درمان بیماری‌های ایسکمیک با استفاده از اگزوزم‌ها

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، ایسکمی به اختلالاتی گفته می‌شود که نتیجه کاهش جریان خون به یک بافت یا ناحیه خاص است و منجر به کمبود مواد مغذی و اکسیژن در ناحیه مذکور می‌شود. این اختلال می‌تواند اندام‌ها و بافت‌های متعددی ازجمله قلب، مغز، عروق محیطی، پوست، روده و کلیه را درگیر کند.

بیماری‌های ایسکمیک یکی از دلایل اصلی مرگ‌ومیر و ناتوانی هستند و بار سنگینی را بر سازمان‌های درمانی در سراسر جهان تحمیل می‌کنند. با وجود آنکه درمان‌های معمول باعث بهبود کیفیت و کمیت زندگی مبتلایان می‌شود؛ اما قادر به درمان ایسکمی و ترمیم بافت آسیب‌دیده نیستند.

اگزوزم‌ها دسته‌ای از وزیکول‌های خارج سلولی هستند که اندازه‌ای حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ نانومتر دارند و توسط انواع مختلفی از سلول‌ها ترشح شده بر سلول‌های پیرامونی اثرات پاراکراینی دارند. با توجه به اینکه اگزوزم‌ها حاوی زیست مواد متعددی ازجمله عوامل رشد، اسید‌های نوکلئیک و مولکول‌های حد واسط درگیر در مسیر‌های پیام‌رسان سلولی هستند، می‌توانند به‌عنوان عوامل درمانی غیر سلولی در نظر گرفته شوند. علاوه بر این، اگزوزم‌ها فاقد مشکلات استفاده درمانی از سلول‌ها، مانند تشکیل تراتوما، رویداد‌های ترومبوتیک و مشکلات ایمنی هستند.

استخراج و نگهداری اگزوزوم‌ها آسان است و برخی از آنان گزینه مناسبی برای درمان ایسکمی محسوب می‌شوند. به‌منظور جمع‌بندی و بحث درباره دانش موجود درباره نقش درمانی اگزوزوم‌ها در درمان بیماری‌های ایسکمیک، کسری معین‌آبادی بیدگلی، امیر حسام باباجانی، ملیحه رضایی، مسعود وثوق و همکاران آنان در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، پژوهشگاه رویان و انستیتو کارولینسکا سوئد به نگارش یک مقاله مروری پرداختند.

این مقاله مروری که در نشریه بین‌المللی Journal of Molecular Metabolism منتشر شده است به بررسی اثر اگزوزوم‌ها بر آنژیوژنزیس (رگزایی) و تشریح سازوکار‌هایی که اگزوزم‌ها از طریق آن بر مسیر‌های درونی سلول‌های اندوتلیال عروق اثر می‌گذارند، می‌پردازد. علاوه بر این، مسیر‌هایی که اگزوزوم‌ها از طریق آن وارد سلول‌ها می‌شوند و روش‌هایی که با آن سلول هدف را تحت تأثیر قرار می‌دهند، مورد بررسی قرار گرفت.

در نهایت این مقاله به شرح مطالعات بالینی و پیش بالینی که بر اساس استفاده از اگزوزوم‌ها انجام شده‌اند می‌پردازد و چنین نتیجه‌گیری می‌کند که اگزوزم‌ها به دلیل تأثیر قابل توجه بر رگزایی می‌توانند ابزار ایده آلی برای درمان بیماری‌های ایسکمیک باشند؛ اما به‌منظور بهینه کردن استفاده بالینی از آنان، ایجاد پروتکل‌های استاندارد برای استخراج، اصلاح و تجویز آنان و تحقیقات بیشتر در راستای درک سازوکار‌های مولکولی عملکرد آنان ضروری است.