طرح صیانت همچنان سرگردان در خانه‌ ملت/ سال ۱۴۰۱ بخت ساماندهی فضای مجازی باز می‌شود؟

گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، به اعتقاد اکثر کارشناسان حوزه فناوری و ارتباطات قانون‌گذاری برای مدیریت فضای مجازی و ساماندهی به خدمات در حال ارائه در اینترنت ضروری است و برای اعمال حاکمیت ملی در فضای سایبری راه‌حلی جز وضع قوانین همه‌جانبه وجود ندارد. اگرچه اقدام مجلس برای قانون‌گذاری در حوزه فضای مجازی از ابتدای طرح موسوم به «صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی» با جنجال‌های زیادی همراه بوده است و بررسی‌ها حاکی از آن است برای جلوگیری از اعمال نفوذ اپلیکیشن‌های غیرایرانی بر ابعاد مختلف زندگی مردم در کشور باید هرچه زودتر قانون جامعی برای نظارت بر نحوه فعالیت سکوهای خارجی در کشور تصویب و اجرا شود.

اعضای کمیسیون ویژه رسیدگی به طرح صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی در آخرین روزهای سال ۱۴۰۰ کلیات این طرح را تصویب و اعلام کردند قصد بررسی جزئیات طرح صیانت را در آینده نزدیک دارند. ابهامات گسترده در روند بررسی و قانون‌گذاری بزرگ‌ترین طرح ساماندهی فضای مجازی و وجود اشکالات فنی در جزئیات طرح صیانت موجب شد پس از انتشار خبر تصویب کلیات طرح در کمیسیون ویژه موجی از نگرانی در جامعه ایجاد شد و بسیاری از مردم این اقدام نمایندگان مجلس را زمینه‌ساز نابودی هزاران کسب‌وکار فعال در بستر فضای مجازی و به ویژه شبکه‌های اجتماعی دانستند.

بیشتر بخوانید:

طرح صیانت ایرادات اساسی دارد/ مردم حق دارند نگران باشند

مدت کوتاهی پس از تصویب کلیات طرح صیانت در کمیسیون ویژه تعداد زیادی از نمایندگان به روند بررسی این طرح انتقاد کرده و طی نامه‌ای رسمی به رئیس مجلس خواستار بررسی طرح صیانت در صحن علنی مجلس شورای اسلامی و با حضور تمامی نمایندگان شدند. در همین زمان برخی از رسانه‌ها نیز از تلاش برخی از نمایندگان برای ارائه طرحی جدید با عناوین «صیانت پلاس» یا «صیانت ۲» خبر دادند. البته اکثر نمایندگان اعمال محدودیت بر شبکه‌های اجتماعی فعال در کشور را بر اساس طرح صیانت ۲ را رد کرد و به گفته حسن همتی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس «طرح صیانت تحت هیچ شرایطی به معنای محدود کردن و قطع کردن اینترنت نیست. همه می‌دانند که امروز فضای مجازی بستری برای ادامه فعالیت بسیاری از کسب‌وکارهاست و هیچ کس حق ندارد در این حوزه محدودیت ایجاد کند. این طرح نباید تنها توسط عده‌ای محدود و در کمیسیون ویژه بررسی شود بلکه باید از نظرات مختلف استفاده شده و همه فرایندها قانون‌گذاری در حوزه فضای مجازی شفاف باشد.»

تصمیم‌گیری در خصوص روند بررسی طرح صیانت

روز گذشته جلال رشیدی کوچی، عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در توئیتر خود نوشت: «فردا صبح درخواست ۱۸۵ نماینده مجلس مبنی بر بازگرداندن طرح صیانت از کمیسیون مشترک به صحن علنی مجلس تقدیم هیأت رئیسه خواهم کرد. طبق آئین‌نامه این تقاضا در همان جلسه اعلام و در جلسه بعد طبق ماده ۱۶۵ آئین‌نامه به آن رسیدگی می‌شود.»

تلاش نمایندگان برای رسیدگی به طرح صیانت از حقوق کاربران در حالی ادامه دارد که فعالان بخش خصوص ضمن ابراز نگرانی از عدم هماهنگی جزئیات منتشر شده طرح با مباحث تخصصی و کارشناسی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات خواستار تعامل گسترده نمایندگان با نخبگان این حوزه برای رفع اشکالات موجود شدند. بر اساس اعلام حسین اسلامی، رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران «روشی که تاکنون برای تصویب طرح صیانت در پیش گرفته شده است روشی نبوده که کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات مد نظر دارند. می‌کوشیم حتی یک قدم به سمت منافع مورد در حوزه قانون‌گذاری در فضای مجازی برداریم. طرح کنونی پاسخ مناسبی به دغدغه‌های مردم نیست و امیدواریم پیگیری‌های دولت منجر به کاهش نکات منفی طرح صیانت شود.»

در حالی که به نظر می‌رسد روند بررسی طرح صیانت طبق اصل ۸۵ قانون اساسی و در کمیسیون ویژه به زودی تغییر می‌کند هنوز برخی از اعضای این کمیسیون بر عدم ابطال کلیات طرح اصرار دارند. در همین خصوص احمد حسین فلاحی، عضو کمیسیون ویژه طرح صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی می‌گوید «به طور کلی هیچ طرح جدیدی در حوزه فضای مجازی در مجلس مطرح نشده است. در صحبت‌های کسانی که چنین ادعاهایی را مطرح می‌کنند تناقضات بسیاری وجود دارد. برخی نمایندگان مخالف با طرح صیانت عنوان می‌کنند اصلاً مجلس حق قانون‌گذاری در حوزه فضای مجازی را ندارد و شورای عالی فضای مجازی باید در این زمینه قانون‌گذاری کنند.»

برخی از نمایندگان ورود دولت به حوزه طراحی قانون در زمینه فضای مجازی را لازمه ارائه طرحی جامع و دقیق برای ساماندهی خدمات آنلاین می‌دانند و معتقدند شورای عالی فضای مجازی برای نظارت و کنترل فضای مجازی از ابزارهای کافی برخوردار است ولی به اذعان احمد حسین فلاحی «نمایندگان شورای عالی فضای مجازی در بیش از پنجاه جلسه کمیسیون ویژه رسیدگی به طرح صیانت از حقوق کاربران حضور داشتند و اگر قرار بود مصوبه شورای عالی فضای مجازی بازدارنده و کافی باشد چرا رهبر معظم انقلاب اسلامی بارها نسبت به رهاشدگی فضای مجازی گلایه کردند. یعنی با وجود چنین شورایی در کشور فضای مجازی فاقد نظام مدیریتی کارآمدی است و برخی به این رهاشدگی افتخار می‌کنند.»

اعمال محدودیت پس از تصویب طرح صیانت صرفاً در حد ادعا است

مهرداد گودرزوند چگینی درباره چگونگی ادامه فرایند رسیدگی به طرح صیانت در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا اظهار کرد: بیش از ۲۰۰ نماینده مجلس خواستار خارج شدن طرح صیانت از اصل ۸۵ قانون اساسی شدند و اعلام کردند این طرح باید رد صحن علنی مجلس بررسی شود. از طرفی شورای عالی فضای مجازی نیز در خصوص جزئیات منتشر شده از طرح صیانت مباحثی را مطرح کرده است.

بیشتر بخوانید:

طرح صیانت قابلیت اجرا و تصویب در مجلس را ندارد

وی افزود: به نظر می‌رسد این هفته تکلیف ادامه رسیدگی به طرح صیانت در مجلس به طور کامل مشخص شود. هیأت رئیسه مجلس باید در خصوص چگونگی بررسی طرح در صحن علنی یا در کمیسیون ویژه تصمیم‌گیری کند. پس از انتشار درخواست نمایندگان برای خارج شدن طرح صیانت از کمیسیون مشترک تغییراتی در طرح ایجاد شد و با وجود این تغییرات هنوز جزئیات دقیق طرح نهایی مشخص نیست.

عضو کمیسیون ویژه طرح صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی بیان کرد: بنده معتقدم وجود قانون در حوزه فضای مجازی ضروری است ولی اگر دولت لایحه‌ای در این زمینه به مجلس ارائه دهد طرح جامعیت بیشتری خواهد داشت. نمی‌توانیم در کشور از خدمات آنلاین استفاده کنیم ولی قوانین به‌روز نداشته باشیم. مهم‌ترین ایرادی که نمایندگان مخالف بررسی طرح صیانت در کمیسیون مشترک به آن می‌گیرند اعمال محدودیت و مسدودسازی شبکه‌های اجتماعی خارجی است. البته چنین محدودیت‌هایی از مدت‌ها پیش با موافقت اعضای کمیسیون از جزئیات طرح حذف شد. مابقی صحبت‌هایی که از سوی برخی نمایندگان مطرح می‌شود صرفاً تبلیغاتی و در حد جنجال‌سازی است.

انتهای پیام/۴۱۴۴