ضعف پژوهشی در صنعت انیمه داریم

به گزارش خبرگزاری آنا، اَنیمه یک سبک از طراحی با دست و پویانمایی رایانه‌ای (انیمیشن) است که خاستگاه آن ژاپن بوده و معمولاً بر مبنای مانگا، لایت ناول، یا بازی‌های ویدئویی ساخته می‌شود. در خارج از ژاپن و در زبان انگلیسی، انیمه منحصراً به پویانمایی تولید شده در ژاپن اشاره دارد. با این حال، در ژاپن و زبان ژاپنی، انیمه اصطلاحی است که در واقع از کوتاه شدن واژه انگلیسی انیمیشن گرفته شده است و تمامی آثار پویانمایی را بدون در نظر گرفتن سبک یا منشأ آن توصیف می‌کند.

اولین انیمیشن‌های تجاری ژاپنی مربوط به سال ۱۹۱۷ است. یک سبک هنری مشخص در دهه ۱۹۶۰ با آثار اوسامو تزوکا کاریکاتوریست ژاپنی ظهور پیدا کرد و در دهه‌های بعد گسترش یافت و مورد توجه مخاطبان داخلی زیادی قرار گرفت. 

در خصوص گسترش آن در جهان و ایران و دربرگیری‌اش با امیر محمد بهامیر از پژوهشگران صنعت انیمه گفت و‌گویی را انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید:

۱. در ابتدا و به صورت مختصر توضیحی در خصوص صنعت انیمه و پیدایش آن می‌دهید؟

صنعت انیمه برگرفته از صنعت کمیک‌های ژاپنی یا همان مانگاست. صنعتی که در ژاپن قدمتی طولانی دارد و پایه ساخت انیمه‌های ژاپنی به حساب می‌آید. به گونه‌ای که در حال حاضر بیشتر از ۹۰ درصد انیمه‌های ژاپنی از روی مانگا‌ها ساخته می‌شوند.

انیمه نامی است که به انیمیشن‌های ژاپنی داده می‌شود. این آثار خصوصیات خاصی دارند که شاید مهمترین آن به لحاظ فنی، دوبعدی بودن و به لحاظ محتوایی، محتوایی برای بزرگسالان است.

صنعت انیمیشن‌سازی ژاپن از بعد از جنگ جهانی دوم رونق گرفت. به این صورت که انیماتور‌های جوان ژاپنی در کشور آمریکا تحصیل و آموزش دیده و به کشورشان بازگشتند. سپس استودیو‌های انیمیشن‌سازی در ژاپن شروع به کار کردند.

ماحصل این حضور، ساخت بیشتر آثار نوستالژی کودکی ما را بر اساس داستان‌های ادبیات کلاسیک بود. از جنگ جهانی دوم تا به امروز صنعت انیمیشن ژاپن پیشرفت‌های بسیاری داشته است.

۲. در کشور ما چند سالی است که توجه به این صنعت بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است ... می‌خواستم بدانم که آیا آماری از این استقبال وجود دارد و در پژوهش‌های صورت گرفته دلیلی این استقبال را چطور ارزیابی کرده اند؟

در ایران آمار دقیقی از مصرف محصول رسانه‌ای به نام انیمه وجود ندارد. البته پژوهش‌های پیرامون مصرف این محصول نیز آنچنان نیست. در حال حاضر دو کتاب پژوهشی که توسط نویسندگان ایرانی در خصوص انیمه نوشته شده‌اند، در بازار موجود است.

کتاب اول با نام «برفراز دنیای انیمه» توسط جمعی از محققان نوشته شده که بنده نیز در این پروژه به عنوان نویسنده حاضر بودم. کتاب دوم نیز «مطالعه مصرف مخاطبان انیمه و مانگا» نام دارد که توسط مرضیه ادهم به نگارش در آمده است.

هر دوی این کتاب‌ها تلاش کرده‌اند تا در ابتدا انیمه را به عنوان یک محصول رسانه‌ای به مخاطب بشناسانند. از همین روی می‌توان گفت که این دو کتاب می‌تواند مبنای پژوهشی خوبی برای سایر پژوهشگران باشد. اما با توجه به اینکه انیمه و محتوای آن شامل نکات پنهان و پیدای بسیاری است، لازم است که پژوهش‌های محتوایی عمیق‌تری در خصوص انیمه اتفاق بیافتد.

۳. دربرگیری و رواج این صنعت در کشورمان مربوط به چه دهه‌ای است؟

مواجهه ایرانی‌ها با انیمه به آثار نوستالژی دهه شصت باز می‌گردد. آثاری همچون آنشرلی با مو‌های قرمز، زنان کوچک، هایدی، بچه‌های کوه آلپ و ... بود.

تمامی این آثار توسط استودیو نیپون ساخته شدند. اما مواجهه جوانان و نوجوانان ایرانی با سبک‌های جدید انیمه‌های ژاپنی به اواخر دهه هشتاد شمسی و اوایل دهه نود شمسی باز می‌گردد.

فضایی که فروم‌های گفتگو درباره انیمه وجود داشتند. کاربران با دانلود انیمه و سپس گپ‌وگفت در خصوص این آثار باعث ایجاد جامعه‌های کوچک انیمه‌بین شدند. بعد از ظهور و بروز وی‌او‌دی‌ها، سروکله انیمه نیز در این پلتفرم‌ها پیدا شد.

به گونه‌ای که امروزه بیشتر پلتفرم‌ها انیمه‌های ژاپنی را دوبله و پخش می‌کنند. البته لازم به ذکر است که انیمه‌های ژاپنی از طریق صداوسیما نیز در سال‌های ۹۵ و ۹۶ پخش می‌شدند. به خصوص که بخشی از کنداکتور شبکه کودک و نوجوان را به خود اختصاص داده بودند.

۴. وضعیت صنعت انیمه الان در جهان به چه صورت است آماری از دربرگیری آن در میان علاقه مندانش وجود دارد که بخواهید به اختصار توضیح دهید؟

صنعت انیمیشن بعد از صنعت تکنولوژی و صنعت خودروسازی، سومین صنعت پرسود ژاپنی‌ها به حساب می‌آید. در حال حاضر حدود ۵۰ درصد انیمیشن‌های ساخته شده در جهان توسط ژاپنی‌ها ساخته می‌شوند.

آمار و ارقام‌ها نشان می‌دهند حجم بازار انیمه در حال حاضر حدود ۳۰ میلیارد دلار است. این عدد با توجه به مخاطبان انیمه که حدود ۸۰۰ میلیون نفر در جهان برآورد می‌شوند، آمار قابل توجهی است.

در ایران نیز با توجه به نمایش انیمه در شبکه‌های نمایش خانگی، می‌توان گفت که آمار افرادی که انیمه مشاهده می‌کنند، چیزی بین ۵ تا ۷ میلیون نفر باشد. البته باید گفت که متاسفانه آمار دقیقی از میزان مخاطبان انیمه در ایران وجود ندارد و این اعداد صرفا براساس مشاهدات غیررسمی ذکر می‌شود.

انتهای پیام/

افشین حیدری