ورزش در بستر انقلاب؛ نگاه توسعه محور و جامعه گرا، موفقیت‌های متوالی

به گزارش خبرنگار ورزشی خبرگزاری علم و فناوری آنا، آنچه بر ورزش ایران در ۴۰ و چند سال اخیر پس از انقلاب رفته، همانند هر حوزه دیگری با پیشرفت‌های خیره کننده‌ای همراه بوده و از شمارش خارج است. ورزش در این سال‌ها به اندازه‌ای جدی گرفته شد که توانست مرز‌های موفقیت و رکورد را یکی پس از دیگری طی کند و به موفقیت‌های غرورآفرین دست پیدا کند. سیاهه زیر برخی از موفقیت‌های ورزش ایران در بر می‌گیرد.

افزایش طول و عرض جغرافیای ورزش

تا پیش از انقلاب ورزش ایران تنها به چند رشته محدود و اصلی خلاصه می‌شد. در حقیقت سیاست دستگاه ورزش کشور در آن مقطع اینگونه بود که تنها به چند رشه اصلی نظیر فوتبال، کشتی، وزنه برداری، والیبال، بسکتبال، کاراته، تنیس، تنیس روی میز، شنا، شیرجه و واترپلو، ژیمناستیک، دوچرخه سواری، دوومیدانی، سوارکاری، اسکی و... بپردازد و بقیه رشته‌ها در ایران محلی از اعراب نداشت. بقیه رشته‌ها در ایران وجود خارجی نداشتند و یا اگر وجود داشتند به شکت بسیار محدود و در قالب یک کمیته یا انجمن اداره می‌شدند.

پس از انقلاب سیاست توسعه محور در ورزش جایگزین این نگاه بسته و انحصاری شد و بسیاری از رشته‌ها در ایران پایه گذاری و صاحب تشکیلات شدند. فدراسیون‌هایی همانند هندبال، تکواندو، کوهنوردی، بدمینتون، قایقرانی، موتورسواری و اتومبیلرانی، شطرنج و... که به شکل محدود فعالیت داشتند، دارای تشکیلات جداگانه شده و مستقل شدند و بسیاری از فدراسیون‌های دیگر نظیر هاکی، اسکواش، جودو، ووشو، چوگان، ورزش زورخانه ای، کونگ فو، سه گانه، کبدی، نجات غریق، گلف، جانبازان و معلولین، ورزش کارگری، ورزش دانشگاهی، ورزش دانشجویی، ورزش بیماران خاص و... متولد شده و دارای امکانات و تشکیلات شدند که در بسط و گسترش ورزش در ایران بسیار موفق و موثر بود. نتیجه این نگاه توسعه محور و کلی گرا، حضور ورزش در جای جای کشور بسته به استعاداد و اقلیم آن منطقه بود که این فرصت را فراهم آورد استعداد‌های فراوانی در رشته‌های مختلف کشف شده و پرورش پیدا کنند. محصول این استعداد‌های پرشمار مدال‌های فراوان و رنگارنگی بود که در رشته‌های مختلف از قایقرانی و ووشو گرفته تا کبدی و جودو و... کسب شد.

توسعه ورزش همگانی

ورزش همگانی و به عبارت دیگر ورزش برای عموم جامعه از جمله حلقه‌های مفقوده ورزش ایران پیش از انقلاب بود. در حقیقت ورزش تا پیش از انقلاب تنها در انحصار عده‌ای خاص بود و آحاد مردم هیچ فرصتی برای ورزش نداشتند. پس از انقلاب ورزش بدل به یک پدیده عمومی درآمد و در دسترس همه مردم در سراسر ایران قرار گرفت و تا بدانجا این مهم جلو رفت که دستگاه ورزش فدراسیونی جداگانه با نام ورزش همگانی را تاسیس کرد تا به طور تخصصی و با اشراف و تمرکز بیشتر ورزش برای آحاد مردم را پیگیری کند. نتیجه این نگاه جامعه محور حضور آحاد مردم در برنامه‌های ورزش همگانی از جمله ورزش صبحگاهی در سراسر ایران و پیاده روی‌های خانوادگی در جای جای ایران بوده است.

توسعه متوازن زیرساخت

ورزش ایران در سال‌های بعد از انقلاب در حوزه زیرساخت نیز عملکردی جالب توجه داشته. هر چند که تا به امروز ابرپروژه‌ای همانند استادیوم آزادی تاسیس نشده، اما با نگاه تمرکززدایی از ورزش شاهد ساخت پروژه‌های ریز و درشتی در سراسر کشور بوده ایم که توسعه متوازن ورزش را رقم زده است.

به مناسبت جشن بیست سالگی انقلاب، سازمان ورزش تصمیم گرفت تا ۱۳۷۷ پروژه ورزشی را افتتاح کند. پروژه‌هایی که شامل یک استادیوم ۱۵ هزار نفری در هر استان و یک سالن ۶ هزار نفری چند منظوره برای شهر‌های مراکز استان می‌شد. 

افتتاح بیش از ۲۵۰۰ پروژه کوچک و بزرگ ورزشی این نقطه‌ای مثبت در کارنامه سازمان ورزش است که در دوران ریاست محمد علی آبادی در سازمان ورزش اجرایی شد. پروژه‌هایی که هربار و با هر سفر استانی محمود احمدی نژاد رئیس جمهور وقت ساختشان به مردم اقصی نقاط کشور وعده داده و در گذر زمان، خبر افتتاح شان اعلام شد. 

علی آبادی در همان مقطع از رویای رساندن سرانه فضای ورزشی کشور به بیش از یک متر سخن می‌گفت تا حد امکان کوشید در سراسر ایران پروژه‌های ورزشی فراوانی را تاسیس کند که مهمترین آنها ورزشگاه سردار جنگل رشت، ورزشگاه ۱۵ هزار نفری زنجان، ورزشگاه یادگار امام تبریز، ورزشگاه ۱۵۰۰ نفری اراک، ورزشگاه کرمان بودند. این مسیر در سال‌های بعد از علی آبادی نیز با شیب ملایمی ادامه پیدا کرد.

در حال حاضر نیز دستگاه ورزش ابرپروژه برزگ مجموعه ورزشی در جنوب تهران را برنامه ریزی کرده و در یک قرارداد تهاتری با شرکای چینی قصد دارد تا ابرپروژه‌ای نظیر آزادی را در جنوب تهران تاسیس کند.

موفقیت در المپیک

المپیک همیشه معیار اصلی محک خوردن ورزش هر کشور است و ایران در المپیک‌ها پس از انقلاب سیر صعودی داشته. تا پیش از انقلاب مدال آوری ایران در المپیک‌ها تنها به دو رشته کشتی و وزنه برداری محدود می‌شد، اما بعد از المپیک و با توسعه در سایر ورزش‌ها تکواندو و دوومیدانی نیز به جمع مدال آوران ایران افزوده شدند.

در کاراته نیز در اولین و آخرین حضور این رشته در المپیک توکیو یک مدال طلای خوشرنگ کسب شد. در کشتی فرنگی نخستین مدال طلا در المپیک لندن به دست آمد.

در بخش کسب سهمیه نیز پیشرفت قابل توجهی داشتیم و بسیاری از رشته‌ها نظیر قایقرانی، شنا، شمشیربازی، جودو، تنیس روی میز، تیراندازی و... پس از انقلاب موفق به کسب سهمیه المپیک شدند. 

بزرگترین ترکیب کاروان ایران در ادوار مختلف بازی‌های المپیک، پیش از انقلاب برای بیست و یکمین دوره بازی‌های المپیک (۱۹۷۶ مونترال) و با حضور ۸۸ ورزشکار شکل گرفت. بعد از پیروزی انقلاب، کاروان اعزامی به المپیک توکیو این رکورد را با ۶۸ سهمیه در ۱۶ رشته به خود اختصاص داد که به نوعی یک رکوردشکنی محسوب می‌شود.

صادرات لژیونر

در فوتبال اگرچه بزرگترین موفقیت‌های ما به سال‌های پیش از انقلاب بازمی گردد که تیم ایران ۳ بار پیاپی صاحب رکورد شگفت انگیز قهرمانی آسیا شده، اما در بعد از انقلاب فوتبال ما جهانی شد. در جام‌های جهانی ایران پیش از انقلاب تنها یک بار به جام جهانی ۱۹۷۸ صعود کرد، اما بعد از انقلاب ۵ دوره در سال‌های ۱۹۹۸، ۲۰۰۶، ۲۰۱۴، ۲۰۱۸ و ۲۰۲۲ در بزرگترین تورنمنت فوتبال جهان حضور داشته.

حضور ایران در مهمترین تورنمنت ورزشی جهان سبب شد تا دروازه‌های فوتبال دنیا به روی ایران باز شده و جمعی از بهترین ستاره‌های ایران در دو دهه اخیر در بهترین لیگ‌های اروپایی بازی کرده اند.

علی دایی، مهدی پاشازاده و مهدی مهدوی کیا در بوندس لیگا، کریم باقری در بوندس لیگا و لیگ برتر انگلیس، خداداد عزیزی در بوندس لیگا، آندو تیموریان و حسین کعبی در لیگ برتر انگلیس، رحمان رضایی در سری A، جواد نکونام و مسعود شجاعی در لالیگا، کریم انصاری فرد در لالیگا و لیگ یونان، علیرضا جهانبخش در لیگ برتر انگلیس و اردویژه هلند، مهدی طارمی در سوپرلیگ پرتغال و... از جمله بزرگترین ستاره‌های ایران هستند که در سال‌های اخیر نام و آوازه فوتبال ایران را در جهان طنین انداز کرده اند. منهای این ستاره‌ها تعداد قابل توجهی از بازیکنان ایران در سال‌ها در لیگ‌های روسیه، ترکیه، بلژیک، پرتغال، یونان، قبرس و... به میدان رفته اند تا ثابت شود فوتبال ایران تا چه اندازه بین المللی شده و همه ساله صادرات زیادی به اروپا دارد.