به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، تا پیش از وقوع همه‌گیری کرونا، دانشجویان، محققان و اعضای هیأت‌علمی این فرصت را دراختیار داشتند که کشورهای خارجی را برای تحصیل، تحقیق و تدریس و آموزش انتخاب کنند، اما سر و کله کووید-۱۹ که پیدا شد، بسیاری از معادلات برهم خورد. بسته شدن مرزها و تعطیلی دانشگاه‌ها مهم‌ترین عواملی بودند که مانع جدی بر سر راه مهاجرت و نقل‌وانتقالات آموزش‌عالی شمرده می‌شدند. اما بعد از حدود یک سال‌ونیم تا دوسالی که از شیوع این بیماری ویروسی می‌گذرد، باتوجه به انجام طرح واکسیناسیون کرونا در بیشتر کشورها و کاهش روند ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی‌از این بیماری در دنیا، برخی کشورها تمهیداتی را برای بازگشایی مرزها و صدور مجوز برای جذب دانشجو و محقق از کشورهای خارجی درنظر گرفتند. توقف این طرح نه‌تنها دانشجویان و محققان را دچار مشکل کرده بود، بلکه نظام آموزش‌عالی کشورها را نیز دچار رکود و گاه ورشکستگی کرده و برخی دانشگاه‌ها را که در تأمین هزینه‌های خود بیشتر به شهریه‌های دانشجویان بین‌المللی وابسته بودند، تا مرز سقوط پیش برد.
رأی مثبت به تبادل در آموزش‌عالی
وزرای آموزش‌عالی آسیا و اروپا بعد از بحران همه‌گیری کرونا بر سر افزایش و بهبود روند جابه‌جایی متعادل دانشجویان، محققان و کارمندان بین دو منطقه توافق کردند. طبق این هماهنگی صورت‌گرفته، قرار است روند جابه‌جایی و تبادل هم به‌صورت مجازی و هم به‌صورت ترکیبی و براساس موضوعات جدیدتری تحت عنوان اهداف توسعه پایدار صورت گیرد. لزوم تداوم ارتباط بین‌منطقه‌ای در حوزه آموزش‌عالی به‌رغم دو سال محدودیت‌های مسافرتی به‌دنبال شیوع همه‌گیری کرونا بخشی از تلاش وزرا در هشتمین نشست وزرای آموزش‌عالی موسوم به ASEMME۸ (اجلاس آسیا و اروپا) مطرح شد که به‌صورت آنلاین توسط وزیر آموزش‌عالی تایلند برای ایجاد حرکت جدید در همکاری آموزش‌عالی بین دو منطقه بوده است.
حدود ۱۲۰ وزیر و مقام ارشد از ۵۰ کشور در این اجلاس شرکت کردند که در این بین، ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا و ۱۰ کشور هم عضو انجمن کشورهای آسیای جنوب‌شرقی (ASEAN) و نیز گروه‌های دانشگاهی، سازمان‌های غیردولتی و دیگر سهامداران را تشکیل می‌دادند. اجلاس آسیا و اروپا از سال ۲۰۰۸ هر دوسال یک‌بار به‌منظور کنترل روند پیشرفت همکاری بین آموزش‌عالی آسیا و اروپا برگزار می‌شود، اما این برای نخستین‌بار بود که وزرای آموزش‌عالی کشورها اهداف درازمدت فهرست‌شده در استراتژی آموزش اجلاس آسیا- اروپا و برنامه عملیاتی ۲۰۳۰ را تأیید کردند که با عنوان «شروع تازه‌ای برای همکاری» از آن یاد می‌شود. طی دوسال گذشته، چالش‌های جهانی و بحران کووید-۱۹، سیستم‌های آموزش‌عالی را تحت فشارهای شدید قرار داد و همین مساله بهانه‌ای برای تلاش مشترک کشورهای مختلف جهت افزایش منابع، شناسایی زمینه‌های همکاری احتمالی و تقویت روابط با شرکای آموزشی و ذی‌نفعان شد تا بیش از هر زمان دیگری نسبت‌به برآوردن نیازهای آموزش‌عالی اقداماتی صورت گیرد.
استراتژی کلیدی لازمه پیشرفت
به گزارش universityworldnews، مقامات تایلندی، استراتژی آموزشی تا سال ۲۰۳۰ را تحت عنوان «قطب‌نما»یی برای همکاری‌های بین‌منطقه‌ای با تمرکز بر چهار هدف اصلی تشریح کردند که ازجمله آن می‌توان به جابه‌جایی و تبادل متعادل دانشجویان، محققان و اعضای هیأت‌علمی دانشگاهی بین آسیا و اروپا، اطمینان از کیفیت و اعتباربخشی مدارک تحصیلی، تقویت روابط آموزشی در حوزه صنعت و تجارت، یادگیری مادام‌العمر شامل آموزش فنی‌وحرفه‌ای اشاره کرد. تبادل دانشجو، محقق و نیروهای دانشگاهی و تشخیص و تأیید صلاحیت آنها همواره به‌عنوان اهداف کلیدی در روند آموزش‌عالی اجلاس آسیا- اروپا مطرح بوده است. کارشناسان معتقدند این فرآیند نیازمند تأیید صلاحیتی است که بتواند در سیستم‌های ملی متفاوت اعتمادسازی کند که پیش‌زمینه ارتقا و افزایش جذابیت، شفافیت، قیاس‌پذیری و نفوذپذیری هر سیستمی را فراهم می‌کند.
بیشتر بخوانید:
ایده‌های آموزش عالی سوئد/ شبکه‌سازی دانشگاه‌ها برای توسعه اجتماعی
مدیر اجرایی شبکه دانشگاه‌هایASEAN معتقد است وزرا به‌دنبال آن هستند آنچه را که سال‌ها پیش ایجاد کرده‌اند و در دو سال گذشته به‌شدت تحت‌تأثیر همه‌گیری قرار گرفته است، حفظ کنند. درحالی‌که عده‌ای، استراتژی‌های پیش‌رو تا سال ۲۰۳۰ را مبهم ذکر کرده و آن را فهرستی از ابتکارهای همکاری آموزش‌عالی می‌دانند، بسیاری از آنها در حال حاضر، به‌جای سطوح منطقه‌ای یا بین‌منطقه‌ای، در سطح ملی این استراتژی را اعمال می‌کنند. آنها به این باور رسیده‌اند که این استراتژی‌ها از آنجایی مبهم و ناشناخته است که تغییر و اصلاح سیستم آموزش‌عالی باید به‌تدریج طی شود و نمی‌توان خیلی سریع پیش رفت. در این میان، عده‌ای از کارشناسان نیز بر این باورند که نیاز به تقویت همکاری‌های چندجانبه در آموزش‌عالی وجود دارد و در زمانی که به‌نظر می‌رسد درحال تزلزل است، تاحدودی به‌دلیل بیماری همه‌گیری است که در آن، کشورها اولویت‌های داخلی خود را داشته و این روند تنها در آموزش‌عالی وجود نداشته، بلکه در سایر بخش‌ها و حوزه‌ها هم اجرایی شده است. طبق نتایج به‌دست‌آمده از این اجلاس، وزرا تأکید کردند آموزش، تمرکز روی همکاری‌های چندجانبه است و این همکاری با تقویت تبادل و همکاری در آموزش‌عالی پایه‌گذاری شد.
برنامه‌های عملیاتی و استراتژی‌های درازمدت
توسعه برنامه عملیاتی ۲۰۳۰ و استراتژی آموزش اجلاس آسیا- اروپا باید به‌عنوان یک نقشه راه عمل کرده و تعهدات مستمر ذی‌نفعان آموزش این اجلاس شامل وزارتخانه‌های آموزش و مؤسسات دولتی، مؤسسات آموزش‌عالی و دانشگاه‌ها و انجمن‌های دانشجویی را برای دهه آینده تضمین کند. اشاره به این موضوع حائز اهمیت است که بسیاری از ابتکارها در برنامه عملیاتی ۲۰۳۰ اجلاس آسیا- اروپا ازسوی نهادهای جامعه مدنی مطرح شده که افزایش علاقه و تأثیر در فرآیند آموزش این اجلاس را نشان می‌دهد. کارشناسان امیدوارند اجلاس آسیا- اروپا از همکاری‌های چندجانبه و بین‌منطقه‌ای قدرتمندتری در آموزش‌عالی با سیاست‌های مربوط و حمایت مالی حمایت کند.
به‌گفته معاون مدیر سیاست آموزش‌عالی انجمن دانشگاه‌های اروپایی در بروکسل، فهرست بلندبالایی از ابتکارهای مختلف ارائه‌شده توسط وزرا در این کنفرانس مورد تحسین قرار گرفته است و این اجلاس را به‌عنوان یک فرآیند غیررسمی و در عین حال چتر حمایتی مطرح می‌کند. اتحادیه اروپا بخشی از گروه کاری بود که پیش‌نویس استراتژی اجلاس آسیا- اروپا تا سال ۲۰۳۰ را تهیه کرده است. آگاهی کلی درباره جهانی بودن این چالش‌ها از ابتدای این فرآیند افزایش یافته است. کارشناسان بر این باورند همه‌گیری کرونا در حیاتی‌ترین زمان ممکن ایجاد و باعث توقف موقت این استراتژی شد. آنها بر این امر تأکید کرده‌اند که این بحران جهانی است و باوجود اشتراکات بسیار ازنظر مسائل جهانی و موضوعات مهم مرتبط با آموزش، یادگیری، آموزش و تحقیق، به این نکته اشاره کرده‌اند که پیوستگی این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار است.
انتقالی متوازن و فراگیر
در راستای ازسرگیری تبادل دانشجو و محقق و انتقال بین دو منطقه آسیا و اروپا، اجرای برنامه بورسیه ASEM-DUO می‌تواند انتقال متوازن دانشجویان، محققان و دانشگاهیان را بین آسیا و اروپا ترویج کند. از سال ۲۰۰۰ تاکنون سالانه حدود ۲۰۰ شرکت‌کننده در اجلاس از این طرح بهره‌مند شده‌اند و به‌عنوان یکی از موفق‌ترین ابتکارها در فرآیند اجلاس آسیا- اروپا درنظر گرفته می‌شود. طی سال‌های ۲۰۲۰- ۲۰۲۱، حدود ۳۳۲ دانشجو و استاد دانشگاه انتخاب شده‌اند؛ این درحالی است که طبق برنامه قرار است این تعداد در سال ۲۰۲۱- ۲۰۲۲ به حدود ۱۷۴ مورد برسد. با پیوستن هند و آلمان به اجلاس آسیا- اروپا طی دوسال گذشته، انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۵، هرساله از حدود ۲۵۰ جفت جایزه حمایت کند و طبق اسناد اجلاس ASEMME۸، این تعداد تا سال ۲۰۳۰ به ۳۰۰ جفت افزایش خواهد یافت. باتوجه به اینکه تبادل دانشجو در مرکز فرآیند آموزشی اجلاس آسیا- اروپا قرار دارد، اشکال جدید جابه‌جایی دانشجویان، محققان و اعضای هیأت‌علمی دانشگاه در جای خود انجام شده و به‌دلیل همه‌گیری کرونا تشدید می‌شود. «مایکل مورفی» رئیس انجمن دانشگاه‌های اروپا درجریان نشست مقامات ارشد اجلاس آسیا- اروپا که پیش از اجلاس ASEMME۸ برگزار شده بود، اظهار داشت: «درحالی‌که همه‌گیری، تبادلات سنتی را در سطح بین‌المللی ناتمام رها کرده، در این میان، به‌ویژه جریان‌های جابه‌جایی و انتقال دستخوش تغییراتی شده و نیز بازاندیشی پیرامون تبادلات بین‌المللی‌سازی را تقویت کرده است.»
درصورتی‌که پیش‌بینی‌ها از رشد در تبادلات مجازی درست از آب درآید، فشار برای تسریع در شناسایی بین‌منطقه‌ای مدارک و یادگیری قبلی به‌طور متناسب رشد خواهد کرد. پیش از همه‌گیری کرونا، جابه‌جایی و تبادلات آسیا- اروپا ازنظر منطقه‌ای نامتعادل بوده است. دانشجویان آسیایی ۵۴ درصد از دانشجویان سیار جهان را تشکیل می‌دهند، اما کشورهای آسیایی تنها میزبان ۱۳ درصد از این دانشجویان در دنیا هستند. درمقابل، اروپا مقصد ۴۶ درصد دانشجویان سیار در دنیا بوده است. همه‌گیری جهانی تغییری اساسی را در این روند ایجاد کرد، به‌طوری‌که تمرکز را از شمار جابه‌جایی‌ها به روش‌ها و محتواهای مختلف آموزشی منتقل کرده است و می‌تواند تبادلات بین‌المللی را تقویت کند. جابه‌جایی‌های مجازی یا ترکیبی به‌معنای نوع جدیدی از تبادلات شناخته می‌شوند که برای انتقال دانشجویان، محققان و اعضای هیأت‌علمی در مکان‌ها، مناطق زمانی و زمینه‌های مختلف انجام‌پذیر است.
عده‌ای بر این نکته تأکید کرده‌اند که جابه‌جایی گسترده و متوازن ابعاد زیادی دارد. درکنار موضوعاتی مانند تعادل جغرافیایی و مشارکت سهامداران با پیشینه‌های مختلف، جابه‌جایی گسترده و متوازن دانشجویان و محققان و اعضای هیأت‌علمی به جنبه‌های مختلفی چون نتایج یادگیری و شناخت و تبادل عمیق بین‌فرهنگی می‌پردازد که با درک و احترام متقابل مشخص می‌شود. باتوجه به اینکه همه‌گیری کرونا شیوه آموزشی را به آموزش آنلاین تغییر داد، اجلاس آسیا- اروپا شبکه‌ای از دوره‌های فوق باز آنلاین را برنامه‌ریزی می‌کند و در این میان، پیش‌بینی می‌شود هند هم به‌زودی به این شبکه بپیوندد. این برنامه‌های جدید همچنین آگاهی وزرا را از نیاز به شناخت و اعتبار این نوع مدرک افزایش می‌دهد. توقف در مبادلات بین‌منطقه‌ای همچنین فضای تنفسی را برای ابداع راه‌هایی برای فراگیرتر و متنوع‌تر کردن این تبادل‌ها ایجاد کرده است. درواقع، ازجمله اهداف اجلاس آسیا- اروپا برای دهه آینده، تبادل فرصت‌ها و بهره‌گیری از پتانسیل کامل ابزارهای ارتباطی دیجیتال و جدید برای تقویت دسترسی عادلانه‌تر به انتقال و فرصت‌های تبادل و نیز حمایت از سیاست و بودجه است. شرکا و سهامداران آموزشی این اجلاس اذعان کرده‌اند که جابه‌جایی فیزیکی در آموزش‌عالی و بین‌منطقه‌ای، از آنجایی در مرکز توجه قرار دارد که تجربه یادگیری بین‌المللی گسترده‌ای را دراختیار دانشجویان قرار می‌دهد. همچنین جابه‌جایی و تبادل مجازی دانشجویان و محققان مکمل جابه‌جایی‌های فیزیکی است، به‌طوری‌که مسیرهای جدیدی را پیش‌روی همکاری‌های بین‌المللی باز می‌کند.
تبادلات توسعه پایدار
اجلاس آسیا- اروپا همچنین مبادلات جدیدی را پیرامون توسعه پایدار ایجاد کرده که از آن جمله می‌توان به ابتکار مرکز منطقه‌ای آموزش‌عالی و توسعه سازمان وزرای آموزش‌وپرورش آسیای جنوب‌شرقی اشاره کرد. در گزارش استراتژی ۲۰۳۰ اجلاس آسیا- اروپا به این نکته اشاره شده است که این اجلاس از آموزش به‌عنوان بنیادی برای تحول موردنیاز در نقل‌وانتقالات و ارائه دانش، مهارت‌ها، ارزش‌ها و نگرش‌ها برای تبدیل شدن به عوامل تغییر در توسعه پایدار حمایت می‌کند. براساس بیانیه مشترک اتحادیه اروپا و انجمن بین‌المللی دانشگاه‌ها، نزدیک شدن به ضرب‌الاجل دستورکار برنامه ۲۰۳۰ و اهداف توسعه پایدار، با تبادلات منطقه‌ای و بین‌منطقه‌ای به‌عنوان ابزار راهبردی مهم باید موردبررسی قرار گیرد. در این بیانیه اشاره شده است که سرمایه‌گذاری‌های درازمدت ارائه‌شده در فرآیند آموزشی اجلاس آسیا- اروپا از مزایای مهمی در بخش آموزش و پژوهش و نیز حوزه‌های اجتماعی و اقتصادی برخوردار است. کرونا چند دهه پیشرفت را در دنیا معکوس کرده و جهان در مسیر دستیابی به بسیاری از اهداف توسعه پایدار مرتبط با توسعه انسانی نیست. انتظار می‌رود با اجرایی کردن این طرح‌ها دنیا بتواند فرصت‌های ازدست‌رفته خود را طی دوسال گذشته به‌دست آورد.
منبع: فرهیختگان
انتهای پیام/
