بی‌صدا در جهان آنلاین؛ تجربه خاموشی دیجیتال در قرن ارتباطات
به گزارش آنا؛ یک روز صبح بیدار می‌شوید، گوشی‌تان را برمی‌دارید، اما خبری از اعلان‌ها نیست. تلگرام بالا نمی‌آید، گوگل لود نمی‌شود و انگار همه چیز در سکوت فرو رفته. ابتدا خیال می‌کنید مشکل از مودم است، اما بعدتر می‌فهمید که نه، اینترنت سراسری قطع شده است. احساس بی‌قراری، خشم، بلاتکلیفی یا شاید هم رهایی به سراغتان می‌آید.
زندگی بدون اینترنت دیگر برای ما یک انتخاب نیست، بلکه تجربه‌ای اجباری، اما پرمعناست. این گزارش روایتی است از آدم‌هایی که یک روز را بدون اینترنت سپری کردند و کارشناسی که تحلیل می‌کند ما در چه مرحله‌ای از «وابستگی دیجیتال» ایستاده‌ایم.
فرشته، دانشجوی کارشناسی ارشد روان‌شناسی است. او به پیشنهاد استادش، یک روز کامل تلفن همراهش را خاموش کرد و به اصطلاح «دیجیتال دیتاکس» انجام داد. می‌گوید:«ساعت‌های اول بی‌تابی می‌کردم، مدام دلم می‌خواست گوشی را چک کنم. حس می‌کردم از دنیا عقب افتاده‌ام. اما از عصر به بعد حس آرامش گرفتم. انگار ذهنم سبک شده بود.»
او این تجربه را شبیه یک رژیم غذایی برای مغز می‌داند؛ سخت اما ضروری. «متوجه شدم چقدر وقتم را بی‌هدف در اینستاگرام می‌گذراندم. انگار ذهنم همیشه در حالت نیمه‌هشیار بود.»
اما همه تجربه‌ی مثبت ندارند. علیرضا، کارمند یک شرکت خصوصی می‌گوید روزی که اینترنت قطع شد، نه فقط از جلسات آنلاین جا ماند، بلکه هیچ‌کدام از کارهای بانکی‌اش هم پیش نرفت. «شبیه کسی بودم که توی جزیره افتاده و هیچ قایقی نمی‌گذشت.»
بررسی‌ها نشان می‌دهد میانگین وابستگی کاربران ایرانی به اینترنت روزانه بین ۵ تا ۸ ساعت است. نه فقط برای سرگرمی، بلکه برای کار، یادگیری، خرید، حتی یافتن مسیر.
نسترن تیموری، پژوهشگر علوم ارتباطات و رسانه می‌گوید: «اینترنت به بخشی از ساختار زندگی ما تبدیل شده، نه فقط ابزاری برای ارتباط. بنابراین قطع آن مثل حذف بخشی از زیست‌جهان ماست. اما مسئله‌ی مهم‌تر این است که ما به سطحی از وابستگی شناختی رسیده‌ایم که حتی در لحظه‌های بی‌اتصال، مغزمان همچنان درگیر حضور دیجیتال است.»او توصیه می‌کند هر فرد به‌طور آگاهانه برنامه‌ای برای «قطع موقت اتصال» داشته باشد:«یک روز بدون اینترنت، نه به‌عنوان مجازات بلکه برای بازیابی آگاهی، می‌تواند به سلامت روانی و تمرکز کمک کند.»
نتیجه‌گیری:
زندگی بدون اینترنت شاید به‌ظاهر غیرممکن باشد، اما گاهی همین قطع ناگهانی، دریچه‌ای می‌گشاید به نگاهی تازه به عاداتمان. شاید نتوانیم برای همیشه به دنیای پیشادیجیتال بازگردیم، اما می‌توانیم مرز میان استفاده و وابستگی را بهتر بشناسیم.
در جهانی که هر لحظه با نوتیفیکیشن‌ها به جلو رانده می‌شود، شاید گاهی لازم باشد دکمه‌ی «سکوت» را فشار دهیم تا صدای خودمان را بشنویم.
انتهای پیام/
