تولید محصولی کاربردی و مکانیکی با ۷ وجه تمایز

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ فهم اختراع و نوآوری به شدت به هم پیوند خورده و موارد مشابه استفاده از این کلمات سبب شده مفهوم و معنای این دو واژه در هم تنیده شود و عامه مردم به یک مفهوم از آنها در گفتار و حتی نوشتار خود استفاده می‌کنند.

شاید بتوان یکی از دلایلی که سبب شده این دو واژه به یک معنی به کار روند، موضوع ثبت اختراع را نام برد. متاسفانه تمام اختراعات و نوآوری‌ها به عنوان اختراع ثبت می‌شوند و همین موضوع سبب شده همه‌ نوآوری‌ها به عنوان اختراع شناخته شوند، این در حالیست که نوآوری و اختراع دو مفهوم جدا از هم هستند. اختراع مربوط به خلق محصول جدید است در حالی که نوآوری مربوط به جدیدبودن و نوسازی است. نوآوری منجر به خلاقیت می‌شود و این می‌تواند در جنبه‌های زندگی از صنایع گرفته تا مدیریت شخصی، اعمال شود.

نوآوری زمانی محقق می‌‌شود که اختراع یا اکتشاف تجاری شده باشد، یعنی به بازار رسیده و بازار آن را به عنوان یک محصول پذیرفته باشد. تفاوت مهم اختراع و نوآوری معیار تجاری است؛ اگرچه همین نوآوری برای حفظ مالکیت مادی و معنوی به عنوان اختراع ثبت می‌شود.

همان طور که گفته شد در نوآوری هدف تغییر و اصلاح یا اتخاذ یک روش نو و جدید که پیشتر مانند آن دیده نشده، است. یک انسان خلاق و نوآور می‌تواند با دیدن یک ایراد در محصولی که قبلا تولید شده، روشی را به کار ببرد که آن روش ایرادات اختراع و محصول را اصلاح کند، مانند خوشبوکننده مکانیکی هوا که‌ ابتدا برای اصلاح معایب خوشبوکنند‌ه‌های الکترونیکی ساخته شد.

رام بجندی دانش‌آموخته دانشگاه آزاد اسلامی، مخترع و مبتکری است که متوجه معایب خوشبوکنند‌ه‌های الکترونیکی شد و همین مسیر سبب تولید محصولی کاربردی شد که توانسته مرز‌های صادرات را هم فتح کند.

خبرنگار خبرگزاری آنا به همین مناسبت با جعفر رام‌بجندی دانش‌آموخته دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت‌الله آملی و تولیدکننده خوشبوکننده مکانیکی مستقر در مرکز رشد واحدهای فناور این دانشگاه گفت‌وگو کرده است که در ادامه می‌خوانیم.

آنا: محصول خوشبوکننده مکانیکی را معرفی کنید و بگویید چه چیز باعث بروز ایده ساخت آن شد و چه وجه تمایزهایی با محصولات مشابه دارد؟

رام‌بجندی: محصولی که ساخته شده و در چرخه تولید و توزیع قرار گرفته، دستگاه خوشبوکننده مکانیکی هواست که بدون استفاده از برق و باتری و فقط با باز و بسته شدن در کار می‌کند.

جرقه تولید محصول از آنجایی آغاز شد که در منزل یک خوشبوکننده الکترونیکی داشتیم که به دلایل مختلف از کار می‌افتاد و هر هفته هم باید براش باتری می‌خریدیم، این موضوع سبب شد به فکر حل این مشکل بیفتم. روش‌های مختلفی را بررسی کردم تا به ایده مکانیکی آن رسیدم.

وقتی یک ایده جدید ارائه می‌شود باید وجه تمایزی با محصولات مشابه داشته باشد تا مشتری به خرید آن ترغیب شود؛ بنابراین حداقل ۷ وجه تمایز در این محصول جدید با محصولات مشابه وجود دارد.

نخست اینکه سیستم‌های الکترونیکی به مرور زمان و به دلیل رطوبت زود خراب می‌شوند و از کار می‌افتند. دوم؛ سولفات شدن باتری هم یکی دیگر از معایب این نوع از دستگاه‌هاست. سوم؛ خود باتری برای محیط زیست بسیار خطرناک است. چهارم؛ ضرورت تعویض هفتگی باتری‌ها یکی دیگر از معایب آن‌هاست.

پنجمین وجه تمایزن اینکه دستگاه‌های الکترونیکی از آنجایی‌که بر اساس زمانبندی پاشش انجام می‌دهند، طبعاً میزان مصرف اسپری خوشبوکننده را افزایش می‌دهند و در موارد بی‌نیازی هم بی‌جهت پاشش می‌کنند.

ششم؛ اسپری‌های خوشبوکننده ترکیبی از گاز پروپان و اسانس هستند؛ ازآنجایی‌که دستگاه‌های الکترونیکی ثابت هستند، اسانس به دلیل سنگینی ته‌نشین می‌شود و فقط گاز پروپان در پاشش اولیه خارج می‌شود، همانطور که می‌دانید، گاز پروپان باعث بروز بیماری آسم و یا ایجاد آلرژی‌های تنفسی می‌شود.

هفتم؛ نبود امکان استفاده از اندازه‌های مختلف خوشبوکننده در افشانه‌های الکترونیکی است، این در حالی است که در افشانه مکانیکی این امکان فراهم شده تا از اندازه‌ای کوچک‌تر هم استفاده شود. تمام این معایب در خوشبوکننده مکانیکی هوا اصلاح شده و خانواده‌ها می‌توانند به راحتی آز آن استفاده کنند.

آنا: زمانی که ایده به ذهن شما رسید تا تولید آزمایشگاهی محصول چه مدت زمانی طول کشید؟

رام‌بجندی: اگر کسی علم و تجربه‌ ساخت و تولید نداشته و تاکنون روندی چنینی را تجربه نکرده باشد و بخواهد ایده خود را به محصول تبدیل کند به بیشتر از یک سال وقت لازم دارد؛ اما ازآنجایی‌که قبلاً و در راستای اختراعات قبلی این راه را طی کرده بودم و می‌دانستم چگونه و با کمک چه کسانی و کجا‌ها می‌توانم قطعات را بسازم و لوازم را یافته و ایده خود را به محصول تبدیل کنم، کمتر از سه روز طول کشید تا طرح آزمایشی اولیه را بسازم.

آنا: چه سالی موفق شدید محصول خود را وارد بازار کنید و اکنون چند نفر در کارگاه شما مشغول به کار هستند؟

رام‌بجندی: سال ۹۷ طرح اولیه خط تولید محصول وارد بازار و پس از دریافت بازخورد‌های بازار و نظر مشتریان طرح دوم سال ۹۹ ساخته و روانه بازار شد.

در اوج تولید نزدیک به ۱۰۰ نفر نیرو در مجموعه فعالیت می‌کردند؛ اما اکنون به دلیل عدم تحویل مواد اولیه ساخت قالب از سوی شرکت مربوط، تعداد کارگران بسیار کاهش یافته است.

آنا:‌ بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مانع و مشکل شما در تولید چیست؟

رام‌بجندی: نبود حمایت از طرف دستگاه‌هایی که وظیفه آن‌ها حمایت از نخبگان و مخترعان جوان و تولید فناوری است. روندی که برای حمایت از مخترعان ترسیم شده درست؛ اما در اجرا به شدت دچار مشکلات فراوانی است که علت اصلی آن برمی‌گردد به نگاه و روحیه مسئولان دستگاه‌ها. وقتی نگاه مدیران و عوامل اجرایی دستگاه مربوط حمایتی نباشد و ملاک‌هایی مانند منفعت‌طلبی حاکم شود، موانعی سر راه قرار می‌دهند که فرد از ادامه مسیر پشیمان خواهد شد.

از طرفی اختصاص‌ندادن منابع مالی مناسب برای رشد شرکت‌های دانش‌بنیان، خود عاملی شده که شرکت‌های کمی می‌توانند از بودجه استفاده کنند و این نقص باعث بروز رانت و فساد می‌شود.

آنا: نقش دولت‌ها را در حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان چگونه ارزیابی می‌کنید؟

رام‌بجندی: تولیدکنندگان به جایی رسیده‌اند که اعلام می‌کنند نیازی به حمایت دولت نداریم، همین مقدار که دولت‌ها موانعی که خودشان با وضع قوانین گاه و بیگاه و بخشنامه‌های خلق‌الساعه ایجاد می‌کنند را بردارند، کافی است؛ البته اگر دولت‌ها در وضع مالیات برای شرکت‌های تولیدکننده روندی را اتخاذ کنند که مالیات بر اساس نسبت استفاده از مواد و قطعات خارجی وضع شود، یعنی مشخص شود در تولید یک محصول چه میزان از مواد و تجهیزات وارداتی است به همان نسبت مالیات وضع شود، لااقل تولیدکننده تلاش بیشتری برای ساخت قطعات در کشور می‌کند و منفعت آن به جیب واردکننده نمی‌رود.

آنا: یکی از مکان‌هایی که به شما در تولید محصول یاری کرده، مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت‌الله آملی بوده است، با توجه به شناختی که از مراکز رشد دانشگاهی پیدا کردید، چه انتقاد و پیشنهادی برای روند بهتر مراکز رشد دارید؟

رام‌بجندی: مراکز رشد نباید فقط در قالب حمایت از تولید فعالیت کنند؛ بلکه بهتر است در حوزه‌ استعدادیابی هم کار و استعدادها را شناسایی کنند و آن‌ها را زیر چتر حمایتی خود قرار دهند، امکاناتی مانند آزمایشگاه، کارگاه و استادان قوی در اختیار آنها قرار داده تا جوان به نقطه اول تولید ایده برسد.

آنچه که به دانشگاه‌های ما نقد وارد است، مدرک‌گرایی است در حالی که دانشگاه باید تولید کند و خلاق و اشتغال‌آفرین بسازد. در این نقیصه مراکز رشد می‌توانند به یاری دانشگاه‌ها بیایند و نسلی خلاق و ماهر تربیت کنند.

آیا برنامه جدیدی در گسترش و ارتقای مزیت محصول خود دارید؟

رام‌بجندی: بله اکنون در حال افزایش یک قابلیت و تمایز ویژه در افشانه هستیم. در این نوآوری که تکمیل کننده خوشبوکننده مکانیکی هواست، ساخت افشانه‌هایی است که خود خریدار‌ها می‌توانند محتوای خوشبوکننده را عوض کنند و هر عطری که دلشان می‌خواهد را به افشانه اضافه کنند بدون اینکه مجبور باشند ظرف افشانه را عوض کنند. این کار هم می‌تواند هزینه‌ها را کاهش بدهد و هم کمک می‌کند که خانواده‌ها از عطر‌های طبیعی و گلاب در افشانه مکانیکی خود استفاده کنند.

آیا برای صادرات محصول خود اقدام کرده‌اید؟

رام‌بجندی: بله در نخستین مرحله محصولاتی به ترکیه صادر کردیم و اکنون دفتری در ترکیه راه‌اندازی کرده‌ و تاکنون بیش از ۲۹ هزار دستگاه در ترکیه فروخته‌ایم و در حال رایزنی با چند کشور دیگر هستیم که امیدواریم بتوانیم به آن‌ها هم محصول خود را صادر کنیم.

گفتگو از مجتبی هدایتی