مردسالاری فناورانه: هوش مصنوعی لباسی تازه بر تن زن‌ستیزی

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا به نقل از مینت؛ این واقعیت که هوش مصنوعی منجر به تداوم تعصب جنسیتی می‌شود و گاه آن را تقویت می‌کند، اغلب در بحث‌ها دربارۀ هوش مصنوعی به کلی نادیده گرفته می‌شود. مسئله در چنین بحث‌هایی اغلب بر سر مجموعه داده‌ها و الگوریتم‌های تبعیض‌آمیز است. اما کمتر به این نکته پرداخته می‌شود که انسان‌ها، یعنی توسعه‌دهندگان نرم‌افزار، هستند که این مجموعه داده‌ها را انتخاب می‌کنند یا الگوریتم‌ها را می‌نویسند.

نقش رسانه‌ها را نیز نمی‌توان در این میان نادیده گرفت، زیرا همین رسانه‌ها توسعه‌دهندگان نرم‌افزار را همچون پسربچه‌هایی تصویر می‌کنند که تنها سرشان به کار خودشان مشغول است و بدین ترتیب مسئولیت را از دوش مهندسان نرم‌افزار برمی‌دارند.

با این همه مردسالاری در صنعت فناوری به حدی گسترش یافته که باید به آن توجه ویژه کرد. در این صنعت نیازها و تجربیات زنان نادیده گرفته می‌شود و کلیشه‌های جنسیتی با کمک هوش مصنوعی تقویت می‌شوند.

در این میان باید با مفهوم «خوش‌بینی فناورانه»، بدین معنا که در نهایت فناوری این مشکلات را حل می‌کند، با احتیاط برخورد کرد. در عوض می‌توان با همگنی نیروی کار در بخش فناوری به بخشی از مسائل پاسخ داد و همه چیز را به این وعده محول نکرد که شاید هوش مصنوعی چنین مسائل پیچیدۀ اجتماعی را حل کند.

شواهد نشان می‌دهد که هوش مصنوعی نمی‌تواند از سوگیری جلوگیری کند. مثلاً استفاده از هوش مصنوعی برای استخدام، تبعیض‌های پیشین را تکرار می‌کند یا نظارت هوش مصنوعی بر محیط کار کمکی به ایمنی یا امنیت زنان در موقعیت‌های کاری نکرده یا باعث کاهش خشونت خانگی علیه زنان نشده است.

برعکس، هوش مصنوعی منجر به افزایش آزار و اذیت آنلاین شده و با تولید جعل عمیق هدف قرار دادن زنان را تسهیل کرده است. در مقابل شرکت‌های فناوری از پذیرش مسئولیت خود در این رابطه شانه خالی می‌کنند و ترجیح می‌دهند از چنین سوءاستفاده‌هایی تنها سود مالی به جیب بزنند.

تقویت کلیشه‌های جنسیتی از طریق هوش مصنوعی، تبعیض موجود در الگوریتم‌های تشخیص چهره و استفاده از دستیاران هوش مصنوعی با هویت زنانه برای تداوم هنجارهای مردسالارانه، تنها نمونه‌هایی از مسائل مهمی هستند که باید پاسخ مناسب دریافت کنند. به‌علاوه، استفاده از هوش مصنوعی برای خودکارسازی و نظارت بر تصمیم‌گیری دربارۀ بارداری، مسائل مهم‌تری از قبیل حریم خصوصی و استقلال بر بدن را نیز مطرح می‌کند.

نحوۀ استفاده از هوش مصنوعی نباید منجر به تداوم زن‌ستیزی و تقویت تعصبات جنسیتی شود. همچنین نباید این ابزار راهی برای اعمال کنترل بر زندگی و بدن افراد، به‌ویژه زنان فراهم کنند. همۀ این مسائل نیازمند پاسخگویی دقیق‌تر و اعمال ملاحظات اخلاقی در استفاده از هوش مصنوعی، هم از سوی دولت و هم از سوی شرکت‌های فناوری است.