تأثیرات روانی و اجتماعی استفاده از فناوری در سالمندان

به گزارش آنا، در دنیای گذشته، ارتباطات سالمندان عمدتاً محدود به تماس‌های تلفنی یا ملاقات‌های حضوری بود. این وضعیت به‌ویژه برای سالمندانی که در مناطق دورافتاده زندگی می‌کردند، باعث انزوای اجتماعی و احساس تنهایی می‌شد. اما در سال‌های اخیر، ورود فناوری‌های نوین و به‌ویژه گوشی‌های هوشمند، تحول عظیمی در نحوه ارتباطات سالمندان ایجاد کرده است. استفاده از موبایل و اینترنت نه تنها امکاناتی برای ارتباطات سریع و مؤثر فراهم کرده، بلکه توانسته است نقش مهمی در کاهش احساس تنهایی و اضطراب‌های روانی سالمندان ایفا کند. در این گزارش به بررسی تأثیرات استفاده از موبایل بر کاهش انزوا در سالمندان پرداخته خواهد شد.

 تأثیرات روانی استفاده از موبایل برای ارتباطات اجتماعی

سالمندانی که از گوشی‌های هوشمند استفاده می‌کنند، به طور قابل‌توجهی احساس تنهایی و انزوا را کمتر تجربه می‌کنند. مطالعات مختلف نشان داده است که ارتباطات دیجیتال می‌تواند به‌ویژه در مواقعی که دسترسی به ملاقات‌های حضوری محدود است، تأثیر مثبتی بر سلامت روان سالمندان داشته باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهند که سالمندانی که از اپلیکیشن‌های پیام‌رسان مانند واتس‌اپ، تلگرام، و یا حتی تماس‌های ویدئویی استفاده می‌کنند، از سطح بالاتری از رضایت اجتماعی و روانی برخوردارند. این ارتباطات، حتی به‌طور غیرمستقیم، به کاهش اضطراب و افسردگی کمک کرده و احساس تعلق اجتماعی سالمندان را تقویت می‌کند.

نقش بازی‌های دیجیتال در حفظ سلامت ذهنی سالمندان

علاوه بر ارتباطات، بازی‌های دیجیتال نیز تأثیرات مثبتی بر سالمندان دارند. بازی‌هایی که برای تقویت مهارت‌های شناختی طراحی شده‌اند، می‌توانند به حفظ عملکرد ذهنی سالمندان کمک کنند. بسیاری از سالمندان به‌ویژه در دوران بازنشستگی، دچار کاهش فعالیت ذهنی و حتی مشکلات حافظه می‌شوند. در این راستا، بازی‌های دیجیتال به عنوان یک ابزار سرگرمی و تمرین مغزی مطرح شده‌اند. پلتفرم‌هایی مانند "بازی‌های پازل" یا "کلمات متقاطع" نه تنها به سالمندان کمک می‌کنند تا سرگرم شوند، بلکه عملکرد شناختی و حافظه آنها را نیز تقویت می‌کنند.

دسترسی به گروه‌های آنلاین و مشارکت اجتماعی سالمندان

یکی دیگر از تأثیرات مثبت استفاده از گوشی‌های هوشمند برای سالمندان، مشارکت در گروه‌های آنلاین است. در دنیای دیجیتال امروز، گروه‌های مجازی به یک ابزار کلیدی برای سالمندان تبدیل شده‌اند که امکان تعاملات اجتماعی آنها را بدون نیاز به حضور فیزیکی فراهم می‌کنند. گروه‌هایی با موضوعات مختلف مانند کتابخوانی، هنر، تاریخ یا حتی سلامت، فضایی فراهم کرده‌اند تا سالمندان بتوانند با افرادی از نسل‌های مختلف گفت‌و‌گو کنند. این گروه‌ها علاوه بر ارتقای آگاهی و اطلاعات سالمندان، ارتباطات اجتماعی آنها را تقویت کرده و به کاهش احساس انزوا و افسردگی در آنان کمک می‌کنند.

چالش‌ها و محدودیت‌های استفاده از فناوری 

اگرچه استفاده از موبایل و فناوری‌های دیجیتال برای سالمندان مزایای بسیاری دارد، اما این ابزار‌ها نیز چالش‌هایی را به همراه دارند. یکی از این چالش‌ها، عدم آشنایی کامل سالمندان با تکنولوژی‌های جدید است. بسیاری از سالمندان هنوز با برخی از ویژگی‌های گوشی‌های هوشمند آشنا نیستند و به همین دلیل نمی‌توانند به طور کامل از قابلیت‌های آنها بهره‌برداری کنند. علاوه بر این، استفاده بیش از حد از گوشی‌های هوشمند می‌تواند منجر به کاهش تعاملات اجتماعی حضوری شود که در نهایت بر سلامت روان سالمندان تأثیر منفی بگذارد. بنابراین، لازم است که استفاده از فناوری به‌عنوان مکملی برای روابط انسانی و نه جایگزین آنها باشد.

محمد علی زارعی، روان‌شناس و متخصص سلامت روان سالمندان می گوید: «استفاده از موبایل و فناوری‌های دیجیتال می‌تواند به طور چشمگیری احساس تنهایی را در سالمندان کاهش دهد. این تکنولوژی‌ها به آنها این امکان را می‌دهند که با خانواده و دوستان خود در تماس باشند و حتی از گروه‌های اجتماعی آنلاین بهره‌مند شوند. با این حال، باید مراقب باشیم که این ابزار‌ها به جای تقویت روابط فیزیکی، به انزوا منتهی نشوند. سلامت روان سالمندان تنها از طریق تعاملات حضوری و عاطفی واقعی می‌تواند حفظ شود و فناوری باید به‌عنوان یک ابزار کمکی در این مسیر استفاده شود.»

پل ارتباطی برای سلامت روان و کاهش تنهایی سالمندان

استفاده از فناوری‌های دیجیتال و به‌ویژه گوشی‌های هوشمند توانسته است تأثیرات مثبت بسیاری بر زندگی سالمندان بگذارد. این تغییرات نه تنها موجب کاهش احساس تنهایی و اضطراب در سالمندان شده بلکه به آنان کمک کرده است تا ارتباطات اجتماعی خود را حفظ کرده و حتی در فعالیت‌های ذهنی و سرگرمی‌های دیجیتال مشارکت کنند. با این حال، استفاده از این فناوری‌ها باید به‌صورت متوازن با روابط فیزیکی و حضوری سالمندان انجام شود تا از عواقب منفی آنها جلوگیری گردد. در نهایت، گوشی‌های هوشمند به‌عنوان ابزاری برای کاهش انزوا و تقویت سلامت روان سالمندان، نقشی کلیدی در بهبود کیفیت زندگی این گروه ایفا می‌کنند.