چگونه از تشنج جلوگیری کنیم؟

به گزارش گروه بازار خبرگزاری علم و فناوری آنا، کنترل تشنج و نحوه برخورد با این شرایط، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی است که زندگی فرد بیمار و خانواده وی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اولین سؤال در این زمینه این است که چگونه می‌توان از بروز تشنج پیشگیری و در صورت بروز، شرایط موجود را مدیریت کرد. متخصصان راهکارهای مختلفی را برای جلوگیری از تشنج پیشنهاد داده‌اند که طیف وسیعی از راه‌حل‌ها، از مراجعه به پزشک متخصص مغز و اعصاب و مصرف داروهای شیمیایی گرفته تا راهکارهای ساده مرتبط با سبک زندگی و نکات تغذیه‌ای را دربر می‌گیرد.

تشنج چیست و چه علائمی دارد؟

تشنج، نوعی اختلال در فعالیت الکتریکی طبیعی مغز است که باعث ایجاد علائم مختلفی می‌شود. به عبارتی، تشنج به معنی وقوع اختلالات الکتریکی کنترل نشده و ناگهانی در مغز است که موجب بروز رفتارهای غیرطبیعی یا تغییر رفتار، کاهش سطح هوشیاری، حرکات تکانشی ناگهانی و ... می‌شود. مراجعه زودهنگام به دکترهای مغز و اعصاب به شما کمک می‌کند که این بیماری را هر چه بهتر کنترل کرده و از آسیب‌ها و عوارض جانبی آن در امان بمانید.

درباره علائم رایج تشنج چه می‌دانید؟

تشنج با علائم مختلفی بروز می‌کند و راهکارهای متفاوتی نیز برای جلوگیری از تشنج ارائه شده است. علائم شایع تشنج شامل کاهش سطح هوشیاری، گیجی، انقباضات عضلانی، قفل شدن بازوها، پاها و کل بدن، اختلال در تنفس، حرکات جهشی اعضای بدن، آبی یا قرمز شدن پوست صورت و... است.

این علائم بسته به نوع و منشا تشنج متفاوت بوده و شناخت آن‌ها به تشخیص و درمان مناسب بیماری کمک می‌کند. معمولا مدت زمان بروز علائم تشنج بین 30 ثانیه تا دو دقیقه است و در صورت بیشتر طول کشیدن این وضعیت باید با این مسئله به‌عنوان یک موقعیت اورژانس پزشکی رفتار کرد. برخی از شایع‌ترین نشانه‌های تشنج شامل موارد زیر است:

• لرزش و انقباض‌های غیرارادی عضلات بدن
• گیجی و سردرگمی
• خواب‌آلودگی
• اختلال در تنفس
• گاز گرفتن زبان و ...

این علائم می‌توانند بسته به نوع تشنج و منشأ آن متفاوت باشند. شناخت این علائم به تشخیص سریع، مدیریت مناسب و نهایتا جلوگیری از تشنج کمک می‌کند. در بسیاری موارد، داروهای ضد تشنج می‌توانند به کنترل حملات کمک کنند، اما این کنترل دائمی و کامل نیست. برای کنترل مؤثر تشنج، استفاده از راهکارهای مختلف مشتمل بر اصلاح سبک زندگی، رژیم غذایی مناسب و در صورت تجویز پزشک از داروهای ضد تشنج توصیه می‌شود.

درباره انواع تشنج چه می‌دانید؟

تشنج با توجه به دلیل و محل وقوع فعالیت غیرطبیعی به انواع مختلف کانونی و عمومی تقسیم می‌شود. تشنج‌های عمومی در تمام مغز رخ می‌دهند و تشنج‌های کانونی از یک ناحیه خاص مغز شروع می‌شوند و ممکن است به سایر نواحی گسترش یابند. این تشنج‌ها شامل انواع مختلفی همچون تشنج‌های موتوری، حسی، شناختی و خودکار هستند. گاهی اوقات نیز دلایل بروز تشنج مشخص نیست. به‌طور خلاصه، انواع مختلف تشنج عبارتند از:

• تشنج کانونی: این تشنج از قسمت خاصی از مغز شروع می‌شود. این تشنج‌ها می‌توانند موجب ایجاد تأثیرات جسمی و عاطفی و احساس دیدن یا شنیدن چیزهایی شوند که در واقعیت وجود ندارند. حدود 60% افراد مبتلا به صرع، از این نوع رنج می‌برند. گاهی علائم این نوع تشنج با نشان‌های بیماری‌های روانی یا اختلالات عصبی دیگر اشتباه گرفته می‌شوند.
• تشنج عمومی: این تشنج‌ها زمانی اتفاق می‌افتند که سلول‌های عصبی هر دو نیمکره مغز دچار اختلال شوند. این نوع از تشنج می‌تواند باعث اسپاسم عضلانی، سرگیجه یا زمین خوردن فرد شوند.

تشنج ناشی از تب در کودکان نیز در زمانی اتفاق می‌افتد که درجه حرارت بدن کودک بیش از 40 درجه شود. درصورتی‌که این حالت فقط یک‌بار رخ دهد و کمتر از 30 دقیقه طول بکشد خطرناک نیست، اما در غیراین‌صورت باید به پزشک مراجعه کرد. با مراجعه به‌موقع به پزشک متخصص مغز و اعصاب، امکان جلوگیری از تشنج به‌طور مؤثر فراهم می‌شود.

علل بروز تشنج چیست؟

تشنج یک وضعیت پزشکی شایع است که دلایل مختلفی در بروز آن نقش دارند. در مقالات، راهکارهای مختلفی برای جلوگیری از تشنج توصیه شده است. هر چیزی که تعادل بدن را مختل کند و بر مغز تأثیر بگذارد، می‌تواند موجب تشنج شود.

شایع‌ترین علت تشنج صرع است؛ اما تشنج می‌تواند به دلایل دیگری نیز رخ دهد. برخی از این دلایل شامل تب بالا، کمبود خواب، سطح پایین سدیم در خون، مصرف برخی داروها، ضربه به سر، سکته مغزی، تومور مغزی، مصرف مواد مخدر، سوءمصرف الکل، اختلال در الکترولیت‌ها، شوک الکتریکی، فشار خون بسیار بالا و اختلالات کلیوی و کبدی و... خواهد بود.

در برخی موارد، به‌ویژه در کودکان، ممکن است علت تشنج ناشناخته باشد. همچنین، گاهی تشنج می‌تواند ریشه‌های ژنتیکی داشته باشد. پزشک پس از شناسایی دلایل ریشه‌ای بروز این حملات می‌تواند راهکارهای مناسب برای پیشگیری از تشنج را پیشنهاد دهد.

چگونه می‌توان با رعایت سبک زندگی و مواد غذایی مفید از تشنج جلوگیری کرد؟

بیشتر اوقات، تشنج با استفاده از داروها به‌راحتی کنترل می‌شود. بااین‌حال، استفاده از دارو راه‌حل قطعی درمان صرع نیست و باید در کنار آن از راهکارهای دیگری همچون رژیم غذایی مناسب، دوری از عوامل استرس‌زا و ... نیز استفاده کرد.

علاوه‌براین، شناسایی عوامل محرک تشنج نیز می‌تواند تا حدود زیادی به جلوگیری از تشنج کمک کند. به‌عنوان‌مثال، داشتن خواب کافی، دوری از استرس و اضطراب، داشتن برنامه منظم برای مصرف داروهای تجویزشده، عدم استعمال الکل و دخانیات، دوری از بازی‌های کامپیوتری، کاهش قرارگیری در معرض نورهای محرک چشم همچون فلاش و نور موبایل یا کامپیوتر و ... می‌توانند در پیشگیری از تشنج مؤثر باشند.

بسیاری از افراد می‌پرسند برای جلوگیری از تشنج چی بخوریم؟ کمبود برخی از ویتامین‌ها همچون B1، B2، B6، H، بتاکاروتن، منیزیم و ویتامین E می‌تواند عامل محرکی برای بروز تشنج باشد؛ بنابراین، بهتر است مواد غذایی غنی از این ویتامین‌ها همچون غلات، گوشت قرمز، حبوبات، آجیل، لبنیات، تخم‌مرغ، میوه و سبزیجات تازه و... را در رژیم غذایی خود بگنجانید. بنابراین، با رعایت سبک زندگی سالم و استفاده از مواد غذایی مفید امکان کنترل حملات تشنج فراهم می‌شود.

بیماری‌هایی نظیر تشنج و صرع با احساس انزوا و طرد شدن از جامعه همراه هستند و به‌همین دلیل بر زندگی اجتماعی و روابط افراد تأثیر منفی می‌گذارند. برای جلوگیری از تشنج باید بیماران به‌طور منظم تحت نظر پزشک باشند. این ویزیت‌ها می‌توانند در پیگیری دقیق روند بیماری و تجویز داروهای مناسب به پزشک کمک کنند. در این راستا، خوددرمانی و استفاده از داروها یا رژیم‌های غیرمعتبر خطرناک است. همکاری نزدیک بیمار با پزشک متخصص در کنترل تشنج‌ مؤثر است و موجب بازگشت بیمار به روند عادی زندگی و فعالیت‌های اجتماعی می‌شود.