سودجویان به تاراج گیاهان دشتی ایران مشغولند

گروه جامعه خبرگزاری علم وفناوری خبرگزاری آنا، زیست بوم ایران خاستگاه ۸ هزار گونه گیاه دارویی و بومی است. وجود گیاهان متنوع و یا خاصیت‌های دارویی طی سال‌های اخیر باعث شده که گرایش به طب سنتی و استفاده از گیاهان دارویی رشد قابل توجهی داشته است، اما از آنجایی که برداشت گیاهان دارویی در کشور ضابطه‌مند نیست، این اقبال قابل توجه مشکلات متعددی را برای طبیعت نیمه جان ایران به وجود آورده و منجر به برداشت‌های بی رویه از طبیعت ایران شده است. در حالیکه طبق فتوای رهبری برداشت و استفاده از گیاهان دارویی و خوارکی که از سوی دولت برداشت آن‌ها ممنوع است، حرام شرعی اعلام شده است.

با وجود هشدار‌های قانونی و شرعی، برخی افراد بنابر باور‌های سنتی همچنان بر استفاده از این گیاهان اصرار دارند. بدون توجه به اینکه برداشت این گیاهان نسبت به گذشته با توجه به افزایش جمعیت و تخریبی که این افزایش مصرف برای طبیعت به دنبال دارد تجربه ندارند. کنگر، ریواس، والک، کرفس کوهی، آنغوزه از جمله گیاهانی هستند که طی سال‌های اخیر به صورت غیرقانونی و طبق این استفتاء به صورت غیرشرعی چیده و فروخته شده اند و به این ترتیب طمع سودجویان و باورهای نادرست هر روز طبیعت ایران را فقیر و فقیرتر کرده است.

**رشد قارچ گونه عطاری‌ها یکی از عوامل مهم برداشت بی رویه

عباس محمدی فعال محیط زیست در گفتگو با خبرنگار گروه جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا درباره این معضل در محیط زیست ایران اینطور توضیح داد که یکی از مهمترین عواملی که موجب برداشت بی رویه از گیاهان دارویی دشتی شده است، عطاری‌ها هستند که طی سال‌های بدون نظارت جدی رشد قارچ گونه‌ای داشته اند. و برای دریافت سود بیشتر به تبلیغ مصرف این گیاهان اقدام می کنند.

**بی توجهی وزارت بهداشت به فعالیت بی چارچوب عطاری‌ها

وی با بیان اینکه عطاری‌ها عمدتا از سوی کسانی اداره می‌شود که حتی با مبانی اولیه طب سنتی نیز آشنایی ندارد، ابراز داشت: نظارت جدی بر روی عطاری‌ها صورت نمی‌گیرد وزارت بهداشت که مسئول بهداشت مردم است اساسا نظارت موثری بر روی فعالیت‌ها ندارد.

**رواج خرید و فروش گیاهی که سمی است

این فعال محیط زیست با تاکید بر اینکه تعداد بی شمار عطاری‌ها یکی از عوامل مهم هجوم گسترده به طبیعت ایران و برداشت بی رویه انواع گیاهان بخصوص گیاهان دارویی، گفت: این برداشت‌ها حتی بدون توجه به مضرات گیاهان و تنها با تبلیغات تجاری و مبتنی بر بازار فروش انجام می‌گیرد، برای مثال کرفس کوهی هیچ گاه جزو گیاهان دارویی نبوده و گیاهی سمی است و مصرف آن می‌تواند بیماری‌های مختلفی به وجود بیاورد و حتی منجر به سرطان شود، اما به صورت گسترده در بسیاری از استان‌ها بخصوص استان‌های غربی که محل اصلی رویش آن است، به فروش می‌رسد.

محمدی با اشاره به فرسودگی مراتع و دشت‌های ایران به دلیل خشکسالی مداوم، به عامل مهم برداشت‌های غیراصولی تاکید کرد و اظهار داشت: با وجود فقر رویشی در سطح دشت‌ها و کوهستان‌های کشور به دلیل خشکسالی‌های پی در پی با شروع فصل بهار در ایران، هرساله شاهد برداشت تجاری و غیرقانونی افراد سودجو از گیاهان رونده و خودرو هستیم.

وی به مشاهداتش درباره وضعیت پوشش گیاهی در لواسانات تهران اشاره کرده و ابراز داشت: برخی گونه‌های والک به دلیل برداشت بی رویه در این محدوده، به احتمال زیاد منقرض شده اند.

محمدی در ادامه گفت: هرساله تا آخر فصل رویش، این برداشت‌های گسترده ادامه دارد و سود میلیاردی غارت و تاراج طبیعت به جیب سودجویان می رود در حالیکه خاک کوه‌ها و پوشش دشت های کشور به دلیل این برداشت های غیرقانونی و غیراصولی به شدت آسیب دیده است.

** دشت ها و کوهستان های ایران نیازمند تنفس هستند

راه حل این فعال محیط زیست برای خروج دشت‌ها و کوهستان‌های ایران از این شرایط بحرانی اعلام تنفس و جلوگیری از هر گونه برداشت است و تاکید داشت: اگر بخواهیم اصولی کار کنیم باید تمام دشت‌ها و کوه‌های ایران ۲ تا ۳ سال به طور کامل از هرگونه بهره برداری اعم از چرای دام و برداشت گیاهان تعطیل شود و تا طبیعت ایران تنفس کند. همچنین باید سازو کاری برای برداشت‌های ضابطه مندی در نظر گرفته شود.

**ذخیره ژنتیکی دردی را دوا نمی‌کند

وی با انتقاد از اینکه ادارات منابع طبیعی با وجود اینکه مسئولیت قانونی در حفاظت از منابع طبیعی دارند و در جلوگیری از برداشت این گیاهان ممنوعه عملا کاری انجام نمی‌دهند، در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان با ذخیره ژنتیکی از انقراض این گیاهان جلوگیری کرد، گفت: ذخیره ژنتیکی دردی را دوا نمی‌کند. وقتی گیاه در طبیعت وجود نداشته باشد این به معنای ادامه نسل نیست و گیاه در مخازن حفظ ژن، تبدیل به گیاه موزه‌ای می‌شود.

این فعال محیط زیست با بیان اینکه انواع گیاهان کوهی و دشتی نقش اصلی شان حفاظت از خاک است، اظهار داشت: ایران در دنیا رتبه اول فرسایش خاک را دارد، اما توجه به کم آبی بیش از بحران خاک است، در حالیکه خاک از آب مهمتر است. چون جذب آب از طریق خاک انجام می‌گیرد و سرزمینی مثل ایران که به شدت درمعرض خشکسالی است و مساله آب بغرنج شده است با بی توجهی به صیانت از خاک تا سال آینده وضعیت بحرانش عمیق‌تر می‌شود.