حقایق نجومی ۶۸؛
درخشان‌ترین جرم نجومی در کیهان چیست؟
اختروشها با ویژگی‌های خاص و انرژی عظیمی که از خود منتشر می‌کنند، به عنوان یکی از اسرارآمیزترین و در عین حال درخشان‌ترین اجرام آسمانی شناخته می‌شوند.
به گزارش خبرگزاری آنا، وقتی به آسمان شب نگاه می‌کنیم، معمولاً برخی ستاره‌ها و سیارات بیش از بقیه می‌درخشند اما در دنیای اخترشناسی، اجرام بسیار درخشانتری نیز وجود دارند که اختروش (Quasars) نامیده می‌شوند. این اجرام آنقدر درخشان هستند که می‌توانند نوری بیشتر از میلیاردها ستاره مانند خورشید تولید کنند و همین ویژگی آن‌ها را به یکی از جذاب‌ترین موضوعات علمی تبدیل کرده است.
اختروشها در اصل نوعی هسته کهکشانی فعال (Active Galactic Nuclei) به شمار می‌آیند که در قلب کهکشان‌های دوردست قرار گرفته است. در مرکز هر اختروش یک سیاهچاله بسیار بزرگ قرار دارد که جرمی میلیون‌ها تا میلیاردها برابر خورشید دارد.
این سیاهچاله کلان‌جرم با بلعیدن ماده، انرژی عظیمی را آزاد می‌کند. وقتی گاز و غبار کهکشانی به سمت این سیاهچاله کشیده می‌شود، به دلیل نیروی گرانشی بالا، سرعتی بسیار زیاد پیدا می‌کند و در این فرآیند به شدت گرم شده و شروع به تابش نور می‌کند. این تابش نوری و انرژی عظیم به واسطه اصطکاک و برهمکنش‌های بسیار شدید، باعث می‌شود اختروشها درخشان‌ترین اجرام جهان باشند.
اختروشها در دهه ۱۹۶۰ کشف شدند، زمانی که اخترشناسان در جستجوی اجرامی بودند که امواج رادیویی بسیار قوی ساطع می‌کردند. در ابتدا دانشمندان نمی‌دانستند این اجرام دقیقا چه هستند، زیرا بسیار دور از کهکشان ما قرار دارند و ظاهرشان شبیه به ستارگان درخشان در آسمان بود. به همین دلیل این اجرام را «منبع رادیویی شبه‌ستاره‌ای» یا «اختروش» نامیدند.
دلیل اینکه چرا اختروشها این‌قدر درخشان هستند این است که انرژی زیادی در اطراف سیاهچاله‌های مرکزی آزاد می‌شود. وقتی ماده به داخل سیاهچاله فرو می‌رود، انرژی پتانسیل گرانشی آن به انرژی تابشی تبدیل می‌شود. این انرژی موجب می‌شود که اختروشها نوری چندین برابر بیشتر از کل کهکشان‌های دیگر تولید کنند. برای درک این موضوع تصور کنید که یک اختروش می‌تواند نوری معادل هزاران کهکشان مانند راه شیری تولید کند؛ چنین مقیاسی از درخشندگی در هیچ جسم دیگری در جهان دیده نمی‌شود.
یکی از جذابیت‌های علمی اختروشها این است که چون آن‌ها در فاصله‌های بسیار دور از ما قرار دارند، به عنوان پنجره‌هایی به گذشته‌های دور کیهان عمل می‌کنند. نوری که از اختروشها به ما می‌رسد، از میلیاردها سال پیش از زمانی که جهان جوان‌تر بوده، تابیده شده است. بنابراین، با مطالعه اختروشها می‌توانیم به اطلاعات ارزشمندی درباره تکامل جهان دست یابیم.
انتهای پیام/
