کمآبی بدن، استرس را افزایش میدهد
گاهی تنها کافی است آب کافی ننوشیم تا بدنمان واکنشی شدید و خاموش نشان دهد. پژوهش تازهی دانشگاه «لیورپول جان مورز» (Liverpool John Moores University) نشان میدهد افرادی که کمتر از ۱.۵ لیتر مایعات در روز مصرف میکنند، هنگام مواجهه با فشار روانی، سطح «کورتیزول» (Cortisol) هورمون اصلی استرس، در بدنشان بیش از ۵۰ درصد بالاتر میرود. نکته اینجاست که این افراد لزوماً احساس تشنگی نمیکنند، اما بدنشان با نشانههای زیستی هشدار میدهد. نشانههایی همچون ادرار غلیظتر، کلیههای پرکارتر و مغزی که فرمان ترشح بیشتر هورمون استرس میدهد. این فرآیند پنهان، اگر ادامه یابد، میتواند مسیر بیماریهای قلبی، دیابت و افسردگی را هموار کند.
«نیل والش» (Neil Walsh)، فیزیولوژیست و سرپرست این تحقیق، میگوید: «کورتیزول زمانی که از کنترل خارج شود، دروازهای است به سوی بیماریهای مزمن.» به بیان ساده، کمبود آب میتواند اضطراب را شعلهور کند، خواب را بر هم بزند و سلامت روان و جسم را تضعیف کند. این کشف تازه یادآور یک حقیقت ساده است که شاید موثرترین سلاح ما در برابر استرس، همان بطری آب کوچکی باشد که روی میز یا در کیف فراموش کردهایم.
چرا بیآبی استرسزا است؟
بدن انسان بهطور مداوم میزان آب را پایش میکند. وقتی مایعات کافی وارد نمیشود، هورمونی به نام «وازوپرسین» (Vasopressin) فعال میشود. وظیفهی آن حفظ تعادل آب و الکترولیتهاست؛ اما این مکانیسم جبرانی بهایی دارد. وازوپرسین علاوه بر کلیهها، بر «هیپوتالاموس» (Hypothalamus) نیز اثر میگذارد و ترشح کورتیزول را تحریک میکند. به همین دلیل است که حتی بدون احساس تشنگی، کمبود آب میتواند بدن را در حالت آمادهباش و فشار روانی نگه دارد.
آزمایش استرس در آزمایشگاه
برای بررسی این پدیده، پژوهشگران ۲ گروه جوان سالم را انتخاب کردند. یکی با مصرف پایین (کمتر از ۱.۵ لیتر مایع در روز) و دیگری با مصرف مطابق توصیهها (۲ لیتر برای زنان، ۲.۵ لیتر برای مردان). پس از یک هفته حفظ عادات نوشیدن، شرکتکنندگان در «آزمون استرس اجتماعی تریر» (Trier Social Stress Test) شرکت کردند؛ آزمونی شامل یک مصاحبه شغلی ساختگی و محاسبات ذهنی دشوار، که بارها برای القای استرس در محیط کنترلشده استفاده شده است. نتایج روشن بود؛ هر دو گروه اضطراب و تپش قلب مشابهی گزارش کردند، اما تنها گروه کممصرف جهش قابل توجهی در کورتیزول بزاق نشان داد.
عوارض خاموش کمآبی
یافتههای این پژوهش منتشر شده در سایت «ساینس دیلی» (Science Daily)؛ نشان میدهد که کمآبی مزمن، حتی اگر خفیف باشد، میتواند زمینهساز اختلالات جدی در بلندمدت شود. واکنش بیشازحد کورتیزول با خطر بالاتر ابتلا به بیماری قلبی، دیابت نوع ۲، افسردگی و حتی تضعیف سیستم ایمنی همراه است. این همان دامی است که بسیاری از ما بیخبر در آن گرفتار میشویم؛ نوشیدن چای و قهوه را کافی میدانیم، اما از نقش حیاتی آب ساده در تنظیم تعادل بدن غافل میمانیم.
پیام ساده برای زندگی روزمره
«دانیل کاشی» (Daniel Kashi)، یکی از پژوهشگران تیم، تأکید میکند: «اگر برنامهای پر از استرس دارید، بطری آب همراه داشتن عادتی کوچک با اثری بزرگ است.» او یادآور میشود که رنگ ادرار شاخص سادهای برای وضعیت آب بدن است: رنگ روشن زرد به معنای وضعیت خوب و رنگ تیره نشانهی کمبود آب.
این تحقیق یک پیام ساده دارد که نوشیدن آب کافی نهتنها عطش را رفع میکند، بلکه میتواند سپری در برابر فشارهای روانی و بیماریهای مزمن بسازد. در جهانی که استرس به بخشی جداییناپذیر از زندگی تبدیل شده است، شاید یکی از کمهزینهترین و موثرترین راهها برای محافظت از ذهن و بدن، همان لیوان آبی باشد که اغلب از یاد میبریم.
انتهای پیام/
