نگاهی به حال و آینده رشته فن آوری آموزشی در عصر هوش مصنوعی

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، نشست "نگاهی به حال و آینده رشته فن آوری آموزشی در عصر هوش مصنوعی" به همت انجمن فناوری آموزشی ایران و با همکاری گروه علوم تربیتی خانه اندیشمندان علوم انسانی، روز شنبه ۲۷ مرداد ۱۴۰۳ در سالن خیام خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. 

دبیر نشست رحیم مرادی، نایب رییس انجمن فناوری آموزشی ایران و سخنران این نشست سید احمد رحیمی، استادیار فناوری آموزشی دانشگاه فلوریدا بود. خلاصه‌ای از گزارش این نشست در ادامه می‌آید.

ابتدای جلسه رحیم مرادی، دبیر نشست، ضمن خوش‌آمد و قدردانی از میهمانان به معرفی سوابق علمی سخنران این نشست پرداخت و توضیحاتی در خصوص صورت‌بندی جلسه ایراد کرد.

در ادامه علیرضا صادقی، مدیر گروه علوم تربیتی خانه اندیشمندان علوم انسانی، راجع به عملکرد گروه علوم تربیتی در خانه اندیشمندان علوم انسانی و صورت‌بندی جلسات توضیح داد و حضور متخصصان ایرانی مقیم خارج کشور در ایران را مغتنم شمرد و تعامل علمی و استفاده از تجارب و دانش این متخصصان را به نفع کشور دانست.

احمد رحیمی، استادیار فناوری آموزشی دانشگاه فلوریدا، در شروع صحبت خود به روند سوابق تحصیلی خود در این رشته اشاره کرد. او در ادامه به معرفی به انواع فیلد‌های آموزشی، طبقه‌بندی زیرمجموعه‌های آنها و چگونگی تفکیک آنها پرداخت و به روند کنفرانس‌های علمی در خارج از ایران و چگونگی بسط و توسعه آن‌ها در این سال‌ها در دنیا اشاره کرد.
 
وی ضمن امیدواری به اجرای برنامه آموزش فناورانه و فعالیت هر چه بیشتر اساتید، پژوهشگران و مولدان این حوزه در داخل کشور افزود: متاسفانه در این فضا‌های جدید و در کنفرانس‌ها و مجلات علمی این حوزه، حضور ایرانیان داخل کشور کمتر به چشم می‌خورد. 

رحیمی در ادامه به تفاوت‌های موجود در طراحی‌های آموزشی در مقایسه با طراحی‌های تجربهٔ یادگیری اشاره کرد و تاکید داشت: همدلی، در روش تجربهٔ یادگیری یکی از مهم‌ترین مولفه‌های این رویکرد است.

وی در نقل قولی به چهار هدف اصلی در آموزش‌دهی و یادگیری اشاره کرد که عبارت است از: دانش، علاقه، هویت و ابزار و در ادامه توضیح داد اگر تاکید ما فقط بر روی دانش و علاقه باشد، فقط کسب دانش صورت می‌گیرد در حالی که اگر چهار مولفه را هم‌زمان درگیر کنیم نتیجه تکامل یافته‌تری رخ می‌دهد. او در شروع بحث از هوش مصنوعی، ابتدا به تاریخچه کوتاهی از هوش مصنوعی که به اواسط سده بیستم می‌رسد، اشاره کرد که بر خلاف باور عمومی نباید فراموش کرد که بازه زمانی فعالیت در این حوزه به قرن بیست و یک تعلق ندارد و تولد هوش مصنوعی را نباید با big data یکی شمرد.

او در توضیح انواع تعریف‌های ارائه شده هوش مصنوعی افزود: هوش مصنوعی چیزی جز احتمالات و مقایسه‌های بسیار زیاد نیست؛ باید در نظر گرفت هوش مصنوعی با تمام تعاریف‌های موجود هیچ‌گاه قابلیت پاسخ‌گویی به این سوال که: «ماهیت کاری که می‌کند، چیست؟» را ندارد و لذا بحث آگاهی، از تضاد‌های اساسی آن با انسان است.

 
وی به انواع هوش مصنوعی اشاره کرد و به فضا و زمینه شکل‌گیری آموزشی در این حوزه توسط chatGBT پرداخت. 

در ادامه وی به انواع بازی‌ها و برنامه‌های آموزشی تهیه شده در دنیا که توسط هوش مصنوعی تهیه و به بازار ارائه شده، اشاره کرد و بیان داشت: باید از هوش مصنوعی مرکزیت زدایی کرد و فراموش نکرد که این تنها ابزاری است که انسان آن را احاطه کرده است و نه برعکس. 

همچنین هوش مصنوعی و دیتا‌های آن را نباید پاسخی قطعی و کلی در نظر گرفت بلکه باید دیتا‌های آن را مورد محاسبه قرار داد و در بحث‌های آموزشی مخصوصا با دانش‌آموزان این نکات را به آنها گوش زد کرد. در کلاس درس هم بهتر است دانش‌آموزان از این فناوری در جهت اصلاح و بهبود کیفی و کمی نظرات خود در کار گروهی به نظارت معلم کمک بگیرند و در جهت بالابردن خلاقیت و نه سرکوب استعداد از آن استفاده کنند. در آخر رحیمی از اثرات مخرب هوش مصنوعی به ویژه در حوزه محیط زیست سخن گفت.

در ادامه محمدرضا نیلی، رئیس انجمن فناوری آموزشی ایران، در خصوص مسائل فناوری آموزشی در دوره کرونا و بازگشت مجدد به روش‌های کلاسیک در دوره پساکرونا سخن گفت. همچنین از همکاری متخصصان ایرانی خارج کشور برای بهبود وضعیت آموزشی در داخل کشور ابراز خشنودی کرد.

در آخر جلسه یادبودی از خانه اندیشمندان علوم انسانی توسط میزبان نشست به سخنران و دبیر نشست اعطا شد.