اقتصاد را ذیل ژئوپلتیک تعریف کنیم؛ باید داده و ستانده مذاکره مشخص شود

عطا بهرامی کارشناس اقتصاد سیاسی و تحلیلگر امور بین‌الملل، در گفت‌و‌گو با خبرگزاری آنا در مورد فروش نفت ایران به چین و قصد آمریکا در محدودکردن راه فروش نفت از طریق واپایش تنگه مالاکا اظهار کرد: این روشی است که یک‌بار دیگر امتحان کردند، در زمان جنگ نفتکش‌ها که ایران هم خیلی محکم پاسخ داد، اینکه  این راه‌حل را دوباره احیا کنند یا نه نمی‌دانم، چون نهایتاً این کار به معنای اعلام جنگ است.

کارشناس اقتصاد سیاسی در ادامه با اشاره به ظرفیت استفاده از یوان به‌جای دلار گفت: اگر ایران بخواهد با چین کار کند، آمریکا هیچ کاری نمی‌تواند انجام دهد. برای این هدف کشتی‌های چینی هم باید وارد کار شوند و ذیل سیستم پرداخت یوان فرمولی ایجاد کنند. یعنی برای پرداخت پول به سمت دلار نروند.

تجارت روسیه با چین با وجود تحریم‌ها به حدود ۲۵۰ میلیارد دلار رسید 

وی در ادامه با اشاره به تجارت روسیه و چین بدون استفاده از دلار افزود: در حال حاضر روسیه و چین که بالغ بر ۲۵۰ میلیارد دلار تجارت می‌کنند بدون استفاده از سیستم پرداخت دلاری است، چین به‌خاطر تحریم‌های روسیه کار با بانک‌های روسی را تحت سوئیفت متوقف کرد و شروع به کار با یوان کرد، این مبادلات قابل‌رهگیری نیست و اصلاً در یک وادی دیگر است.

دولت باید برای خودش کارت بازی بسازد

بهرامی در ادامه با انتقاد از سیاست دولت در کارکردن با چین اظهار کرد: برای این کار باید اراده سیاسی در ایران وجود داشته باشد، این اراده سیاسی را من در دولت فعلی نمی‌بینم، از رفتار دولت در حیرتم، حتی اگر دولت بخواهد مذاکره هم بکند نباید این طور دست خود را خالی کند.

وی اضافه کرد: دلیل اینکه آمریکا تحریم‌ها را بیشتر می‌کند به نظر من آه و ناله‌کردن دولت است، اگر دولت چهاردهم به‌جای این کار‌ها برای خودش کارت بازی می‌ساخت، اعتمادبه‌نفس داشت و عمل‌گرایانه رفتار می‌کرد، قطعاً آمریکایی‌ها هم این طور پیشروی نمی‌کردند، این رفتار دولت به ضرر خودشان تمام شده است.

تحلیلگر مسائل بین‌الملل در ادامه گفت: دولت رغبت دارد که با غرب کار کند؛ ولی آن‌قدر خودش را مشتاق نشان می‌دهد که غرب طمع می‌کند و به این نتیجه می‌رسد که باید فشار بیشتری بیاورد تا امتیازات بیشتری بگیرد و شروع می‌کند به تحریم‌های بیشتر، ضرب العجل دادن و صدور فرمان‌های اجرایی صادرکردن.

اقتصاد را باید ذیل ژئوپلتیک تعریف کرد

بهرامی در ادامه تصریح کرد: اقتصاد ذیل ژئوپولتیک تعریف می‌شود و این دو نمی‌توانند علیه هم باشند؛ یعنی کشور‌ها وقتی در جایی منافع کلان دارند اقتصاد را ذیل آن تجهیز می‌کنند، برعکس این اتفاق نمی‌افتد و نمی‌شود گفت اقتصاد یک چیز است و ژئوپلتیک چیز دیگری است.

کارشناس اقتصاد سیاسی در ادامه با اشاره به تعارض منافع اظهار کرد: دولت می‌خواهد با کشور‌هایی که دشمن ما هستند کار کند؟ من معتقد هستم که در اینجا تعارض منافع وجود دارد و این را یک اشتباه صرف هم نمی‌دانم. از این نظر فکر می‌کنم ایراد به سیاست ما بر می‌گردد؛ ولی ابزارش را داریم اگر درست رفتار کنیم دوره تحریم‌ها تمام شده و خود آمریکایی‌ها هم این را بهتر از همه می‌دانند.

مذاکره وسیله است نه هدف

این کارشناس و تحلیلگر مسائل بین‌الملل در ادامه تصریح کرد: من در حقیقت نمی‌فهمم که وقتی می‌گویند مذاکره منظورشان چیست؟ در حال حاضر مذاکرات پنهان است، دیپلماسی پنهان است ایرادی هم ندارد، در همه‌جا رایج است. مذاکره هدف نیست یک وسیله است این فقط در ایران است که مذاکره را هدف می‌دانند.

وی ادامه داد: ما باید در مذاکرات داده و ستانده خود را مشخص کنیم، این را توضیح نمی‌دهند که داده و ستانده در اینجا چیست، آمریکا حاضر است چه بدهد و ما چه را می‌خواهیم بدهیم، این را توضیح نمی‌دهند و من نمی‌فهمم چرا این مسئله مدام تکرار می‌شود، در این بحث‌ها گیرکرده‌ایم.

کارشناس اقتصاد سیاسی در ادامه با اشاره به مشکلات تحریم برای اقتصاد ایران گفت: مشکل ما تحریم در فروش نفت است، جذب سرمایه‌گذار که البته می‌شود با روش‌هایی سرمایه‌گذار جذب کرد، برای ورود کالا مشکل داریم که البته نمی‌توانند جلوی ورود کالا را بگیرند، منظور سیستم پرداخت است. سیستم پرداخت دلار است، این را هم که بریکس برای ما حل می‌کند.

افزایش تجارت و پیوستن به سیستم پرداخت چین جایگزینی برای مذاکره با آمریکا

وی در ادامه تصریح کرد: ما اگر به سیستم بریکس بپیوندیم، سیستم پرداخت غیردلاری خواهیم داشت و یا حتی اگر به سیستم پرداخت سی آی پی اس «CIPS» چین بپیوندیم مشکل پرداخت حل می‌شود.

وی ادامه داد: مثلا به‌جای دلار با یوان کار می‌کنیم، نفت را به چین می‌فروشیم. یک مازادی هم در چین داریم و می‌توانیم با سیستم پرداخت چین کالا‌هایی را که می‌خواهیم از آنها بخریم، خرید از چین هم منطقی است؛ همه دارند از چین خرید می‌کند.

چین شریک اول نود و پنج درصد اقتصاد‌های جهان

بهرامی در ادامه گفت: چین در حال حاضر شریک اول نود و پنج درصد کشور‌های دنیا است، از جمله ما به این دلیل که ارزان‌ترین کالا‌های دنیا را تولید می‌کند و تقریباً هر چیزی را که بخواهیم برای ما تولید می‌کند و برای ما می‌فرستد.

وی در پایان اضافه کرد: با این روش (تجارت با کشورهای دوست و استفاده از ارز بومی) مشکل پرداخت تا حد زیادی حل می‌شود، حالا دیگر مذاکره به ما چه چیزی قرار است بدهد من نفهمیدم، باید دوستان توضیح بدند که هدف از این مذاکره چیست، مذاکره یک ابزار دم‌دستی در سیاست خارجه است که هیچ معنی خاصی ندارد. باید داده و ستانده از مذاکره مشخص شود.

گفت‌وگو از سید جواد شکوری