد. این سیاست‌ها موجب افزایش قیمت کالاها و تورم داخلی شد و طبقات متوسط و پایین جامعه را بیش از پیش تحت فشار قرار داد. به همین دلیل، مردم در انتخابات محلی و ایالتی، از نامزدهایی حمایت کردند که شعار عدالت اقتصادی و اصلاح ساختار سرمایه‌داری را مطرح می‌کردند.

اکوان گفت: نتایج اخیر نشان می‌دهد که روند بازگشت جامعه آمریکا به سمت دموکرات‌ها آغاز شده است. این مسئله نه تنها در نیویورک بلکه در چند ایالت دیگر نیز مشهود است و می‌تواند زمینه‌ساز تحولات مهمی در انتخابات میان‌دوره‌ای ۲۰۲۶ باشد.

سوسیالیست‌ها در حاشیه حزب دموکرات

وی در ادامه اظهار کرد: با وجود این موفقیت‌ها، به نظر نمی‌رسد که حزب دموکرات بخواهد به جریان‌های چپ‌گرای سوسیالیست مانند طیف برنی سندرز یا زهران ممدانی اجازه دهد که بیش از حد رشد کنند. ساختار سنتی حزب دموکرات همچنان وفادار به نظام سرمایه‌داری و منافع لابی‌های مالی است و از گسترش نفوذ نیروهای چپ واهمه دارد.

اکوان تأکید کرد: حتی باراک اوباما، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، از ممدانی حمایت رسمی نکرد و تنها در یک تماس تلفنی برای او آرزوی موفقیت کرد. این نشان می‌دهد که رهبران سنتی حزب تمایلی به حرکت در مسیر سوسیالیستی ندارند. از سوی دیگر، حزب دموکرات وابستگی مالی شدیدی به کمک‌های کمپین‌های صهیونیستی دارد و اگر بخواهد از چهره‌هایی ضدصهیونیست حمایت کند، این منابع مالی را از دست می‌دهد؛ موضوعی که در انتخابات کنگره و ریاست‌جمهوری بسیار حیاتی است.

بازگشت جسارت اجتماعی در آمریکا

کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به تبعات اجتماعی این پیروزی اظهار کرد: انتخاب ممدانی اگرچه تهدید مستقیمی برای ترامپ نیست، اما آثار روانی و اجتماعی عمیقی بر جامعه آمریکا دارد. پس از سرکوب گسترده اعتراضات ضدصهیونیستی در دانشگاه‌ها و خیابان‌ها، جامعه آمریکا وارد دوره‌ای از سکوت و ترس شده بود. اکنون با پیروزی ممدانی، بسیاری از جوانان و فعالان مدنی احساس کرده‌اند که می‌توانند دوباره صدای خود را در مخالفت با نظام تبعیض و صهیونیسم بلند کنند.

وی افزود: این تحول ممکن است مقدمه‌ای برای بازسازی فضای اعتراض و آزادی بیان در آمریکا باشد. در واقع، مردم با رأی خود به ممدانی نه فقط یک شهردار، بلکه نمادی از مقاومت در برابر سرکوب، تبعیض نژادی و سیاست‌های اقتصادی ناعادلانه را برگزیدند. از این منظر، پیروزی او نقطه عطفی در تحولات سیاسی و اجتماعی آمریکا به شمار می‌رود.

جمع‌بندی

اکوان در جمع‌بندی این گفت‌وگو اظهار کرد: پیروزی زهران ممدانی در نیویورک، فراتر از یک اتفاق سیاسی محلی است. این پیروزی نمادی از اعتراض به ساختار قدرت اقتصادی و نژادی آمریکا و در عین حال نشانه‌ای از ضعف تدریجی گفتمان ترامپیسم در جامعه آمریکاست. با توجه به عمق نارضایتی‌ها از سیاست‌های سرمایه‌داری و افزایش شکاف طبقاتی، احتمال دارد چهره‌هایی با رویکرد عدالت‌خواهانه و مردمی در سال‌های آینده نقش پررنگ‌تری در سیاست آمریکا ایفا کنند.