تعهد چین به تزریق پول بیشتر به پژوهش‌های علمی در ۲۰۲۴

به گزارش گروه پژوهش و دانش خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ با نزدیک شدن به فصل بودجه‌ریزی در کشورهای مختلف، آنا در مجموعه گزارش‌هایی به بودجه‌های پژوهشی در کشورهای مختلف پرداخته است. در این نوشته به گزارشی به نقل از مجلۀ نیچر می‌پردازیم که به افزایش بودجه علم و فناوری دولت چین در سال آینده اشاره دارد.

چین که در سال‌های اخیر رویکردی محافظه‌کارانه در برابر افزایش بودجۀ علم فناوری اتخاذ کرده بود و حتی بودجۀ علم و فناوری خود را در سال ۲۰۲۰ کاهش داده بود، در سال آینده با رشد ۱۰ درصدی بودجه در پی خودکفایی بیشتر در این حوزه است. این امر را می‌توان واکنشی دانست به سیاست‌های ایالات‌متحده برای جلوگیری از انتقال علم و فناوری به چین، به‌ویژه در حوزه‌های مربوط به هوش مصنوعی.

چین در سال جاری، با وجود اینکه رشد اقتصادی کندی داشته، قصد دارد سرمایه‌گذاری خود را در علم و فناوری افزایش دهد. دولت چین قصد دارد در سال ۲۰۲۴ نزدیک به ۳۷۱ میلیارد یوان (معادل ۵۲ میلیارد دلار) به علم و فناوری اختصاص دهد که نسبت به سال قبل ۱۰ درصد افزایش خواهد داشت.

این اطلاعات از گزارش اولیه‌ای دربارۀ بودجه سال آتی است که توسط وزارت دارایی چین در جلسه سالانه کنگره ملی خلق چین منتشر شد. از مجموع این بودجه، ۹۸ میلیارد یوان به تحقیقات علوم پایه اختصاص داده خواهد شد که این خود نشان دهندۀ افزایش ۱۳ درصدی بودجۀ این پژوهش‌هاست.

* بودجه علم و نوآوری چین در سال‌های اخیر

آلبرت هو (Albert Hu)، اقتصاددان مدرسه بین‌المللی بازرگانی اروپایی (China Europe International Business School) چین در شانگهای، خاطرنشان می‌کند که افزایش هزینه‌های دولت برای علم و فناوری نسبت به پنج سال گذشته به بیشترین میزان خود رسیده است.

جینگ کیان (Jing Qian)، از مرکز تحلیل چین در موسسۀ سیاست‌گذاری اجتماعی آسیا (Asia Society Policy Institute’s Center for China Analysis) در شهر نیویورک، به بستر تاریخی این افزایش بودجه اشاره می‌کند، چنانچه بودجۀ علم و فناوری چین در سال ۲۰۲۰ با کاهش ۹ درصدی روبرو شد و سپس در سال‌های بعد تغییری نکرد و راکد ماند تا سرانجام در سال ۲۰۲۳ دو درصد افزایش یابد و اکنون افزایش ۱۰ درصدی پیدا کند.

به گفته کیان، افزایش بودجۀ علم و نوآوری نشان دهندۀ تعهد پایدار دولت چین به اولویت‌های علمی خود است. در سال‌های اخیر چین پیشرفت‌های علمی را در سطح ملی در اولویت قرار داده است. لی کیانگ (Li Qiang) رئیس شورای دولت در ۵ مارس در گزارش خود به کنگرۀ چین این تعهد را تکرار کرد و بر تسریع فرایند خوداتکایی این کشور در اکتساب فناوری‌ها و مهارت‌های علمی تاکید نمود.

* رقابت‌های بین‌المللی و جنگ سرد فناورانه

با وجود چالش‌های اقتصادی و دشواری‌های پیش روی چین در دستیابی به نرخ رشد هدف‌گذاری شده، این کشور دست به تغییرات ساختاری گسترده‌ای زده است و تمرکز خود را از بخش‌های سنتی، مانند املاک و مستغلات، به پیشرفت‌های فناورانه گذاشته است.

محققان اشاره می‌کنند که رقابت با ایالات‌متحده برای دستیابی به برتری فناورانه نیروی محرکۀ این تغییر استراتژیک بوده است. محدودیت‌هایی که اخیراً ایالات‌متحده برای دسترسی چین به فناوری‌های حیاتی مانند هوش مصنوعی، نیمه‌هادی‌ها و محاسبات کوانتومی اعمال کرده است، چین را بر آن داشته تا در خودکفایی فناورانه سرمایه‌گذاری کند.

هرچند افزایش هزینه‌ها نشان دهنده تعهد دولت چین به پیشرفت علم و فناوری است، اما هنوز تنها نشان دهندۀ بخشی از کل هزینه‌های تحقیق و توسعه در چین است. بودجۀ دولتی تقریباً ۱۱ درصد از ۳.۳ تریلیون یوان را تشکیل می‌دهد که برای تحقیق و توسعه در چین اختصاص داده شده که برابر با حدود ۲.۶ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور است. در مقایسه، ایالات متحده ۳.۶ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را در سال ۲۰۲۰ به تحقیق و توسعه اختصاص داد.

نشست کنگرۀ ملی خلق چین در ۱۱ مارس به پایان می‌رسد و هفتۀ آینده جلسه کنفرانس مشورتی سیاسی خلق چین برگزار خواهد شد.