تقلیل صنعت پلاسما به تجارت/ افزایش مراکز پلاسمای پولی

به گزارش خبرگزاری آنا، در نامه علی اکبر پورفتح اله رئیس انجمن علمی انتقال خون ایران، خطاب به محمدرضا ظفرقندی وزیر بهداشت، آمده است: سازمان انتقال خون ایران از بدو تأسیس مقید به تهیه خون و فرآورده‌های مشتق از پلاسما بر اساس دستورالعمل‌های نهاد‌های معتبر بین المللی بوده و این مهم تا به امروز از اهداف لاینفک این نهاد بهداشتی-خدماتی بوده است. این در حالی است که در ۵۰ سالگی سازمان انتقال خون شاهد اهدا پولی پلاسما و تقلیل صنعت پلاسما به تجارت و اهدای حرفه‌ای پلاسما هستیم.

با آغاز به کار وزارت بهداشت دکتر سیدحسن هاشمی، نیاز کشور به پلاسما جهت خودکفایی در تولید دارو‌های مورد درخواست بیماران ۶۰۰ هزار لیتر برآورد شد. این برآورد در سازمان غذا و دارو انجام شد و صحت آن در مقاله منتشر شده توسط طرفداران جمع آوری پلاسمای پولی تأیید شده است.

با توجه به نیاز کشور مقرر شد میزان مورد درخواست از سه طریق تهیه شود. ۲۰۰ هزار لیتر از پلاسمای بازیافتی سازمان انتقال خون ایران، ۲۰۰ هزار لیتر از طریق جمع آوری پلاسمای پولی و ۲۰۰ هزار لیتر از طریق پلاسمافرزیس داوطلبانه در سازمان انتقال خون تأمین گردد.

با توجه به تاکید وزارت بهداشت دکتر هاشمی بر ثبات راهبرد اولیه پلاسما در کشور، در مدت کوتاهی اولین کارخانه استحصال پلاسما در ایران به بهره برداری رسید، ۱۸۰ هزار لیتر پلاسما داوطلبانه بازیافتی، ۲۰۰ هزار لیتر پلاسمای پولی و ۳۵ هزار لیتر پلاسمافرزیس داوطلبانه در کشور جمع آوری شد و این در حالی بود که همچنان هیچ گام عملیاتی توسط پالایشگر بین المللی و نماینده آن در مسیر راه اندازی پالایشگاه پلاسما در کشور برداشته نشد.

با آغاز وزارت بهداشت دکتر سعید نمکی، تغییر در سازمان انتقال خون ایران در محل شرکت ذی‌نفع در جمع آوری پلاسمای پولی توسط وزیر در دستور کار قرار گرفت. از آن روز رویه حمایت از جمع آوری پلاسمای پولی تا به امروز ادامه یافته و در سایه چنین نگرشی در مدت ۴ سال دو بار راهبرد پلاسمایی کشور دستخوش تغییر گشته، مراکز پلاسمافرزیس داوطلبانه به رغم تاکید سازمان بهداشت جهانی بر ضرورت وجود آنها، تعطیل شده، ۸ مرکز جمع آوری پلاسمای پولی به ۳۳ مرکز افزایش یافته، تعهد مراکز جمع آوری پلاسما به ایجاد پالایشگاه حذف گردیده و برآورد پلاسما مورد نیاز کشور بدون هیچ تحلیل و محاسبه علمی به ناگاه از ۶۰۰ هزار لیتر به ۸۰۰، یک میلیون و دو میلیون لیتر تغییر و هم زمان وعده مشوق صادراتی برای پلاسما داده شد!

به دلیل عدم وجود فضای شفاف کسب و کار به ویژه در جمع آوری پلاسمای پولی، ذی نفعان این تجارت گاه در قامت تحلیلگران علمی مطالبی در رسانه‌ها و مجلات که در کمتر جایگاه علمی نمایه شده‌اند، به چاپ رسانده و از سوی دیگر فضای نقد دوجانبه و شفاف سازی را در چند سال گذشته تنگ‌تر نموده‌اند.

انجمن‌های علمی و نظام داوطلبانه انتقال خون تنها با اتکا به همت اندیشمندان این حوزه و حضور بزرگوارانه مردم شکل گرفته‌اند، در حالی‌که گردش مالی پلاسمای ایران در بازار‌های جهانی در سال ۲۰۱۷ مبلغ ۲۰۲ میلیون دلار گزارش شده و این توان فزاینده مالی شرایط نابرابر تبلیغاتی و زمینه اثرگذاری روزافزون منفعت برندگان را در تصمیم سازی‌های سلامت فراهم نموده است.

ایجاد تعادل در زمینه راهبردسازی، سیاستگذاری بر اساس منافع ملی و بازگشت به اصول علمی جز در سایه فضای شفاف گفتگو و مباحثه میسر نخواهد بود و این مهم با توجه به منش جنابعالی در تکیه بر اصول علمی در راهبردسازی‌های سلامت امکان‌پذیر است.