مُلکِ مَلِک در انتظار گردشگران نوروزی

به گزارش گروه فرهنگی آنا و به نقل از روابط عمومی موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، موقوفه آستان قدس رضوی، دوستداران آثار تاریخی و فرهنگی می‌توانند در نوروز 1394 در روزهای غیر تعطیل از ساعت 9 تا 16 به تماشای این گنجینه متنوع از آثار موزه‌ای بنشینند. بر اساس وقف‌نامه حاج حسین آقا ملک، این مجموعه هر روز به جز جمعه‌ها و تعطیلات رسمی، به مخاطبان و بازدیدکنندگان خدمات‌رسانی می‌کند. گردشگران نوروزی از این‌رو می‌توانند در روزهای غیر تعطیل نوروز 1394 از کتابخانه و موزه ملی ملک به نشانی «تهران، میدان امام خمینی، سردر باغ ملی، خیابان ملل متحد» بازدید کنند. علاقه‌مندان برای دریافت اطلاعات بیش‌تر می توانند به نشانی اینترنتی www.malekmuseum.org مراجعه کنند یا با شماره تلفن 66751291 تماس بگیرند.

گنجینه 78 ساله

کتابخانه و موزه ملی ملک در سال 1316 خورشیدی از سوی زنده‌یاد حاج حسین آقا ملک بر آستان قدس رضوی وقف شده است و یکی از موسسات فرهنگی آن به شمار می‌آید. این موسسه در چارچوب وقف‌نامه و نیز با در نظر داشتن اهداف و برنامه‌های فرهنگی آستان قدس رضوی فعالیت می‌کند.

حاج حسین آقا ملک بنیان‌گذار و واقف کتابخانه و موزه ملی ملک در10 خرداد 1250 خورشیدی (11 ربیع الاول 1288 قمری) در تهران زاده شد.

حاج محمدکاظم ملک‌التجار، پدر حاج حسین آقا ملک، از راه تجارت و از جانب املاک گسترده‌ای که در خراسان خریده و به دست آورده بود، ثروتی انبوه را برای فرزندان به میراث گذاشت؛ اساس ثروت حاج حسین آقا ملک از این‌رو بود. او دستیاری پدر در اداره املاک خراسان را برعهده داشت و گویا نخستین علقه‌های فرهنگی‌اش در سفری که همراه پدر به مشهد رفته بود، بسته شد. در آن‌جا به راهنمایی یکی از دوستان پدر با پاره‌ای نفایس حرم رضوی آشنا شد و بعدتر هنگامی که در نیشابور نسخه‌ای از دیوان ابن یمین فریومدی شاعر سده ششم هجری را به دست آورد، اندیشه بنیادگذاری یک کتابخانه بزرگ به ذهن‌اش خطور کرد. حسین ملک در این زمان 28 ساله بود. کتابخانه‌ای که حاج حسین آقا ملک از حدود سال 1278 خورشیدی فراهم آورد، ابتدا در مشهد بود. این بازرگان فرهیخته سپس کتابخانه نفیس‌اش را به خانه پدری در بازار بین‌الحرمین تهران جابه‌جا کرد و آن را در اختیار اهل فضل و دانش قرار داد.

حاج حسین آقا ملک در 6 آبان ماه 1316 خورشیدی، خانه پدری خود در بازار بین‌الحرمین تهران را به همراه همه اثاثیه و کتاب‌های موجود در آن بر آستان امام رضا علیه‌السلام وقف کرد تا به تعبیر و تصریح خودش «شعبه‌ای از کتابخانه مقدسه رضویه باشد» و «کافه و عامه افراد سکنه ایران بدون رعایت ملیت حق استفاده داشته [باشند]».

آن‌چه وقف شد افزون بر هزاران نسخه نفیس خطی و چاپ سنگی، آثاری چون فرش‌ها، لوسترها، مبلمان و تابلوهای نقاشی را دربرمی‌گرفت که او به عنوان لوازم و تجملات زندگی شخصی از آن‌ها بهره می‌گرفت. همچنین مجموعه‌های تمبر، سکه، آثار لاکی، خوش‌نویسی و نگارگری، این گنجینه را تکمیل می‌کرد. این آثار ابتدا در کنار کتابخانه به نمایش درآمدند و سپس هسته نخستین موزه ملک را شکل دادند.

از هزاره یکم پیش از میلاد تا امروز، با گنجی بی‌بدیل

موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، در کنار کتابخانه‌ای سرشار از نسخه‌های نفیس و بی‌بدیل خطی، گنجینه‌ای از اشیا و آثار موزه‌ای را در خود جای داده است که مجموعه‌های زیر را دربرگرفته است؛

- مجموعه تابلوهای نقاشی هنرمندان بنام ایرانی مانند خاندان غفاری به ویژه کمال‌الملک، نگارگری، تذهیب و تابلوهای برخی از نقاشان اروپایی

- مجموعه هنر لاکی، دربرگیرنده قلمدان، جلد لاکی، قاب‌آیینه و سرچسب‌دان که با نقاشی لاکی آراسته شده است

- مجموعه سکه، دربرگیرنده حدود 9 هزار قطعه سکه و مدال ایرانی، از سده ششم پیش از میلاد تا دوران کنونی

- مجموعه تمبر، دربرگیرنده حدود 100 هزار قطعه تمبر از نخستین تمبرهای منتشر شده در ایران و جهان تا امروز

- مجموعه آثار اهدایی بانو عزت‌ملک ملک، دربرگیرنده تابلوهای نقاشی قاجاری، نسخه‌های خطی، قلمدان، سرقلیان و آثار لاکی. تعداد این آثار به 146 اثر می‌رسد. بانو عزت‌ملک ملک دختر بزرگ حاج حسین آقا ملک این مجموعه را در دو مرحله در سال‌های 1385 و 1390 به موزه اهدا کرده است.

- مجموعه آثار خوش‌نویسی که آثاری از بزرگ‌ترین و نامدارترین خوش‌نویسان ایران و اسلام را در خود جای داده است

- مجموعه هنرهای تزیینی، دربرگیرنده قالی و قالیچه، گلدان، لوستر و مبلمان

- آثار، دست‌نوشته‌ها، تصویرها و دیگر وسایل شخصی حاج حسین آقا ملک که در تالاری به همین نام به نمایش درآمده است.