بلندمرتبه‌سازی تهران را گرم تر می‌کند/مسیر ساخت خانه‌های تک طبقه در دولت جدید هموار می‌شود؟

به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد خبرگزاری علم و فناوری آنا، نتایج مطالعه‌ای در کنفرانس بین‌المللی تغییر اقلیم نشان می‌دهد، متوسط دمای هوا در مناطقی با ساختمان‌های بلند مرتبه، نسبت به مناطقی که واحد‌های مسکونی یک طبقه دارند، ۴ تا ۵ درجه گرم‌تر هستند. این درحالی است که به طور معمول فصل تابستان هوا را ۱ تا ۴ درجه گرم‌تر می‌کند.

آسمان‌خراش‌ها هوا را گرم‌تر می‌کنند. این خلاصه یک پژوهش علمی است. بر اساس نتایج مطالعه‌ای که در کنفرانس بین‌المللی تغییر اقلیم مشخص شده است، افزایش دمای شهر‌های امروز متاثر از ساختمان‌های بلند و تراکم ساختمان‌سازی است. در این تحقیق مشخص شده است، هرچه تراکم ساختمان‌ها بیشتر شود، درجه حرارت منطقه تا ۴ درجه افزایش می‌یابد. احتمالا خود شما نیز تجربه کرده‌اید، زمانی که از یک منطقه پر تراکم به خیابانی با خانه‌های تک طبقه برویم، هوا خنک‌تر می‌شود.

مسئله زمانی جدی می‌شود که تابستان مانند امسال گُر گرفته باشد و نیاز به وسایل سرمایشی بیشتر شود. از دیگرسو، تحقیقات نشان می‌دهد، به ازای هر درجه افزایش دما به طور متوسط ۱۸۰۰ تا ۲۰۰۰ مگاوات مصرف برق نیز افزایش دارد.

به عبارت دیگر، مصرف برق مناطق پر تراکم حدود ۸۰ درصد بیشتر برق مصرف می‌کنند. این به معنای آن است در شرایط امروزی جهان که مدیریت منابع انرژی به صورت یک اولویت برای حکمرانی درآمده است و منطق مدیریتی به کنترل میزان مصرف انرژی حکم می‌کند، توسعه شهر‌ها به صورت عمودی نتیجه‌ای جز تحمیل هزینه‌های بیشتر به مدیران و شهروندان این شهر‌ها ندارد.

ساختمان بلندتر، هوای شهر گرم‌تر

امسال در کنفرانس بین‌اللملی تغییر اقلیم نتایج تحقیقی ارائه شد که نشان می‌دهد، گرم شدن شهر‌ها با افزایش تراکم در شهر ارتباط مستقیم دارد. یعنی هر چه یک شهر بلند و متراکم باشد، هوای آن شهر نیز تا ۴ درجه گرم‌تر می‌شود. به تبع افزایش دمای هوا و گرما، میزان مصرف برق را در روز‌های گرم بیشتر می‌کند.

این درحالی است که امسال رکورد افزایش درجه گرمای هوا زده شد و توجه به الگوی مصرف برق بیشتر از سال‌های قبل اهمیت پیدا کرد. داده‌های سازمان هواشناسی نشان می‌دهد، در اواسط تیر ماه میانگین دمای کشور به ۳۰.۵ سلیسیوس رسید که به نسبت میاگین بلند مدت بلندمدت ۱.۵ درجه سلسیوس افزایش داشته است. این افزایش دما در مقایسه با سال گذشته ۰.۵ درجه سلیسیوس افزایش داشته است. این میزان افزایش دما زمانی اهمیت پیدا می‌کند که بدانیم با هر درجه افزایش دما حدود ۲ هزار مگاوات برق بیشتر مصرف می‌شود.

«جزیره گرمایی شهری» یا پخت آهسته مردم

افزایش شدید گرمای هوا همیشه با افرایش تقاضای مصرف برق همراه بوده است. افزایش دما و در نتیجه افزایش مصرف برق زمانی مشکل‌ساز می‌شود که در کنار ناترازی برق کشور قرار گیرد. یعنی امروز، زیست‌پذیری شهر‌های مختلف ایران با یک خطر جدی مواجه هستند. به عنوان نمونه، طبق گفته رئیس سازمان هواشناسی، دمای هوای جهانی بعد از انقلاب صنعتی در حدود یک درجه افزایش داشته است. این درحالی است که در مدت ۵۰ سال گذشته، افزایش دما در کشور ۲ برابر شده است.

نمود بحران این مسئله زمانی بیشتر می‌شود که بدانیم امسال مردم تهران حتی دمایی بیش‌تر از میانگین کشور را تجربه کردند. به بیان دقیق‌تر، میانگین دمای هوای این استان از ابتدای سال زراعی جاری تا نیمه تیر ماه، ۱۲.۵ درجه سلسیوس ثبت شده که نسبت به میانگین بلندمدت آن ۱.۶ درجه سلسیوس افزایش داشته است. این افزایش دما نشان می‌دهد تهران دچار «جزیره گرمایی شهری» شده است. یعنی این شهر به علت بلند مرتبه‌سازی و داشتن مناطق پرتراکم، در مقایسه با محدوده‌های کم تراکم افزایش دمای بیشتری دارد.

جزیره گرمایی شهری نشان می‌دهد، با افزایش ارتفاع سازه‌ها در شهر، دمای هوا ۴ تا ۵ درجه افزایش پیدا می‌کند. حتی میزان افزایش دما تنها به یک شهر خلاصه نمی‌شود و منطقه به منطقه، بسته به میزان ساختمان‌های بلند و تراکم شهری، تفاوت می‌کند. بنابراین، مناطقی که ساختمان‌های بلند متراکم دارند به نسبت مناطق کم تراکم شهر تهران، به طور معمول ۴ تا ۵ درجه گرم‌تر هستند.

معنای این اعداد زمانی بهتر درک می‌شود که گرمای ۴۰ درجه تابستان، افزایش ۱ تا ۴ درجه‌ای داشته باشد. از سوی دیگر، هرچه هوا گرم‌تر شود، مصرف برق به علت استفاده از وسایل سرمایشی بیشتر می‌شود. در نتیجه، با هر درجه افزایش دما به طور متوسط ۱۸۰۰ تا ۲۰۰۰ مگاوات به تقاضای مصرف برق در کشور افزوده می‌شود. یعنی، افزایش ۴ درجه‌ای دمای ناشی از بلند مرتبه‌سازی مصرف برق را تا ۸۰۰۰۰ مگاوات افزایش می‌دهد. به بیان دیگر، این میزان افزایش برق معادل ۸۰ درصد ناترازی فعلی برق کشور است.

رویای بلندی که مانند بختک بر روی مردم افتاد

سعید محمدی کارشناس مسکن در گفت‌وگو با آنا درباره مشکلات شهر‌های متراکم و بلند مرتبه‌سازی در این شهرها،اظهار کرد: افزایش دمای شهر‌ها و مناطق متراکم تنها مشکلات بلندمرتبه‌سازی نیست. کاهش سرانه‌های خدماتی مانند پارکینگ، فضای سبز، آلودگی هوا، افزایش ترافیک سنگین و آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی از دیگر مشکلاتی است که بلند مرتبه‌سازی به همراه دارد.

این کارشناس صنعت مسکن با اشاره به اینکه بررسی‌ها نشان می‌دهد، امروز مردمی که در خانه‌های بلند آپارتمانی زندگی می‌کنند، بیشتر در معرض بیماری‌های روان و اعصاب قرار دارند، گفت: همه این مشکلات، دلیل موجهی است که باید الگو‌های ساخت و توسعه شهری کشور به سمت کاهش ارتفاع ساختمان‌ها تغییر کند. دولت چهاردهم بهتر است، به جای افزایش تعداد خانه‌های عمودی، مسیر ساخت خانه‌های تک طبقه را هموار کند تا بسیاری از این مشکلات حل شود.