راهکارهای برون‌رفت از چالش‌های فرهنگ و زندگی در عصر فناوری؛ دانشگاه در خط مقدم
خبرگزاری آنا؛ تغییرات سریع در فناوری چالش‌های فرهنگی متعددی را در جامعه و زندگی افراد به همراه داشته است.
فناوری‌های نوین، فضای جدیدی را برای ارتباطات ایجاد کرده‌است، اما در عین حال می‌تواند منجر به تقابل میان فرهنگ‌های سکولاری و فرهنگ اصیل ملی و مذهبی ما شده و در برخی موارد باعث از بین رفتن سنت‌ها و ارزش‌های فرهنگی مرتبط با جامعه اسلامی شود، به عنوان مثال، انتقال اطلاعات و فرهنگ‌ها به‌سرعت در بستر اینترنت انجام می‌شود و این می‌تواند باعث ایجاد تفاوت‌های مشهودی در نحوه زندگی، ارتباط و آداب و رسوم میان نسل‌های مختلف شود. حتی ممکن است در اثر تبلیغات زیاد، نسل جوان بیشتر به فرهنگ‌های جهانی و مدرن که با مبانی و اصول توحیدی فاصله داردمتمایل شوند و در نتیجه، ارزش‌ها و سنت‌های فرهنگی اصیل ملی مذهبی ممکن است در معرض فراموشی قرار گیرد.
با این حال، دانشگاه‌ها می‌توانند با استفاده از فرصت‌های موجود به خصوص فناوری جدید، نقش اساسی و موثری در ایجاد فضایی برای همگرایی و تقویت سبک زندگی اسلامی برخاسته از مبانی عقلانی و دینی داشته باشند.
خبرنگار خبرگزاری آنا در این زمینه گفت‌وگویی با کمال خواجه‌پور رئیس دانشکده فرهنگ و زندگی دانشگاه آزاد اسلامی یزد ترتیب داده است.
آنا: آقای دکتر! بفرمایید راهکارهای برون رفت از چالش‌های موجود در فرهنگ و زندگی امروزی چیست و دانشگاه چه نقشی در شکل‌گیری و تقویت فرهنگ جامعه ایفا می‌کند؟
خواجه‌پور: شناسایی، بررسی و تجزیه و تحلیل چالش‌های موجود در فرهنگ و زندگی امروزی بسیار ضروری است و مهم‌ترین راهکار برون‌رفت از چالش‌ها، تحول در زمینه علوم انسانی و بازتولید دانش‌های انسانی بر اساس مبانی و اصول توحیدی بوده و تمدن نوین اسلامی به عنوان هدف نهایی دانشکده ترسیم شده است.
دانشجویان با فراگیری دانش، مهارت‌ها و ارزش‌های دینی و ملی، می‌توانند به عنوان عاملان حفظ و تقویت فرهنگ اصیل و ایجاد تغییر و تحول فرهنگی متناسب با اصول و ارزش‌های ملی و دینی در جامعه نقش‌آفرین باشند
فرهنگ به هر تعریفی که در نظر گرفته شود، دانش در شکل‌گیری آن نقش اصلی دارد و دانشگاه به عنوان مهم‌ترین مرکز تولید دانش از جهات مختلفی در شکل گیری و تقویت فرهنگ موثر است.
نقش دانشگاه در این راستا بسیار گسترده و چندوجهی است که می‌تواند در تولید و گسترش دانش تلاش کند.
دانشگاه به عنوان کانون اصلی تولید دانش، پژوهش و نوآوری، می‌تواند تأثیر مستقیم و غیرمستقیم در شکل‌گیری مولفه‌های اساسی فرهنگ یک جامعه یعنی باورها، اندیشه‌ها و عملکرد‌ها داشته باشد. پژوهش‌های دانشگاهی در حوزه‌های مختلف علوم انسانی، اجتماعی و فرهنگی، می‌تواند دیدگاه‌ها، ارزش‌ها و باور‌های جامعه را به‌روز کرده و به توسعه فرهنگ دینی، ملی و محلی کمک کند. انتقال دانش از طریق آموزش و تربیت نسل جدید نیز در شکل‌گیری فرهنگ جامعه بسیار مؤثر است.
آنا: و وظیفه دانشجویان چیست؟
خواجه‌پور: دانشجویان با فراگیری دانش، مهارت‌ها و ارزش‌های دینی و ملی، می‌توانند به عنوان عاملان حفظ و تقویت فرهنگ اصیل و ایجاد تغییر و تحول فرهنگی متناسب با اصول و ارزش‌های ملی و دینی در جامعه نقش‌آفرین باشند.
آنا: از دیگر کارکردها و نقش دانشگاه بگویید.
خواجه‌پور: یکی دیگر از کارکرد‌های دانشگاه پیوند با جامعه و حفظ و اشاعه میراث فرهنگی است، ارتباط مؤثر بین دانشگاه و جامعه از طریق برگزاری کارگاه‌ها، همایش‌ها و نمایشگاه‌های فرهنگی و هنری و... می‌تواند به تقویت فرهنگ دینی و ملی کمک کند. دانشگاه می‌تواند در حفظ، احیا و اشاعه میراث فرهنگی جامعه نقش موثری داشته باشد که انجام پژوهش‌های میدانی، مستندسازی آثار فرهنگی و ارائه دوره‌های آموزشی در این زمینه از آن جمله است.
نقش دیگر دانشگاه در شکل‌گیری فرهنگ گفت‌و‌گو، نقد و ارزیابی فرهنگ است؛ بنابراین دانشگاه با ایجاد فضای گفت‌و‌گو و تعامل، نقد و ارزیابی در زمینه فرهنگی، می‌تواند سهم زیادی در ارتقا و غنای فرهنگی جامعه ایفا کرده و به فهم متقابل و همزیستی مسالمت‌آمیز بین فرهنگ‌های مختلف کمک کند. این مهم می‌تواند به شکل بحث‌های آکادمیک، انتشار مقالات و کتاب‌ها و برگزاری همایش‌ها و نشست‌های علمی، انجام گیرد و به شناسایی چالش‌ها و مشکلات فرهنگی و پیشنهاد راهکارهای مؤثر برای رفع آنها کمک کند.
تدوین سیاست‌های کلی و ارائه راهکارهای اجرایی و تأمین بودجه کارکرد دیگری است که دانشگاه می‌تواند با استفاده از اندیشمندان متخصص در زمینه‌های فرهنگی، مدیریتی، اقتصادی و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، سیاست کلی فرهنگی را مشخص و راهکارهای اجرایی و تحصیل بودجه آن را فراهم کند.
آنا: بزرگ‌ترین چالش‌ها و فرصت‌هایی که دانشگاه در بحث فرهنگ و زندگی با آنها مواجه‌اند، کدام است؟
خواجه‌پور: در درجه نخست، دانشگاه محل حفظ و حراست از هویت فرهنگی است، از طرفی تهاجم فرهنگی که غرب علیه نظام جمهوری اسلامی ایجاد کرده است، حفظ و حراست ازهویت فرهنگی را با مشکلات جدی رو‌به‌رو کرده است. همین‌طور، مدرنیزاسیون و جهانی‌شدن در برخی جهات بر خلاف این هدف موضع گیری می‌کند.
در درجه بعد مسائل اجتماعی و سیاسی و فرهنگی است، رابطه دوسویه مسائل فرهنگی با مسائل اجتماعی و سیاسی و اقتصادی می‌تواند دانشگاه‌ها را با چالش‌هایی مواجه کند که منجر به حرکت‌های اجتماعی، نگرانی‌های سیاسی، و نابرابری‌های اجتماعی و مرتبط با مسائل فرهنگی کند.
تنوع فرهنگی و چالش‌های مالی از دیگر چالش‌هاست؛ چراکه نابرابری فرهنگی و تفاوت‌های زبانی در خیلی از موارد منجر به سوء تفاهم‌ها و چالش‌های فرهنگی می‌شود. نبود منابع مالی برای برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی، همچنین مقابله با هزینه‌های تحصیلات، می‌تواند چالش‌هایی عمیق ایجاد کند.
آنا: در این بین فرصت‌ها و بسترهای مناسب کدامند؟
خواجه‌پور: فرصت‌ها، زمینه‌ها و بسترهای مناسب، تقویت تبادل فرهنگی و وجود زمینه‌های تحقیقاتی هستند. در دانشگاه بسترهای مناسب برای تحول در جهات مختلف به‌خصوص در زمینه علوم انسانی و بازتولید دانش‌های انسانی بر اساس مبانی و اصول توحیدی وجود دارد که مهم‌ترین راهکار برون‌رفت از چالش‌های فرهنگ و زندگی و عاملی در تحقق تمدن نوین اسلامی است.
تنوع فرهنگی فرصتی برای تبادل ایده‌ها و تجربیات فراهم می‌کند که منجر به رشد و تقویت فرهنگی می‌شود، همچنین در دانشگاه‌ها زمینه تحقیقات علمی در موضوعات مرتبط با فرهنگ وجود دارد و برنامه‌های آموزشی به شکل‌های مختلفی قابل اجراست، دانشگاه‌ها می‌توانند با آموزش مهارت‌های اجتماعی و فرهنگی به دانشجویان، آنها را برای ورود به بازار کار جهانی آماده کنند.
آنا: چشم‌انداز دانشکده فرهنگ و زندگی در رابطه با دانشجویان چیست و چه برنامه‌هایی برای تحقق آن دارید؟
خواجه‌پور: چشم‌انداز دانشکده فرهنگ و زندگی با محور گروه‌های عمومی و معارف اسلامی و دفاع مقدس است که در پیشبرد علم و دانش با ایجاد بسترهای علمی مناسب برای تولید و گسترش دانش در حوزه‌های عمومی و معارف اسلامی به منظور پاسخگویی به نیاز‌های جامعه عمل می‌کند، همچنین با ترویج اخلاق و معنویت با تربیت افرادی با ارزش‌های اخلاقی و معنوی بر اساس آموزه‌های اسلامی و فرهنگ دفاع مقدس، مروج الگو‌های عملی در جامعه است.
مهم‌ترین راهکار برون‌رفت از چالش‌ها، تحول در زمینه علوم انسانی و بازتولید دانش‌های انسانی بر اساس مبانی و اصول توحیدی بوده
مهم‌ترین راهکار برون‌رفت از چالش‌ها، تحول در زمینه علوم انسانی و بازتولید دانش‌های انسانی بر اساس مبانی و اصول توحیدی است
آشنایی با فرهنگ دفاع مقدس به منظور حفظ و انتقال ارزش‌های ایثار و فداکاری به نسل‌های آینده و حمایت از تفکر انتقادی و تحلیل مسائل اجتماعی، به‌خصوص در حوزه‌های مربوط به دین و فرهنگ و فراهم کردن پل‌های ارتباطی برای تسهیل روابط بین دانشگاه، جامعه و نهاد‌های مختلف به‌منظور ارتقاء سطح همکاری‌های علمی، فرهنگی و اجتماعی به عنوان نقطه آغازین برای برنامه‌ریزی آتی و توسعه دانشکده است.
آنا: و سخن آخر...
خواجه‌پور: بدون شک دانشکده فرهنگ و زندگی می‌تواند با تحلیل و شناسایی نیازها، برگزاری جلسات هم‌اندیشی، تدوین بیانیه ماموریت، تعیین اهداف کلان و ویژه، طراحی برنامه‌های آموزشی و پژوهشی، استفاده از فناوری‌های نوین و ارزیابی و بازنگری کار کرد مفیدی داشته باشد.
تربیت افراد متخصص و متعهد، تولید محتوای کم‌نظیر و اثرگذار، ایجاد شبکه‌های علمی و عملی، توسعه فضا‌های فرهنگی و آموزشی، تقویت هویت اسلامی و اجتماعی، آگاهی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی، پژوهش و نوآوری و تعامل با جامعه اهم برنامه‌های کلی دانشکده فرهنگ و زندگی است.
انتهای پیام/
