عملیات نجات «ساخت ایران» در بازارهای جهانی

خبر رپرتاژ _ چند دهه‌ای است که در ایران، این کشور نفت‌خیز صحبت از توسعه صادرات غیرنفتی می‌شود. بسیاری این طلای سیاه را عاملی در مسیر توسه صنعتی ایران می‌دانند و اتصال همیشگی این فرزند شیرخوار به ذخایر عظیم نفت کشور را دلیلی بر عدم توسعه‌یافتگی صنعتی ایران می‌دانند.

ایمان آل‌مظفر*
چند دهه‌ای است که در ایران، این کشور نفت‌خیز صحبت از توسعه صادرات غیرنفتی می‌شود. بسیاری این طلای سیاه را عاملی در مسیر توسه صنعتی ایران می‌دانند و اتصال همیشگی این فرزند شیرخوار به ذخایر عظیم نفت کشور را دلیلی بر عدم توسعه‌یافتگی صنعتی ایران می‌دانند. در اینکه چرا ما نمی‌توانیم بازارهای جهانی را تصاحب کنیم بحث‌های فراوانی در میان است. صاحب‌نظران، فعالان اقتصادی و بسیاری از صادر کنندگان ایرانی در این سال‌ها از مشکلات و چالش‌های پیش‌روی محصولات ایرانی در بازارهای جهانی سخن گفتند. خیلی‌ها گمان می‌کنند کیفیت مهم‌ترین عاملی است که ما را از بازارهای جهانی دور می‌کند. چه اینکه در چند وقت اخیر هم خبر پس فرستادن برخی محصولات کشاورزی ایرانی بسیاری را نگران کرده. اما واقعیت چنین است که فقط کیفیت در این میان مهم نیست. چرا که در برخی محصولات خاص مانند کشکش، خرما یا زعفران کیفیت محصولات ایرانی قابل چشم‌پوشی نیست. داستان قدیمی فروش زعفران ایرانی با بسته‌بندی و برند ترکیه‌ای و اسپانیایی را حتما شنیده‌اید. اگر در میان اخبار اقتصادی هم جست‌وجو کنید می‌بینید که بسیاری از فعالان اقتصادی از ارسال فله‌ای یا آنچنان که خودشان می‌گویند ارسال «کارتن موزی» محصولات ایران به کشورهای مقصد می‌نالند. نحوه صادراتی که موجب می‌شود اولا برند «ساخت ایران» در بازارهای جهانی دیده نشود و برندی به اسم محصولاتی که ساخت ایران است حضور نداشته باشد. چرا که برای نمونه وقتی که کشمش ایرانی با کیفیتی جهانی به صورت فله‌ای به ترکیه یا امارات صادر می‌شود و در آنجا بسته‌بندی و با برندی ترک یا اماراتی فروخته می‌شود دیگر جایی برای درج عبارت «ساخت ایران» روی آن وجود نخواهد داشت. حقیقتا مسئله‌ای ناراحت کننده‌تر از این برای محصولات با کیفیت ایرانی وجود ندارد که علیرغم کیفیت و در برخی موارد انحصار تولید نمی‌توانند پرچمداری شایسته برای کشورمان باشند. به جز این البته موضوعات دیگری هم صادرات محصولات در ایران را با چالش مواجه می‌کند. بسته بندی ضعیف و نامناسب محصولات موجب می‌شود میزان آسیب محصولات ایرانی در فرایند نقل و انتقال بالا برود و این مسئله روی قیمت تمام شده محصولات اثر می‌گذارد. شکستن، ریختن و فاسد شدن محصولات ایرانی در فرایند نقل و انتقال مهم‌ترین آسیب‌هایی است که در نتیجه بسته‌بندی اشتباه موجب بدنامی محصولات ایرانی در بازارهای جهانی می‌شود. به اضافه اینکه میزان ضایعات موجب بالاتر رفتن قیمت تمام شده می‌شود و به این ترتیب در بازار رقابتی امروز سهم کمتری از بازار به محصولات ایرانی می‌رسد. همه این چالش‌ها در حالی است که در ایران ظرفیت بالایی در صنعت بسته‌بندی وجود دارد. دفاتر دیزاین، استودیوهای طراحی، گرافیست‌ها، طراحان و دیزاینرهای حرفه‌ای در کنار صنعت پیشروی چاپ در ایران موجب شده که بسته بندی محصولات ایرانی کیفیتی جهانی داشته باشد. اما چه چیزی موجب می‌شده که این ظرفیت و پتانسیل داخلی نتواند به کمک آن بخش چالشی بیاید؟ یک دلیل مهم را شاید بتوان چنین توضیح داد: «در ایران فرصتی برای آشنایی بیشتر این دو بخش با هم وجود ندارد». یعنی از یک سو بخش زیادی از تولیدکنندگان و یا صادرکنندگان ایرانی ظرفیت‌های صنعت بسته‌بندی ایرانی را نمی‌شناسند و از سوی دیگر جامعه بزرگ طراحان و دیزاینرهای ایرانی‌ هم آشنایی کمتری با فعالن این عرصه دارند. این گلوگاه انگیزه‌ای شد تا در کنار سایر ایده‌ها و انگیزه‌ها جایزه‌ای برای طراحان و دیزاینرهای ایرانی طراحی شود تا در کنار این جایزه با برگزاری یک نمایشگاه فرصتی برای آشنایی بیشتر فعالان این دو عرصه پدید بیایید. دو سالانه بسته‌ها تلاشی است برای بر طرف کردن این گلوگاه و کمک به جامعه طراحی و دیزایسن و بسته بندی از یک سو و تولیدکنندگان و صادر کنندگان از سوی دیگر. از شما دعوت می‌کنیم از ۲۹ بهمن تا ۸ اسفند به تماشای بهترین و با کیفیت‌ترین محوصلات ایرانی در صنعت بسته بندی که در فرهنگسرای نیاوران برگزار می‌شود بیایید و کیفیت بالای محصولات «ساخت ایران» را از نزدیک ببنید.

* بنیانگذار و دبیر دوسالانه بسته‌ها

انتهای رپرتاژ خبری /