گزارش آنا از آیین اختتامیه همایش ملی «فرهنگ شهرت»؛
عاملی: شهرت در عصر صنعت چگونه است/ ویژگی‌های سلبریتی‌ها در دنیای فناوری
رئیس دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران گفت: امروز فضای دیجیتال یک بروز و بازنمایی جدید برای چهره‌ها و سلبریتی‌ها ایجاد کرده و لذا آنها می‌توانند خود را آنطور که می‌خواهند در این فضا مطرح کنند.
به گزارش خبرنگار آنا، آیین اختتامیه اولین «همایش ملی فرهنگ شهرت؛ تحولات هنر، رسانه و جامعه» با حضور اساتید دانشگاه و دانشجویان صبح امروز پانزدهم مهر ماه در تالار ابن خلدون دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران آغاز شد.
در ابتدای مراسم مجید سلیمانی ساسانی دبیر اجرایی فرهنگ شهرت در صحبت‌هایی گفت: امروز مفتخر به برپایی اولین همایش هستیم، درحالی که شش سال از شروع کلان طرح شهرت می‌گذرد و در این سال‌ها بیش از ۲۵ جلد کتاب تألیف و ترجمه، ۱۰ تحقیق راهبردی انجام شده و تحقیقات ما کماکان ادامه دارد. در ابتدا به ترجمه ادبیات آن همت گماشته شد و با آشنایی حوزه‌های ارتباطی و رسانه‌ای امروز شاهد تألیفات و تحقیقات متعدد هستیم، به نحوی که حوزه مطالعات رسانه‌ای و ارتباطی ایران اهمیت تحولات را به واسطه تغییرات نظام اجتماعی و واسطه گری امر شهرت دریافته و کثیری از پایان نامه‌ها به این موضوع اختصاص یافته و بعد از تحولات سال‌های اخیر بسیاری پژوهشکده‌ها و اندیشکده‌ها درگیر این موضوع شدند.
مطالعات شهرت به مثابه طرحی کلان
وی در ادامه افزود: هنگامی که بدون برنامه از پیش تعیین شده و در قلت حمایت‌های مالی این حوزه مطالعاتی آغاز شد، این شانس را داشتیم که اهمیتش اشکارتر شود، بنابراین مطالعات شهرت را به مثابه طرحی کلان آغاز کردیم، اما اگر نبود حمایت‌های مادی و معنوی پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی حوزه هنری که از آنها تشکر می‌کنم و دغدغه جمع علاقه‌مندان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران هرگز این راه تداوم نمی‌یافت.
سلیمانی یادآور شد: بخشی از پژوهشگران، دانشجویان و اساتید این راه را ادامه داده و می‌دهند و هر روز اهمیت فرهنگ شهرت در نظام ارتباطی پررنگ‌تر می‌شود، البته باز تأکید می‌کنم که امروز فرهنگ شهرت صرفا متوجه تحولات نظام ارتباطی و رسانه‌ای نیست، بلکه عرصه‌های مختلف فرهنگی و اجتماعی را درنوردیده است، اگر تاریخ تحولات ارتباطات را توجه کنیم آنگاه این فرهنگ شهرت در ارتباط نظام سرمایه داری قابل فهم است؛ بنابراین این عرصه مطالعاتی عرصه‌ای گسترده در علوم انسانی است و در تأملات و تعاملات میان رشته‌ای اهمیت بسزایی دارد.
وی با بیان اینکه اولین همایش ملی فرهنگ شهرت عطف به این اهمیت آغازی برمطالعه بومی مسئله شهرت در ایران است، توضیح داد: باید اعتراف کنم که تعداد قابل توجه مقالات و علاقه‌مندان این عرصه این حقیر را شگفت زده کرد و امید داریم این مسیر ادامه یابد و در پایان از همه کسانی که دراین مسیر ما را یاری کردند، کمال تشکر را دارم و آرزوی سلامتی برای همه رزمندگان اسلام در جبهه‌های ایران، یمن، فلسطین، لبنان و عراق دارم.
سپس احسان شاه قاسمی دبیر علمی همایش نیز در صحبت‌هایی گفت: در یک دهه گذشته پرسشی که ایجاد شده این بوده که چرا باید سلبریتی‌ها را مطالعه کنیم؟ حضور پیوسته سلبریتی‌ها در رسانه از تلویزیون و فیلم تا پلتفرم‌ها آنها را به بخشی جدایی ناپذیر از جامعه تبدیل کرده است. مطالعه آنها فقط به خاطر جذابیت و شهرت و ثروتشان نیست، تحلیلشان بینش‌های ارزشمدنی درباره ارزش‌های اجتماعی، شکل گیری هویت، اقتصاد و سیاست به ما می‌دهد. درک اینکه چرا ان‌ها مهم هستند الگو‌های رفتاری و گسترده‌تر انسانی را ایجاد می‌کند.
وجود سلبریتی‌ها ، اولویت‌های جامعه را نشان می‌دهد
وی در ادامه افزود: با مطالعه سلبریتی‌ها می‌توانیم بفهمیم جامعه در هر دوره چه چیزی را مهم می‌داند. برای نمونه پیدایش برخی سلبریتی‌های ورزشی، بازیگر و نفوذدار‌ها نشانه اولویت جامعه است. به همین ترتیب نفوذدار‌های امروزی در شبکه‌های اجتماعی نشانگر تغییر ارزش‌های فرهنگی به سمت کارآفرینی دیجیتال، اصالت و برندسازی هستند. از سوی دیگر سلبریتی‌ها آشکارساز تنش‌های اجتماعی هستند، چون قدرت تاثیرگذاری بر رفتار‌های عمومی و مصرف گرایی را دارند. مد، سبک زندگی و حتی رفتار‌های سلامت و بهداشتی مثل خیلی چیز‌ها در دوران کرونا اغلب تحت تاثیر سلبریتی‌ها قرار دارد. سلبریتی‌ها تنها افراد نیستند، بلکه برند هستند.
شاه قاسمی یادآور شد: این همایش در پاسخ به تولید نیاز به این دانش طراحی و اجرا شد و دراین راستا در یک سال گذشته بیش از دویست نویسنده به همایش ما چکیده ارسال کرده که از میان اینها ۸۹ چکیده در کمیته علمی پذیرش شدند. کتابچه آنها در ۱۰ فصل تدوین شد. ازمیان این مقالات ۲۴ مقاله برای انتشار تایید نهایی شدند. امیدوارم در سال‌های آتی همایش‌های فرهنگ شهرت را با کیفیت بالاتری برگزار کنیم.
سیدسعیدرضا عاملی عضو هیئت علمی گروه علوم ارتباطات دانشگاه تهران و رئیس دانشکده مطالعات جهان دانشگاه نیز در صحبت‌هایی عنوان کرد: شهرت یک پدیده اجتماعی است و با خلقت انسان این پدیده رخ داده است که ریشه در تاریخ زندگی انسان دارد و انسان به خاطر خودخواهی‌ها و علایقی که برای بودن دارد، شهرت را به نوعی خلق کرده است؛ بنابراین ما با یک پدیده جدید مواجه نیستیم اگرچه به لحاظ قلمرو اثرگذاری شهرت در لباس جدید بعد فراگیرتری دارد. شاید درهمین مسیر طبقه بندی که ما برای جهانی شدن سنتی و مدرن و صنعتی داریم، همین تقسیم بندی را بتوان برای شهرت در دوره سنت، مدرن و صنعت ارتباطات ارائه داد. شهرت در دوره مدرن وارد یک سناریوی صنعتی و ساختگی می‌شود، اما در دوره سنت افراد به تدریج شهرت پیدا می‌کردند و شهرت در قلمرو سیاست مداران، اندیشمندان و دانشمندان چند وجهی بود.
شهرت و سلبریتی در فرهنگ مدرن و ادبیات
وی در ادامه گفت: امروز وقتی از شهرت و سلبریتی‌ها صحبت می‌کنیم نباید فقط آن را در فضای مجازی ببینیم، قدری کار ریشه دار‌تر در فرهنگ مدرن و ادبیات می طلبد. در دوره ظهور صنعت ارتباطات به لحظه شدن تعامل با دیگری و فرامحل شدن با جوامع دیگر ما صحنه دیگری از شهرت را تجربه کردیم، امروز چهره‌ها لزوما متعلق به سرزمین ملت‌ها نیست بلکه بیرون از هر سرزمین هم رسوخ می‌کنند. همین الان رسوخ موسیقی‌های مختلف را بین جوانان ایرانی می‌بینیم، متوجه می‌شویم که بسیاری از آنها متعلق به این سرزمین نیست و چه بسا زبان ملت‌های دیگر را هم یاد می‌گیرند تا به دیگر کشور‌ها نفوذ کنند.
عاملی یادآور شد: ما نزدیک ۵.۵ میلیارد کاربر اینترنت داریم که از این تعداد ۹۵ درصد در رسانه‌های اجتماعی حضور دارند. زمان متوسطی ک کاربران در محیط مجازی صرف می‌کنند ۶.۵ ساعت است که در جامعه ما این میزان متوسط بالاتر از سطح جهانی است و دلیلش هم ریشه‌های پیشرفت است. خود این تراکم ارتباطی در معماری که خوشه‌ای است، تراکنش بالایی از ارتباطات را ایجاد می‌کند و دراین فضای تراکنش انفجاری ۵.۵ میلیارد کاربر را وقتی می‌بینیم روزانه ۱۰۰ میلیارد ایمیل ارسال می‌کنند. یعنی چندین برابر جامعه کاربران ایمیل ارسالی داریم و مجموع اینها با یک هنگامه‌ای از ارتباطات دراین فضا مواجه می‌شویم که همه کیفی و عمیق نیست.
وی با بیان اینکه در این محیط پرتراکم چهره‌ها و ستاره‌ها ظرفیت بالایی پیدا کردند، توضیح داد: ارزش سرمایه گوگل بالای سه تریلیون دلار است و جایی مثل متا و ایکس که بالاترین کاربران جهان را به خود اختصاص داده و سه میلیارد و شصت و پنج میلیون کاربر مدام با محتواهایش درگیر هستند، یا در یوتیوب به عنوان فضای دوم اجتماعی دو میلیارد و ششصد و پنجاه میلیون کاربر هم به بارگذاری محتوا می‌پردازند و هم محتوا دریافت می‌کنند. یک پله پایینتر توییتر و اینستا با دو میلیارد کاربر باز رکورددار‌های فضای ارتباط جهانی در دنیا هستند. این فضا‌ها در سطح ملی هم معنا دار شده است و الان آپارات پنجاه میلیون و ایتا سی میلیون کاربر پیدا کرده است. اما عرصه جهانی رسانه‌های اجتماعی بسیار بزرگتر از رسانه‌های ملی است. اینجاست که باید از یک مسیر بومی، جهانی شدن در عرصه چهره‌های ملی و جهانی صحبت کرد.
شهرت در دنیای امروز بازتولید شده
عاملی یادآور شد: ما امروز با یک فرامحلی شدن مواجه هستیم، صنعت ارتباطات فضایی برای ارتباطات جهانی فراهم کرده است. ما در یک فضای ارتباطی گسترده امروز قرار گرفتیم و در این فضا شهرت بازتولید شده است. شهرت صنعتی بخصوص وقتی واژه جدید را بدان اضافه می‌کنیم همان تعبیری است که درباره فناوری‌های جدید رقم می‌خورد. ما در یک ظرف رقومی از شهرتی جدید صحبت می‌کنیم و این ظرف کاملا پارامتریک است. اگر چت جی بی تی ۱۳۰ میلیارد پارامتر را برای خوانش داده الگوریتم می‌کند یعنی تکثری را فراهم می‌کند. فضای دیجیتال یک بروز و بازنمایی جدید برای چهره‌ها ایجاد کرده و لذا آنها می‌توانند خود را دراین فضا مطرح کنند پس اولین خصیصه شهرت گرایی در عصر جدید این است که این شهرت گرایی در ظرفی جدید حرکت می‌کند و خصیصه دیگر هم تکثر در این فضا است.
وی در ادامه گفت: سلبریتی‌ها در بین طرفداران خود براساس نفوذی که دارند، یک کنش انگاره‌ای را دنبال می‌کنند و این انگاره‌ها هستند که قضاوت‌های قطعی ایجاد می‌کنند. لذا وقتی شما با فردی که در ظرف این انحصار چهره‌ای قرار گرفته، نصیحت کار نمی‌کند چون ذهن انگاره‌ای در مقام انکار است و دریافت جدیدی را نمی‌پذیرد.
عاملی یادآور شد: امروز مسئله تنهایی یک مسئله بزرگ جهانی شده است چون این نظام متکثر نمی‌تواند جهت گیری با هم بودن را تقویت کند.
در این مراسم برترین‌های پژوهش در حوزۀ «فرهنگ شهرت» در ده محور «رسانه‌های جمعی و فرهنگ شهرت»، «رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی و فرهنگ شهرت»، «فرهنگ و شهرت»، «هنر و فرهنگ شهرت»، «سیاستگذاری سلبریتی‌ها و فرهنگ شهرت»، «سواد رسانه‌ای و فرهنگ شهرت»، «گروه‌های جنسیتی و نسلی و شهرت»، «مرجعیت فکری و رفتاری سلبریتی»، «فرهنگ هواداری» و «دین و شهرت» معرفی می‌شوند. همچنین کتاب مجموعه چکیده‌مقالات همایش در این مراسم رونمایی خواهد شد..
انتهای پیام/
