۱۵ نکته مهم در نوشتن قرارداد و ارکان اصلی قرارداد

به گزارش گروه بازار خبرگزاری علم و فناوری آنا، این مقاله با مشورت از وکیل قرارداد گروه حقوقی دادارمنش تهیه و تنظیم گردیده است.

در قانون ایران، تنظیم یک قرارداد معتبر مستلزم توجه به چندین عنصر اساسی است که در کنار هم، بستری محکم و پایدار برای تعهدات طرفین ایجاد می‌کنند. این عناصر، که در واقع ارکان اصلی هر قراردادی محسوب می‌شوند، عبارتند از:

ارکان اصلی قرارداد

1. توافق متقابل

ماده 183 قانون مدنی ایران به درستی بیان می‌کند که "عقد عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد." این تعریف مفهوم توافق متقابل را به عنوان ستون اصلی هر قراردادی برجسته می‌کند.

به عبارت ساده‌تر، قرارداد زمانی منعقد می‌شود که هر دو طرف با تمامی شرایط آن موافقت کنند. این توافق میتواند صریح (با گفتار) یا ضمنی (با رفتار) باشد.

2. ارائه و قبول

ارائه و قبول دو عنصر اساسی و جدایی‌ناپذیر در تشکیل هر قراردادی هستند. این دو مانند دو بال هستند که قرارداد را به پرواز درمی‌آورند.

ارائه به معنای ابراز اراده یک طرف برای انجام تعهدات خود در قرارداد است. این ابراز اراده میتواند به صورت کلامی، کتبی یا حتی با عمل صورت گیرد.

قبول نیز به معنای ابراز اراده طرف دیگر برای قبول تعهدات طرف اول و انجام تعهدات خود در قرارداد است. این قبول نیز میتواند به صورت کلامی، کتبی یا با عمل صورت گیرد.

در واقع هر قراردادی با ارائه یک طرف و قبول طرف دیگر شکل می‌گیرد. بدون وجود هر یک از این دو عنصر، قرارداد معتبر و قابل اجرا نخواهد بود.

3. قانونی بودن هدف

هدف هر قراردادی باید قانونی باشد. این مفهوم به این معناست که قرارداد نباید برای انجام فعالیت‌های غیرقانونی یا مخالف با قوانین و مقررات کشور باشد.

در قانون ایران، قراردادهایی که شامل فعالیت‌های غیرقانونی هستند، باطل و غیرقابل اجرا هستند.

به عنوان مثال، قراردادی که هدف آن قاچاق کالا یا انجام فعالیت‌های مخالف با اخلاق عمومی باشد، غیرقانونی و باطل است.

4. اهلیت طرفین

طرفین قرارداد باید از اهلیت حقوقی برخوردار باشند. به عبارت دیگر، باید سن قانونی داشته باشند و از نظر عقل و رشد، توانایی انجام معامله را دارا باشند.

در صورت عدم اهلیت یکی از طرفین، قرارداد باطل و غیرقابل اجرا است.

5. ظرفیت انعقاد قرارداد

طرفین قرارداد باید ظرفیت قانونی برای انعقاد قرارداد داشته باشند. این به طور کلی به این معنی است که آنها باید سن قانونی داشته باشند و عقل سلیم داشته باشند.

6. شکل کتبی

اگرچه بسیاری از قراردادها می توانند شفاهی باشند، اما برخی از انواع قراردادها، مانند قراردادهایی که شامل املاک و مستغلات می شوند، باید به صورت کتبی باشند تا قابل اجرا باشند در غیر این صورت راهی دشوار برای اثبات بیع وجود خواهد داشت.

7. بند داوری

اگر طرفین مایل به حل اختلافات از طریق داوری هستند، توصیه می شود که یک بند داوری در قرارداد گنجانده شود. (برای تصمیم گیری در این موضوع حتما با وکلای مجرب قرارداد مشورت شود)

8. ماهیت الزام آور

طبق ماده 219، قراردادهایی که مطابق قانون منعقد می شوند، برای طرفین الزام آور هستند، مگر اینکه با توافق متقابل یا به دلایل قانونی خاص لغو شوند.

9. تعهدات حسن نیت

طرفین قرارداد موظف هستند که در طول مذاکره و اجرای قرارداد، با حسن نیت عمل کنند. این اصل برای حفظ اعتماد و همکاری بین طرفین بسیار مهم است.

10. موضوع معین قرارداد

موضوع قرارداد باید به طور واضح و مشخص در قرارداد قید شود. یعنی تعهدات و حقوق هر طرف باید به طور صریح بیان شود تا از ابهام جلوگیری شود.

11. عرف و رویه

به عرف و رویه محلی توجه کنید، زیرا می توانند بر تفسیر و اجرای قراردادها در ایران تأثیر بگذارند. درک این موارد به شما در تنظیم قراردادهای مؤثرتر کمک می کند.

12. مکانیسم حل اختلاف

روش حل اختلافات، چه از طریق دادگاه و چه از طریق داوری، باید به طور واضح در قرارداد مشخص شود. گنجاندن یک بند حل اختلاف دقیق می تواند در صورت بروز اختلاف، زمان و هزینه را برای طرفین صرفه جویی کند.

13. بند فورس ماژور

در نظر بگیرید که یک بند فورس ماژور در قرارداد بگنجانید تا رویدادهای غیر منتظره ای را که ممکن است مانع از انجام تعهدات یک یا هر دو طرف شود، پوشش دهد. این بند می تواند طرفین را در چنین شرایطی از مسئولیت معاف کند.

14. اصلاحات و تغییرات

نحوه انجام اصلاحات در قرارداد باید به طور مشخص در قرارداد قید شود. توصیه می شود که هرگونه تغییر باید به صورت کتبی و با امضای هر دو طرف انجام شود تا شفافیت و قابلیت اجرایی آن تضمین شود.

15. بند فسخ شرایطی

که هر یک از طرفین می توانند در چه شرایطی قرارداد را فسخ کنند. باید این موضوع به طور واضح در قرارداد مشخص شود. این امر به مدیریت انتظارات و ارائه یک راه خروج مشخص در صورت نیاز کمک می کند.

نکته مهم: مشاوره با وکیل پایه یک دادگستری قبل از انعقاد هر قراردادی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. این کار می‌تواند شما را از خطرات حقوقی و مشکلات آتی محافظت کند و به شما در انعقاد قراردادی قوی و مطابق با استانداردهای قانونی ایران کمک کند.

همچنین در صورت مورد کلاهبرداری قرار گرفتن در امور قراردادها، مراجعه به یک وکیل کیفری مجرب برای گرفتن حق و حقوق تان ضروری است. وکیل کیفری می‌تواند با تجربه و آگاهی خود از قوانین کیفری و روش‌های اثبات جرم، به شما در پیگیری پرونده و کسب حقوق تان کمک کند.

برای درک بهتر از انواع قرارداد و نکات مهم آن می توانید به مقاله "قرارداد و بررسی تفصیلی" در سایت گروه حقوقی دادارمنش به آدرس www.dadarmanesh.com مراجعه نمایید.