کتاب صوتی؛ پلی میان سنت و فناوری/صدای اقوام ایران در دنیای نوین کتاب‌خوانی
علیرضا شعبانی در گفت‌وگو با خبرنگار آنا با اشاره به اهمیت توسعه ابزارهای عرضه کتاب، گفت: در سال‌های اخیر، با گسترش ابزارهای دیجیتال و زندگی پرشتاب شهری، سبک مطالعهی انسان‌ها نیز دستخوش تغییرات بنیادینی شده است. کتاب صوتی به‌عنوان یکی از مهمترین ابزارهای فرهنگی در عصر دیجیتال، نه‌تنها پاسخی به نیاز مخاطب امروز است، بلکه بستری تازه برای حفظ و انتقال فرهنگ، زبان و ادبیات نیز فراهم کرده است.
وی با اشاره به آمار انتشار و استفاده کتابهای صوتی در دنیا، ادامه داد: طبق آمار فروش کتاب در جهان در سال ۲۰۲۳، فروش کتابهای صوتی در آمریکا با رشدی ۱۵ درصدی نسبت به سال قبل، به بیش از ۱.۸ میلیارد دلار رسیده است. همچنین در کشورهای اروپایی مانند آلمان و بریتانیا، کتابهای صوتی به یکی از محبوب‌ترین فرمت‌های مطالعه تبدیل شده‌اند.
شعبانی افزود: با طرح این موضوع که آمار فروش کتاب در ایران نشان می‌دهد که با وجود مشکلاتی مانند افزایش قیمت کاغذ، کاهش سرانه مطالعه و تغییر سبک زندگی مردم، هنوز هم علاقه‌مندان به مطالعه و کتاب‌خوانی به دنبال راه‌های جدید برای دسترسی به محتوای باکیفیت هستند.
وی با بیان اینکه استقبال مردم از کتابهای صوتی نسبت به قبل، خیلی بیشتر شده است، گفت: اما مساله اینجا است که هنوز با آمارهای جهانی فاصله زیادی داریم و این یک فرصت مناسب برای دست‌اندرکاران حوزه نشر دیجیتال به ویژه کتابهای صوتی است.
شعبانی در ادامه به مزایای کتاب صوتی اشاره کرد و یادآور شد: صرفه‌جویی در زمان مهمترین مزیت آن است، از آنجایی که مطالعه سنتی نیازمند زمان اختصاصی و تمرکز کامل است، اما کتاب صوتی این امکان را فراهم می‌کند تا افراد در حین رانندگی، پیاده‌روی، ورزش یا حتی انجام کارهای روزمره نیز به مطالعه بپردازند.
وی با بیان اینکه دسترس‌پذیری بیشتر را هم باید در زمره دیگر مزایای کتابهای صوتی دانست، گفت: برای افرادی که دچار اختلالات بینایی هستند یا تمرکز خواندن طولانی برایشان دشوار است، کتاب صوتی به نوعی دروازه‌ای به جهان دانایی و لذت داستان‌هاست.
به گفته شعبانی، در این حوزه تقویت درک شنیداری و تخیل را باید به فهرست این مزیت اضافه کنیم، شنیدن داستان‌ها و مفاهیم، بخش متفاوتی از مغز را فعال می‌کند و می‌تواند تخیل، تمرکز و حافظه‌ی شنیداری را تقویت کند، به‌ویژه در کودکان و نوجوانان.
این فعال حوزه کتاب با طرح این موضوع که مطالعه چندزبانه و چندفرهنگی نیز مزیت دیگر کتابهای صوتی است، گفت: کتابهای صوتی با لهجه‌ها و زبان‌های مختلف، نه‌تنها دانش زبانی را ارتقا می‌دهند، بلکه به درک عمیق‌تری از فرهنگ‌های مختلف کمک می‌کند.
شعبانی با بیان اینکه کاهش هزینه مطالعه برای مخاطبان با توجه به قیمت جهانی کاغذ و هزینه های چاپ، بسته بندی، حمل و نقل و نگهداری کتاب های چاپی نیز در توسعه و ترویج کتاب صوتی موثر است، افزود: افزایش قیمت کتاب یکی از مواردی است که بر کاهش سرانه مطالعه اثر گذاشته و کتابهای صوتی تا حدود زیادی توانسته هزینه مطالعه را کاهش دهد.
وی همچنین به فعالیت این سکو به عنوان یکی از پلتفرم‌های صوتی موجود، توضیح داد: ما تلاش کردیم با رویکردی منحصربه‌فرد وارد میدان شویم و با تمرکز بر اقوام بزرگ ایرانی که حدود نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند، گنجینه‌ای از کتابهای تأثیرگذار دنیا را به زبان و گویش‌های مختلف مانند فارسی، ترکی، کردی و لری، لکی، ترکمنی، بلوجی و... به‌صورت خلاصه، ساده و عامیانه تولید کنیم.
به گفته شعبانی، این پلتفرم نه‌تنها تجربه شنیداری را برای مخاطب لذت‌بخش می‌کند، بلکه نقش مؤثری در حفظ و زنده نگه‌داشتن زبان‌ها و گویش‌های محلی ایفا می‌کند؛ سرمایه‌ای فرهنگی که در حال فراموشی است.
وی با اشاره به تولید میکرو بوک در این مجموعه، توضیح داد: این آثار برای دو قشر جامعه مناسب هستند؛ نخست قشر کتابخوان فعال که با شنیدن میکروبوکها، از هر کتاب که لذت بیشتری می‌برند و می‌توانند نسخه چاپی آن را تهیه و بصورت کامل مطالعه کنند.
شعبانی صرفه‌جویی در زمان و هزینه آنها را مهمترین مزیت این تولیدات دانست و گفت: از سوی دیگر هر قشری که به هر دلیلی کمتر اهل مطالعه هستند، مانند رانندگان، اصناف مختلف، کشاورزان و هر کسی با هر سطح اجتماعی، سطح سواد، سطح درآمد و با هر زبان و گویشی در هر جای کشور و هر کسی که زمان آزاد مشخصی برای مطالعه ندارد اما می‌توانند در طبقه کتاب خوان کشور قرار گیرند.
وی با بیان اینکه چنین تولیداتی برای نوجوانان و جوانانی که از مطالعه کلاسیک فاصله گرفته‌اند، اما همچنان به شنیدن داستان‌های مفید و تأثیرگذار علاقه دارند، نیز اثرگذار است، تاکید کرد: کتاب صوتی، تنها یک نسخه شنیداری از متن نیست؛ فرصتی برای بازتعریف کتاب‌خوانی در قرن بیست‌ویکم است و شنوبوک، با صدای اقوام ایران، این بازتعریف را رنگ و بویی محلی، انسانی و فرهنگی می‌بخشد و کتاب صوتی پلی میان گذشته و آینده و میان قصه‌های کهن و فناوری امروز است.
وی با بیان اینکه چنین تولیداتی برای نوجوانان و جوانانی که از مطالعه کلاسیک فاصله گرفته‌اند، اما همچنان به شنیدن داستان‌های مفید و تأثیرگذار علاقه دارند، نیز اثرگذار است، تاکید کرد: کتاب صوتی، تنها یک نسخه شنیداری از متن نیست؛ فرصتی برای بازتعریف کتاب‌خوانی در قرن بیست‌ویکم است و شنوبوک، با صدای اقوام ایران، این بازتعریف را رنگ و بویی محلی، انسانی و فرهنگی می‌بخشد و کتاب صوتی پلی میان گذشته و آینده و میان قصه‌های کهن و فناوری امروز است.
انتهای پیام/
