کرنش اردوغان در مقابل دلارهای قاتلان خاشقجی/ رئیس حزب عدالت و توسعه بازهم عدالت را قربانی منافع کرد

گروه جهان خبرگزاری آنا- محمد جعفری؛ حدود سه سال ونیم پیش بود که جمال خاشقجی ستون نویس روزنامه آمریکایی واشنگتن‌تایمز با تابعیتی سعودی- آمریکایی که از مخالفان خاندان سعودی به‌ویژه محمد بن سلمان ولیعهد عربستان هم به‌حساب می‌آمد وقتی برای گرفتن مدارک به کنسولگری عربستان در استانبول رفته بود توسط مأموران امنیتی آل سعود بازداشت شد و بلافاصله خفه شد. بدن وی درنهایت قطعه‌قطعه شد و به محل نامعلومی انتقال یافت. این جنایت که به اعتقاد کارشناسان برجسته امنیتی به دستور ولیعهد سعودی صورت گرفته بود مورد انزجار افکار عمومی منطقه و جهان قرار گرفت. تنفر مردم منطقه و جهان از این اقدام جنایت‌کارانه به حدی بود که رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه مجبور شد ژست فردی مصمم برای محقق کردن عدالت و به مجازات رساندن آمران و عاملان قتل خاشقجی گرفته و این اقدام شجاعانه را یکی از اولویت‌های اصلی دولتش اعلام کند.

حدود ۱۷ روز بعد یعنی ۱۹ اکتبر سال ۲۰۱۸ بود که عربستان قتل خاشقجی در داخل کنسولگری عربستان در استانبول را تأیید کرد، و ادعا کرد که وی طی یک مشاجره به صورت تصادفی کشته شده است. ریاض دستور برکناری ژنرال احمد عسیری معاون وزارت اطلاعات عربستان و سعود القحطانی، از دستیاران محمد بن سلمان، را صادر کرد. علاوه بر این، ۱۸ فرد ناشناس دیگر هم بازداشت شدند و هیئتی از سه وزاتخانه عربستان مأمور شدند تا در مدت یک ماه گزارشی کامل ارائه دهند. پس از مدتی دادستان کل عربستان سعودی اعلام کرد که پنج نفر از متهمان پرونده قتل خاشقجی به اعدام و سه مظنون نیز مجموعاً به ۲۵ سال حبس محکوم شده‌اند.

مصالحه اسفبار اردوغان با سعودی‌ها زنگ خطری برای به مسلح رفتن اعتقادات مردم ترکیه

اردوغان پس از اعتراف سران سعودی به قتل خاشقجی اعلام کرد که این سردبیر سابق روزنامه الوطن در خاک ترکیه به قتل رسیده است و سپس دادگاهی ویژه در آنکارا را مأمور رسیدگی به این پرونده کرد. دادگاه پس از بررسی تمامی شواهد و مدارک موجود ۲۶ تبعه سعودی را برای محاکمه احضار کرد که هیچ‌گاه محقق نشد و در نهایت آن‌ها به صورت غیابی محاکمه شدند.

البته لازم به ذکر است که روز اول آبان سال ۱۳۹۷ اردوغان به پارلمان ترکیه رفت تا در جمع نمایندگان حزب حاکم عدالت و توسعه مطالب مهمی را در خصوص پرونده قتل خاشقجی افشا کند. آن جلسه پارلمان به‌واقع فرصتی برای اردوغان بود تا از حکام سعودی که به اعتقاد وی در کودتای سال ۲۰۱۶ و بحران ارزی در ترکیه مقصر بودند انتقام بگیرد.

اردوغان در آن جلسه پارلمان گفت: «عربستان باید به تمام پرسش‌ها پاسخ بدهد. اینکه چرا یک تیم ۱۵ نفره به ترکیه اعزام شده است؟ چه کسی دستور این قتل را داده است؟ چرا کنسولگری بلافاصله درهای خود را برای تحقیقات باز نکرد؟ چرا این‌همه تناقض در گفته‌های عربستانی‌ها بود؟ عامل اصلی مفقود شدن جسد خاشقجی کیست و جسد کجاست؟ سعودی‌ها باید به همه این سؤال‌ها پاسخ بدهند.»

اختلافات استراتژیک اردوغان با جمهوری اسلامی ایران، روسیه و چین هم جلوی ورود ترکیه به فصل جدیدی از روابط با همسایگان قدرتمند و شرق را گرفت

به هر صورت رئیس‌جمهور ترکیه تا توانست روغن پرونده به‌ظاهر خونخواهی جمال خاشقجی را داغ کرد.

در اواخر اسفندماه سال ۱۳۹۷، اردوغان‌ گفت: «ترکیه موضوع قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی را پیگیری خواهد کرد و در صورت لزوم این هفته این موضوع را به دادگاه بین‌المللی خواهد کشاند.»

وی حتی از رویکرد دوگانه اروپایی‌ها در قبال این پرونده انتقاد می‌کرد و آن‌ها را به مصالحه بر سر تحقق عدالت متهم می‌کرد.

اردوغان که در سال ۱۳۹۳ توانست به ریاست جمهوری ترکیه برسد از همان ابتدا در رؤیای احیای امپراتوری عثمانی بود. هر از گاهی به شمال عراق لشکرکشی می‌کرد تا مخالفان کرد را از بین ببرد، در جریان جنگ سوریه بخش عمده‌ای از شمال این کشور را تصرف کرد، یکی از مداخله‌گران نظامی و اطلاعاتی خارجی در بحران لیبی شد، در موضوع تنش بین عربستان و قطر هزاران نظامی خود را در دوحه مستقر کرد، در بحران قفقاز جنوبی از باکو در جنگ با ارمنستان حمایت کامل نظامی و اطلاعاتی کرد و خلاصه همه کاری می‌کرد تا خود را در انظار مردم ترکیه یکی از سلطان‌های عثمانی جلوه دهد اما علیرغم اینکه سال‌ها در صحنه سیاسی حاضر بود این درک را نداشت که "کار هر بز نیست خرمن کوفتن ...".

---

بیشتر بخوانید:

پرده‌برداری از راز قتل جمال خاشقجی

اسنودن: اسرائیل در قتل جمال خاشقجی نقش داشت

همکاری مصر با عربستان برای قتل جمال خاشقجی + جزئیات

آمریکا هفته آینده ناگفته‌های قتل جمال خاشقجی را افشا خواهد کرد

---

ترکیه کشوری که فاقد منابع انرژی است و اقتصادش به‌شدت به صنعت گردشگری و سرمایه‌گذاری خارجی وابسته است تاب و تحمل زیاده‌خواهی‌های اردوغان را نیاورد. اردوغان با تخصیص انبوهی از سرمایه بر نظامی سازی کشور و نیز اجرای طرح‌های اقتصادی نه‌چندان علمی همان مقدار انباشت سرمایه‌ای که از قبل مانده بود را اندک‌اندک به باد فنا داد.

از سال ۲۰۱۸ به بعد که دوره پنج سال دوم ریاست جمهوری اردوغان شروع شد، تبعات نگاه غیرعلمی و یک‌جانبه‌گرایانه وی به مسائل منطقه به تدریج رخ نمودند. هرچقدر هم ایران به‌عنوان خیرخواه مردم ترکیه به اردوغان در خصوص سیاست‌های اشتباهش هشدار داد "آهن سرد" اردوغان از "دم گرم" ایران تأثیر نگرفت.

در زمستان سال ۱۳۹۸ بود که جهان درگیر پاندمی کرونا شد. صنعت گردشگری ترکیه به‌شدت آسیب دید و از سرمایه‌گذاران خارجی هم دیگر خبری نبود. کار به‌جایی رسید که در خلال سال ۲۰۲۱ ارزش لیر (پول ملی ترکیه) در مقابل همه ارزهای خارجی به‌شدت کاهش یافت و ضربه سنگینی به بخش ساخت‌وساز در این کشور زد. قدرت خرید مردم در ترکیه تا مواردی به نصف رسید و اقدامات جبرانی اقتصادی اردوغان هم کاری از پیش نبرد که هیچ بلکه بر وخامت اوضاع افزود تا بار دیگر رئیس‌جمهور متوجه شود باید از اسب رؤیاهایش پیاده شده و با تکیه‌بر واقعیات به حل‌وفصل امور بپردازد.

در این راستا، اردوغان می‌دانست با اروپایی‌ها نمی‌تواند معامله کند زیرا آن‌ها حتی اجازه ورود ترکیه به اتحادیه اروپا را هم جایز نمی‌دانستند و در صورت ارائه کمک به آنکارا مطالباتی داشتند و دارند که مردم ترکیه اجازه انجام آن‌ها را به اردوغان نمی‌دادند.

ترکیه اگرچه عضو ناتو و هم‌پیمان آمریکا بود اما تمامی برگ‌های برنده خود در استفاده از این هم‌پیمانی را یا قبلاً به کار گرفته بود یا بهره‌گیری از آن‌ها دوای درد نابسامانی شدید اقتصادی در این کشور نبودند.

اردوغان بر سر خون جمال خاشقجی معامله کرد زیرا از همان ابتدا هم قرار نبود که خونخواهی صورت گیرد بلکه موضوع قمار بود و امتیازگیری. اردوغان در این قمار بازنده شد تا مردم ترکیه بدانند بار دیگر که پای صندوق‌های رأی می‌روند به فردی یا حزبی رأی بدهند که بر سر ارزش‌های انسانی و اعتقادات معامله نمی‌کند

اردوغان گاه‌گاهی هم به سمت‌وسوی رژیم صهیونیستی و ایجاد ارتباط گسترده با تل‌آویو حرکت کرد اما به‌سرعت پشیمان شد زیرا متوجه شد که این امر می‌تواند موجودیت حزب عدالت و توسعه را برای همیشه نزد مردم مسلمان منطقه و ترکیه از بین ببرد.

حمایت اردوغان از باکو در جنگ ارمنستان و دل بستن به منابع نفت و گاز جمهوری آذربایجان هم شاید در درازمدت می‌توانست به آنکارا کمک کند اما در کوتاه‌مدت و حتی در میان‌مدت چاره مشکل اردوغان نبودند.

اختلافات استراتژیک اردوغان با جمهوری اسلامی ایران، روسیه و چین هم جلوی ورود ترکیه به فصل جدیدی از روابط با همسایگان قدرتمند و شرق را گرفت.

این شد که اردوغان به‌سوی کشورهای ثروتمند عرب در حاشیه خلیج‌فارس کشانده شد.

اردوغان سال گذشته به دوحه سفر کرد. سفر وی به دوحه با سفر منطقه‌ای محمد بن سلمان به عمان، امارات، بحرین، کویت و قطر هم‌زمان شد.

مردم سرزمین آناتولی در انتخابات آتی سنگ بنای سیاسی کشور را کج نگذارند

در ششم اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۰ ابراهیم کالین سخنگوی دفتر ریاست‌جمهوری ترکیه اعلام کرد که آنکارا به دنبال راه‌هایی برای ترمیم روابط با عربستان سعودی است.

در پی این اعلام بود که مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه در بیست و یکم اردیبهشت ۱۴۰۰ به عربستان سفر کرد.

در ۲۵ تیرماه سال ۱۴۰۰ هم وزیران خارجه ترکیه و عربستان در حاشیه کنفرانس بین‌المللی آسیای مرکزی و آسیای جنوبی در تاشکند (پایتخت ازبکستان) با یکدیگر دیدار و درباره تحولات منطقه گفت‌وگو کردند.

در آذرماه سال گذشته بود که رسانه‌های ترکیه از نشست مقامات بلندپایه ترکیه و عربستان در استانبول خبر دادند که طی آن فؤاد اوگتای معاون رئیس‌جمهور ترکیه در دیدار ماجد القصبی وزیر بازرگانی عربستان، روابط دو کشور به‌خصوص در بخش اقتصادی را بررسی کردند.

این شد که نقطه‌ضعف عمده ترکیه عیان شد و نوبت حاکمان آل سعود رسید تا تیر آخر خود بر پیکر به‌شدت بی‌جان قلدر نمایی‌های اردوغان شلیک کنند و از وی بخواهند که پرونده قتل جمال خاشقجی را از آنکارا به ریاض انتقال دهد تا اردوغان به همه ثابت کرده باشد که مرد روزهای سخت نیست. درنهایت آنکارا در روز شنبه سیزدهم فروردین با انتقال پرونده فوق‌الذکر به ریاض رضایت داد.

اردوغان بر سر خون جمال خاشقجی معامله کرد زیرا از همان ابتدا هم قرار نبود که خونخواهی صورت گیرد بلکه موضوع قمار بود و امتیازگیری. اردوغان در این قمار بازنده شد تا مردم ترکیه بدانند بار دیگر که پای صندوق‌های رأی می‌روند به فردی یا حزبی رأی بدهند که بر سر ارزش‌های انسانی و اعتقادات معامله نمی‌کند.

انتهای پیام/۴۱۵۵/