پاسخ‌های فست‌فودی هوش مصنوعی چگونه ذهن را چرب و چاق می‌کند؟

خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ اگر به‌تازگی هنگام جست‌وجو در گوگل به‌جای فهرستی از لینک‌ها، پاسخ‌های کوتاه و مستقیم دریافت کردید ممکن است به دلیل ویژگی جدیدی به نام‌ ای آی اُوِرویوز باشد که این موتور جست‌وجو به مرورگر‌های خود افزوده است.  بسیاری از کاربران، پس از آنکه گوگل مدل بزرگ زبانی خود، لامدا (LaMDA) را در سال ۲۰۲۱ آزمایش کرد و نیز پس از استقبال گسترده از چت‌جی‌پی‌تی در سال ۲۰۲۳ منتظر چنین عملکرد مهمی از گوگل بودند.

ویژگی‌ «ای آی اُوِرویوز» یکی دیگر از افزونه‌ها و ابزار‌هایی است که در موتور‌های جست‌وجو مانند گوگل ادغام می‌شوند. برای مثال ممکن است وقتی چیزی را جست‌وجو می‌کنید در کنار نتایج یک کادر با حقایق کوتاه، یا یک لینک کوتاه از یک صفحه وب قبل از پیوند دریافت کنید. اینها برخی از ویژگی‌های جدیدی هستند که برای آسان‌تر و مفیدتر کردن جست‌وجو اضافه شده‌اند.

پاسخ‌های هوش مصنوعی از کجا می‌آیند؟

اما نکته متفاوت درباره هوش مصنوعی‌ای آی اُورویوز این است که محتوای آن از منابع مرتبط استخراج نمی‌شود، بلکه توسط فناوری هوش مصنوعی مولد گوگل تولید می‌شوند. هدف این شرکت این است که یک مجموعه پاسخ مطابق با درخواست شما ارائه دهد.

این ویژگی کمی جادویی و در بسیاری از موقعیت‌ها مفید به نظر می‌رسد. از این گذشته، مردم معمولاً برای یافتن پاسخ‌ها از موتور‌های جست‌وجو استفاده می‌کنند و به سراغ فهرستی از اسناد نمی‌روند. اما این همۀ ماجرا نیست. کاربران فقط اطلاعات نمی‌خواهند، بلکه به دنبال کشف، یادگیری و پرسشگری نیز هستند، به عبارت دیگر کاربران طیف گسترده‌ای از موقعیت‌ها و اهداف را در ذهنشان دارند که فشرده‌سازی آنها در حد یک مجموعه‌ای از پیوند‌ها یا یک پاسخ، بسیار مشکل است.

هوش مصنوعی اطلاعات را از اینترنت و سایر منابع موجود جمع‌آوری می‌کند و بر اساس نحوه آموزشی که برای مرتبط کردن کلمات دریافت کرده، پاسخی را ارائه می‌کند. یکی از دلایل اصلی مخالفت با مدل‌های هوش مصنوعی این است که آنها اغلب توانایی کاربر برای تصمیم‌گیری، اقدام و یادگیری و تجربه کردن را از بین می‌برند.

این نوع پاسخ‌دهی شاید برای بسیاری از جست‌وجو‌ها خوب باشد. برای مثال، اگر می‌خواهید تأثیر تورم بر قیمت مواد غذایی در پنج سال گذشته را بدانید، یا خلاصه‌ای از تصویب قانون هوش مصنوعی در اتحادیه اروپا را بدانید، مدل‌های هوش مصنوعی می‌توانند میانبر‌های خوبی برای رسیدن به پاسخ باشند.

یکی از دلایل اصلی مخالفت با مدل‌های هوش مصنوعی این است که آن‌ها اغلب توانایی کاربر برای تصمیم‌گیری، اقدام و یادگیری و تجربه کردن را از بین می‌برند

نتایج عجیب و غیرواقعی

اما نیاز‌های جست‌وجوی افراد فقط به اطلاعات علمی و مبتنی بر علم محدود نمی‌شود. آنها به دنبال ایده‌ها، نظرات و مشاوره هستند. مثلاً ممکن است یک کاربر درباره چگونگی لیز نخوردن پنیر پیتزا در گوگل جست‌وجو کند، آن وقت این مدل زبانی شاید به او بگوید که مقداری چسب به سس پیتزا اضافه کنید! یا حتی اگر این سؤال عجیب را بپرسید: «آیا دویدن با قیچی برای سلامتی مفید است؟»‌ ای آی اُورویوز پاسخ می‌دهد: «بله، مفید است و می‌تواند عروق شما را باز کند و به شما قدرت بدهد!» یک کاربر عاقل و منطقی می‌تواند درک کند که چنین پاسخ‌هایی اشتباه هستند.

به عنوان مثال، در دوران انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، مرورگر هوش مصنوعی گوگل، در پاسخ به سؤال درباره دین باراک اوباما به اشتباه گفت که او مسلمان است. این اطلاعات نادرست سال‌ها پیش به‌طور گسترده در اینترنت منتشر شد و گوگل هیچ راه مناسبی برای راستی‌آزمایی این اطلاعات در اختیار کاربران قرار نداد. در نمونه‌ای دیگر، دانش‌آموزی که برای حل تکالیف مدرسه‌اش از گوگل کمک گرفته بود پرسید که کدام کشور‌های آفریقایی با حرف کِی (K) شروع می‌شوند و مرورگر‌های هوش مصنوعی گوگل به اشتباه پاسخ دادند که چنین کشوری وجود ندارد، در حالی که کنیا در آفریقا با کِی شروع می‌شود.

شرکت گوگل مشکلات مربوط به‌ای آی اُورویوز را تصدیق کرده و گفته که آنها را برطرف کرده است؛ اما نگرانی همچنان باقی است: آیا واقعاً می‌توان به هر پاسخی از این سرویس اعتماد کرد؟

بازگشت به پاسخ‌های سنتی

دوری کردن از پاسخ‌های هوش مصنوعی راه حل دارد. همیشه می‌توانید به جست‌وجوی سنتی گوگل با ۱۰ پیوند آبی آن بازگردید. روی گزینه «بیشتر» در منوی بالا صفحه (همه، اخبار، تصاویر، نقشه‌ها، ویدیو‌ها و موارد دیگر)، دقیقاً زیر قسمت جست‌وجو در بالای صفحه جست‌وجوی گوگل کلیک کنید و گزینه «وب» را انتخاب کنید.

سپس می‌توانید همان کاری را کنید که احتمالاً در گذشته هم انجام می‌دادید، یعنی برخی از نتایج برتر را بررسی کنید، از چند مورد از آن سایت‌ها دیدن کنید و خودتان تصمیم بگیرید. کمی وقت می‌برد، اما به شما این امکان را می‌دهد که چندین سایت و شواهد آنها را برای حمایت یا رد چیزی بررسی کنید. مهم‌تر از آن، به خودتان فرصت یادگیری و کشف می‌دهید.‌ای آی اُورویوز مانند فست فود، سریع، گرم و راحت است، اما انتخاب سالمی نیست! مرور نتایج گوگل مانند بررسی منوی رستوران است و باید برای آماده شدنش کمی صبر کنید و حتی از گارسون بخواهید که تغییراتی در سفارش شما ایجاد کند که در این صورت زمان بیشتری می‌برد و باید هزینه بیشتری بپردازید.

با این حال، اینها تنها روش‌های جست‌وجوی اطلاعات نیستند. جایگزین‌هایی برای موتور جست‌وجوی گوگل وجود دارد، از جمله ابزار‌های جست‌وجوی تخصصی مانند گوگل اسکالر (Google Scholar) و کور (CORE).

شما همان چیزی هستید که می‌خورید، پس به همین نسبت ذهن شما هم همان چیزی است که جست‌وجو می‌کند

رژیم مصرف اطلاعات

شاید شما از پس هزینه‌های صرف غذا در رستورانی خوب برنیایید یا شاید نتوانید هر بار خودتان غذا درست کنید، اما مهم‌ترین چیز این است که برای همه وعده‌های غذایی به سراغ فست فود نروید. یک اصطلاح معروف می‌گوید: شما همان چیزی هستید که می‌خورید، پس به همین نسبت ذهن شما هم همان چیزی است که جست‌وجو می‌کند.

باید مراقب باشید که ذهنتان گرفتار تیتر‌های جنجالی اخبار گرفتار نشود. روش‌های جست‌وجوی خود را گسترده‌تر کنید. اشکالی ندارد که هرازگاهی برای یک پاسخ سریع و کوتاه به سراغ بررسی‌های هوش مصنوعی بروید، اما بهتر است برای برآوردن نیاز‌های مهم خود مانند غذا خوردن یا دریافت اطلاعات به سراغ راه‌های سالم‌تر بروید.

انتهای پیام/

نازنین احسانی طباطبایی