رفتار عراق؛ خطای فنی یا اشتباه محاسباتی؟!

هرچند که ساعاتی بعد اعلام شد رأی عراق به دلیل مشکل فنی چنین ثبت شده است؛ اما هنوز بازار گمانه‌زنی درباره این رفتار عراق گرم است و به همین منظور با مروری بر این اتفاق به چرایی اقناع دیرهنگام برخی محافل از توضیح مسئولان عراقی خواهیم پرداخت.

موضوع از این قرار بود که قطعنامه پیشنهادی که با عنوان «حفاظت از غیرنظامیان و پایبندی به تعهدات حقوقی و بشردوستانه» توسط اردن به نمایندگی از کشور‌های عربی ارائه شده و مورد حمایت ده‌ها کشور دیگر عضو سازمان ملل قرار گرفت، در مجمع عمومی با اکثریت ۱۲۰ رأی موافق در مقابل ۱۴ رأی مخالف به تصویب رسید در حالی که ۴۵ کشور نیز به آن رأی ممتنع دادند.

در این میان رأی ممتنع دو کشور مسلمان و عربی عراق و تونس موجب تعجب رسانه‌ها و افکار عمومی شد. این مهم  در حالی رخ داد که در میان کشور‌های اسلامی حتی کشور‌هایی که با رژیم اسرائیل رابطه داشتند به این قطعنامه رأی مثبت دادند. از سوی دیگر رأی ممتنع آلمان و انگلستان نیز از آرای غیرمنتظره ارزیابی می‌شود؛ زیرا در وقایع اخیر آلمان و انگلیس از حامیان درجه اول اسرائیل بودند و احتمال می‌رفت که به قطعنامه رأی منفی بدهند؛ اما  آنها رأی ممتنع دادند که به نظر می‌رسد این آرا تحت تأثیر فشار افکار عمومی داخلی این کشور‌ها بوده است.

در این حال از عراق انتظار می‌رفت که به این قطعنامه رأی مثبت بدهد؛ اما نماینده بغداد در این اجلاس به قعطنامه رأی ممتنع داد. هرچند بعداً توضیح داده شد که این رأی به دلیل مشکل فنی پیش آمد؛ اما باز هم برخی محافل به دلیل رفتارهای سینوسی عراق در برخی دوران‌ها، این اتفاق را تا این اندازه ساده تلقی نمی‌کنند.

سوابق رفتار عجیب عراقی‌ها

به نظر می رسد که رفتارهای عجیب در عراق بر اساس نوع نزدیکی سردمدارانشان به غرب یا سعودی مسبوق به سابقه بوده است. در این زمینه یادمان است که چندی پیش السودانی نخست وزیر عراق در چرخشی ناگهانی تصویر دیگری از خود نشان داد. او با گفتن نام مجعول خلیج عربی به جای خلیج فارس باعث شد تا تمام تصوراتی که در مورد همراهی‌اش با ایران وجود داشت، دود شده و به هوا برود و جای آن را بدبینی به بغداد پر کند. کار تا آنجا پیش رفت که بعد از گفتن این کلمات، تهران سفیر عراق را به وزارت خارجه فراخواند تا نارضایتی ایران از این رویکرد را به گوش عراق برساند؛ اما او در ادامه این رفتار عجیب سال گذشته در گفت‌وگو با روزنامه وال استریت ژورنال گفت که عراق همچنان نیاز به حضور نیروهای آمریکایی در کشورش دارد و نابودی عناصر تروریستی داعش مقداری زمان خواهد برد.

این اتفاقات در حالی افتاد که حتی در عراق دوران الکاظمی که با تهران زوایایی داشت، چنین اتفاقاتی رخ نمی‌داد. پیش از این هم مقتدی صدر، رهبر جریان صدر عراق هم در توئیتی از عبارت جعلی «خلیج عربی» استفاده کرده بود.  به همین دلیل  برخی از رأی ممتنع عراق به سادگی نمی گذرند هرچند که السودانی در جریان دیدار با وزیرخارجه کشورمان امیرعبداللهیان در 20 مهر امسال مواضع قوی ای در حمایت از مردم غزه گرفت و همین موضوع باعث تحسین و تشکر وزیرخارجه کشورمان از دولت عراق شد.

اصل ماجرا چه بود؟!

واقعا اصل ماجرای رأی ممتنع عراق چه بود؟! در این‌باره نماینده بغداد در سازمان ملل متحد اعلام کرد که به علت بروز مشکل فنی به اشتباه رأی مثبت عراق به قطعنامه توقف جنگ در غزه، ممتنع ثبت شده است و وزارت امور خارجه عراق، توضیح داد که به علت «مشکل فنی» به اشتباه رأی ممتنع برای عراق ثبت شده و این رأی باید مثبت باشد. او در عین حال تاکید کرد کشور عراق درباره برخی عبارات وارده در این قطعنامه ملاحظاتی دارد.

«احمد الصحاف» سخنگوی وزارت امور خارجه عراق به خبرگزاری رسمی این کشور (واع) در این باره گفت: «عراق با حمایت و پیوستن به قطعنامه توقف جنگ علیه غزه که طی جلسه مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب رسید، موضع ثابت خود را تأیید کرد». الصحاف در ادامه اضافه کرد: «ملاحظاتی درباره برخی از کلمات این قطعنامه از جمله گزینه راهکار دودولتی، برابری میان غیرنظامیان فلسطینی و دشمنانشان داشتیم که با قوانین ملی ما تعارض داشت».

اما عباس کاظم عبید رئیس اداره سازمان‌ها و کنفرانس‌های بین‌المللی وزارت خارجه عراق هم با ارائه درخواستی اعلام کرد که رأی این کشور به قطعنامه کشورهای عربی در مجمع عمومی سازمان ملل اشتباه ممتنع ثبت شد و باید اصلاح و به «آری» تبدیل شود. این قطعنامه در مجمع عمومی پس از آن تصویب شد که شورای امنیت چهار بار برای تصویب قطعنامه تلاش کرده بود؛ اما موفق نشد.

به هر تقدیر آنچه در قبال عملکردهای عراق در معادلات منطقه مشاهده می شود آن است که  این کشور تلاش کرده تا در کنار توسعه روابط با همسایگان نقش آفرینی مؤثری در معادلات منطقه‌ای و جهانی بویژه در حوزه میانجی گری ایفا کند. این هدف گذاری با توجه به مطالبات مردم عراق و ملت‌های منطقه و روندی که در جهان اسلام و نظام بین‌الملل جریان دارد، زمانی تسریع می‌شود که بغداد رویکردی مشخص و ثابت در همگرایی با جبهه مقاومت که این روزها حمایت‌های گسترده جهانی از آن آشکارتر شده است، گام بردارد.

رویه‌ای که با بهره گیری از حمایت‌های داخلی و نیز دیپلماسی فعال منطقه‌ای می‌تواند گام مؤثری در این زمینه برداشته و هر روز بر میزان نقش آفرینی جهانی خود اضافه کند. برای این منظور باید اندک خطاهای فنی یا اشتباه تاکتیکی یا حتی جهت دهی به وسیله نفوذ غربی‌ها در سیاست خود را کنترل و به حداقل برساند.