قمار انگلیسی/ 4 مساله‌ای که درباره برگزیت به آن فکر نکرده بودند

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، در این گزارش آمده است که هنوز هیچ کس دقیقا تبعات واقعی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا را نمی‌داند. در طول عمر اتحادیه اروپا، برای نخستین بار است که چنین اتفاقی می‌افتد و در نتیجه باید طبیعی باشد که همه از هم بپرسند قرار است چه چیزی رخ بدهد؟

فضایی از ابهام، در جامعه بریتانیا مشاهده می‌شود. یک روز پس از رفراندوم، دیوید کامرون، جوان‌ترین نخست‌وزیر تاریخ بریتانیا در مقابل منزل شماره 11 داونینگ استریت حاضر شد و گفت که استعفا خواهد داد. این موضوع ابهام‌های مربوط به خروج را افزایش داده است. چه کسی قرار است جانشین کامرون شود؟ بریتانیا در حال و روز غیر اتحادیه اروپایی خود و در دستان نخست‌وزیر جدید چه سرنوشتی پیدا می‌کند؟ این سوال‌ها و ابهام‌ها پاسخ مشخصی ندارند. اما، برخی از آثار و تابعات خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا را – هرچند با تردیدهایی- می‌توان مطرح کرد:

1- وقتی رفراندوم جدایی اسکاتلند از بریتانیا در سال 2014 به پایان رسید، تداوم حضور اسکاتلند در اتحادیه اروپا یکی از اصلی‌ترین انگیزه‌هایی بود که اکثریت مردم این کشور را واداشت تا در آن رفراندوم پاسخ منفی بدهند. برای مردم کشوری با مختصات اسکاتلند بسیار دلهره‌آور بود که در آن واحد هم از بریتانیا جدا شوند و هم از اتحادیه اروپا؛ چراکه جدایی از بریتانیا به معنای جدایی از اتحادیه اروپا هم بود.

نخست‌وزیر اسکاتلند که مردم کشورش هفته گذشته با اکثریت قابل توجهی به سود بقای بریتانیا در اتحادیه اروپا رأی دادند، ساعتی پس از مشخص شدن برگزیت، اعلام کرد که برای بازگشت به اتحادیه اروپا تلاش خواهد کرد. این موضوع به معنای آغاز روند جدایی اسکاتلند از بریتانیاست.

الان بسیار زود است که پیش‌بینی کنیم آینده اسکاتلند چه خواهد شد. درست است که برگزیت، آن‌ها را از اتحادیه اروپا جدا کرد اما حداقل هنوز زیر چتر بریتانیا هستند. شاید در چنین وضعی، همین هم برای اسکاتلندی‌ها راضی‌کننده باشد، به ویژه وقتی به یادآوریم که فرآینده الحاق به اتحادیه اروپا، فرآیندی زمان‌بر است. به هر روی، نجواهای جدایی از بریتانیا از دل جامعه مدنی اسکاتلند به گوش می‌رسد. خیلی ساده، آن‌ها احساس می‌کنند که دارند بهای اشتباهی را می‌پردازند که مرتکب نشده‌اند. اگر اسکاتلندی‌ها به سود ترک بریتانیا حرکت کنند، آن وقت دیگر به جای برگزیت باید واژه جدیدی به نام «بردد» (مرگ بریتانیا) را به کار برد.

2- استیون هاوکینگ، فیزیکدان مشهور، پس از برگزیت گفت که باید منتظر فاجعه علمی برای بریتانیا باشیم. نکته‌ای که هاوکینگ به آن اشاره کرده است حقیقتی انکارنشدنی است. دانشگاه‌های بریتانیا ۱۶ درصد بودجه تحقیقاتی خود را از اتحادیه اروپا دریافت می‌کردند که حالا این مسأله منتفی خواهد شد.

از آمار پیداست که جدایی از اتحادیه اروپا، ۱.۴ میلیارد دلار از بودجه‌های تحقیقاتی دانشگاه‌های بریتانیایی از از بین خواهد برد. کم شدن این رقم از بودجه دانشگاه‌ها فقط به معنای حذف برخی از پروژه‌های علمی سرمایه‌بر اما با ارزش یا حتی حذف برخی از رشته‌های دانشگاهی نخواهد بود بلکه یک معنای دیگر نیز دارد: حذف بسیاری از بورسیه‌های تحصیلی که به دانشجویان خارجی تعلق می‌گرفت. بنابراین، از این جا به بعد بریتانیا از حضور بسیاری از دانشجویان نخبه خارجی محروم خواهد شد.

3- اگرچه جدایی بریتانیا از اتحادیه اروپا از سوی دست راست‌ترین شاخه حزب محافظه‌کار بریتانیا به رهبری بوریس جانسون، شهردار سابق لندن رقم خورد، حالا تبعات‌اش دامن‌گیر حزب رقیب یعنی حزب کارگر هم شده است. جرمی کوربین که سال گذشته از سوی چپ‌ترین شاحه حزب کارگر به رهبری این حزب رسید، اوضاع مناسبی ندارد. او در رأی‌گیری سه روز پیش درون حزبی، تقریبا تنها یک‌سوم آرا را به دست آورد.

دلیل این کار مشخص است. امواج راست‌گرایی در خوش‌بینانه‌ترین حالت تا ماه‌های آینده فروکش نخواهد کرد. تازه فصل برداشت محصول برای راست‌گرایان فرا رسیده است. از اینجا به بعد باید منتظر جدایی بیشتر بریتانیا از سایر کشورهای اروپایی، اعمال سخت‌ترین سیاست‌ها علیه پناهجویان، فشار فزاینده بر اقلیت‌های غیر اروپایی در بریتانیا و در یک کلام شاهد برآمدن یک وضع جدید تهاجمی در این کشور بود. باید منتظر ماند و ارزیابی کرد که تغییر آرایش سیاسی در بریتانیا تا کجا پیش خواهد رفت.

4- برای آن‌هایی که با نگرانی سیاست‌های ضد اروپایی روسیه را دنبال می‌کنند، جدایی بریتانیا از اتحادیه اروپا خبر دردناکی بود. در حالی که اتحادیه اروپا از سال گذشته نظام تحریم‌های سخت‌تری علیه روسیه در پیش گرفته و آماده می‌شد تا انسجام بیشتری به خود در برابر روسیه بدهد، یکی از جدی‌ترین مهره های این سیاست از زنجیره آن حذف شده است.

این فقط، موضوع دردسر اتحادیه اروپا نخواهد بود بلکه برای بریتانیا نیز که به دنبال محدود کردن یکی از قبای جهانی خود است، به معنای از دست دادن امکانات موجود در اتحادیه اروپا برای متوقف کردن مسکو است. مضاف بر اینکه احتمالا ضربه داخلی ناشی از برگزیت، تا مدتی، بریتانیا را از واکنش دقیقتر به روسیه باز خواهد داشت.

با وجود این، نکته‌ای که نباید فراموش کرد این است که راست‌گراها همیشه نسخه‌های مکانیکی و صلبی برای معادلات و معضلات جهانی دارند. این به معنای وقوع یک وضع احتمالی به شدت بحرانی میان بریتانیا و روسیه خواهد بود.