عبرت‌ها و برکت‌ها از پنجره هفته پژوهش و فناوری

به گزارش گروه رسانه های دیگر خبرگزاری آنا، همزمان با سالروز تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی، افتتاحیه سمپوزیوم بین المللی"ایدیولوژی حقوق بشر، در سایه کرونالوژی و در پرتو بیوتکنولوژی؛ نظارت ها و بشارت ها" با همکاری نهادهای ذیربط این شورای فراقوه ای ۱۹ آذر برگزار گردید و به مدت یک هفته ادامه دارد.

از دیدگاه دبیر شورای فرهنگی بیت رهبری

حجت الاسلام رضا غلامی درباره نقش شورای عالی انقلاب فرهنگی در عرصه پژوهش و فناوری با محوریت موضوع سمپوزیوم گفت: طی دهه های اخیر و با رشد چشم‌گیر علم و با ملاحظه ارتباط تنگاتنگی که علم با فناوری دارد، شاهد ظهور مجموعه ای از فناوری های جدید در دنیا هستیم که زندگی مردم جهان را کاملا تحت تاثیر قرار داده و سبک زندگی نویی را به بشر تحمیل کرده است، چه زنجیره فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی که خالق فضای مجازی است، چه فناوری های زیستی، چه نانو فناوری، چه فناوری هوش مصنوعی و انواع ربات‌ها و چه سایر فناوری ها، که یکی از فناوری هایی که فوق العاده اهمیت دارد و به ظهور و مقابله با پدیده کرونا هم مرتبط بوده فناوری زیستی است و در یک بیان خیلی ساده، سیستم‌ های بیولوژیکی موجود در ارگانیسم‌ ها یا استفاده از خود ارگانیسم‌ های زنده در جهت ایجاد فناوری‌های پیشرفته جهت ارتقا کیفیت زندگی است و عمدتا در زمینه پزشکی، داروسازی و کشاورزی کاربرد دارد. البته یک بحث دیگر هم در موضوع فناوری های جدید به ویژه فناوری زیستی برای کشورهای دیگر از جمله کشورهای دیندار حائز اهمیت است و آن، مسائل حقوق بشری، مسائل ارزشی یا ایدئولوژیک است که در واقع، برای برخی از کشورها گسترش این فناوری ها در تضاد با حقوق بشر یا ارزش های دینی یک مساله جدی است که برای مثال، در ادیان، مسیحیت، در موضوع شبیه‌سازی، نظرات بسیار سخت‌گیرانه ای دارد و همین موضوع، ایالات متحده را در زمینه شبیه سازی با احتیاط های جدی روبرو کرده است. البته برای جهان اسلام هم پیامدهای فناوری زیستی حائز اهمیت است اما سخت گیری های مسیحیت مشاهده نمی شود.

بیشتر بخوانید:

نمایش ۷۰۰ محصول دانشگاه آزاد در نمایشگاه هفته پژوهش و فناوری

وی به عنوان رئیس شورای سیاست‌گذاری مجمع عالی علوم انسانیِ اسلامی افزود: هدف از نقشه جامع علمی کشور، مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، خط‌ مشی گذاری کلان برای ورود هدفمند دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و مراکز تولید فناوری کشور در حوزه علم و فناوری متناسب با ظرفیت ها، نیازها و مسائل ناشی از آینده پژوهی است و در این راستا توجه نظام جمهوری اسلامی به علم و فناوری موجب شده تا بحمدالله ما در عرصه علم و فناوری نه تنها عقب نباشیم بلکه رتبه های خوبی در جهان داشته باشیم. مثلا امروز ایران در زمینه نانو فناوری در مرتبه ۶ یا در عرصه فناوری زیستی در مرتبه ۱۳ جهان است اما با همه این ها، من معتقدم ما باید اولاً در حوزه فناوری های جدید سرمایه گذاری های بیشتری داشته باشیم، ثانیاً زودتر نقشه جامع علمی کشور را به‌روزرسانی کنیم و نیز از طرف دیگر به نظر می رسد ما باید موضوع فناوری های جدید را در متن علوم انسانی ببریم و درباره نسبت این فناوری ها و زیست فردی و اجتماعی انسان و جامعه انسانی مفصل صحبت کنیم.

از دیدگاه رئیس مرکز کرسی حقوق بشر، صلح و دموکراسی یونسکو در ایران

دکتر حسین میرمحمدصادقی، به مناسبت روز جهانی حقوق بشر، بر مدار کرونالوژی و بیوتکنولوژی بیان داشت: نخستین پرسشی که در ذهن صاحب نظران حوزه حقوق بشر در ارتباط با فناوری زیستی و بهره‌گیری از آن برای ساخت انواع مختلف واکسن کووید-١٩ و داروهای ضد کرونا-ویروس، مطرح شده، این است که آیا توسعه فناوری زیستی موجب محدودیت بیشتر آزادی انسان و در نتیجه، باعث بازتعریف اجباری ماهیت و حیطه شمول حق های بشری خواهد شد؟ آیا اساساً می‌توان از لنز حقوق بشر و بر اساس ماهیت ثابت و حیطه شمول مشخص حقه‌های بشری، چالش‌های ناشی از پیشرفت فناوری زیستی در زمان حال و آینده را نگریست و پاسخی مناسب برای آنها یافت؟ و سوال مهمتر اینکه آیا رویکرد حقوق بشری که در واقع، رویکردی حقوقی است، می‌تواند خلاءهای موجود میان دیدگاه های متفاوت نسبت به این حوزه را رفع کند؟ قبل از ارائه هر گونه پاسخی به این سوالات باید تاکید شود که رویکرد مبتنی بر حقوق بشر، رویکردی کثرت گراست و در جهت حراست از کرامت بشری، این رویکرد ملزم است به فناوری زیستی و کاربردهای آن در حوزه ساخت واکسن و داروهای ضد-ویروس کرونا به‌عنوان یکی از بخشهای تحت شمول خود بپردازد.

این عضو موسس انجمن ایرانی حقوق جزا ادامه داد: نخستین سطح از بررسی فناوری زیستی از لنز حقوق بشر با ضرورت تصدیق این واقعیت شروع می‌شود که نوع بشر با پیامدهای مبهم فناوری زیستی مواجه است و این واقعیت، بشریت را در وضعیت دشوار مواجهه با ناشناخته ها قرار داده است؛ وضعیتی که در آن، بشریت به درک جامعی از مخاطرات و پیامدهای اجتماعی روند توسعه محصولات و خدمات فناوری‌ زیستی هنوز نایل نشده است و در این شرایط، رویکرد حقوق بشری بر اساس اصول شفافیت، اطلاع‌رسانی و مشارکت می‌تواند به توانمندسازی بشریت و افزایش آگاهی افراد از حقوق فردی و جمعی خود در برابر قدرت روزافزون اما نابینای علم و فناوری منجر شود. همچنین دومین سطح از بررسی فناوری زیستی از لنز حقوق بشر، ما را به سوی بازشناسی و تلاش برای تحقق آزادی پژوهش‌های علمی و در عین حال، پاسداشت حق همه ملل بر انتفاع از منافع پیشرفت های علم و کاربردهای آن که در ماده ١۵ میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بر آن تاکید شده است، سوق می‌دهد. بر اساس نظام حقوق بشری که نظامی مطلقگرا و بدون حد و مرز نیست، آزادی پژوهش‌های علمی و حق بر انتفاع از پیشرفت‌های علم، مطلق و نامحدود نیستند و نیز محدودسازی آزادی پژوهش های علمی بر مبنای ملاحظات حقوق بشری شاید هیچگاه در طی تاریخ بشریت، به میزان زمان معاصر و در قبال تبعات مبهم پیشرفتهای علمی در حوزه‌های فناوریهای زیستی، به‌ویژه در زمینه بازترکیب ژنتیکی انسان، ضرورت نیافته است.

این عضو موسس انجمن ایرانی جرم شناسی تصریح کرد: ما اکنون شاهد پیشرفت‌های بی‌سابقه‌ای در حوزه فناوری زیستی هستیم؛ از جمله تولید ٢٣٠ قلم دارو و واکسن با بهره‌گیری از این فناوری برای درمان انواع مختلف سرطان، آلزایمر، دیابت، ایدز و بیماری‌های قلبی اما با این حال، آزادی پژوهش‌های علمی برخلاف آزادی‌های مطلقی چون منع شکنجه و برده‌داری، مطلق نبوده و تابع شرایطی بر مبنای سیستم حقوق بشر، محدود میگردد. بر اساس معیارهای مستنبط از ماده ١٩ میثاق بین المللی حقوق سیاسی و مدنی، نهادها و محاکم حقوق بشری بر اساس پرسش‌های زیر، مشروعیت محدودسازی حقوق و آزادی‌های غیرمطلق، از جمله آزادی پژوهش‌های علمی را مورد سنجش قرار می‌دهند: - آیا مبنایی قانونی برای محدودسازی حق یا آزادی مورد نظر وجود دارد؟ - آیا محدودیت اعمال شده بر مبنای هدفی مشروع مانند رعایت حقوق و آزادی های دیگران، حمایت از امنیت ملی، حراست از نظم، سلامت یا اخلاق عمومی بوده است؟ - اگر هدف محدودیت مشروع باشد، آیا میزان محدودیت اعمال شده با هدف مشروع، تناسب دارد؟- آیا محدودیت با رعایت اصل برابری و منع تبعیض صورت گرفته است؟

این برنده چکش زرین عدالت تاکید کرد: در علم حقوق کیفری نیز، منطبق با اصل لاضرر یا اصل ممنوعیت ایراد ضرر به غیر، می‌توان محدودیت حقوق بشری حاکم بر آزادی غیرمطلق پژوهش‌های علمی را توجیه کرد؛ زیرا در مواجهه با ابهامات انبوه درباره ی اثرات پیشرفت فناوری زیستی به ویژه با شتاب چنین پیشرفت هایی در شرایط بحرانی مانند کرونا، که بعضاً بنا به مصالح سیاسی و اجرای راهکارهای عجولانه برای برونرفت از بحران صورت گرفته است، همواره، باید از منظر حقوق بشر، کاوشگر عدم قطعیت‌ها و پنهان‌کاری های علمی بود که ممکن است حق بر حیات و سلامت نوع بشر را به مخاطره اندازد. البته، بر این امر، تاکید موکد دارم که پیشرفت علم و آزادی پژوهش‌های علمی برای تحقق دیگر حق های بشری ضرورت دارد؛ زیرا قدرت علم به‌نحوی است که از یک سو، میتواند پاسخگوی نیازهای مشترک نوع بشر باشد و از سوی دیگر، پیامدهایی سوء برای کرامت، تمامیت جسمی و روحی انسان و حقوق فردی و جمعی وی در پی داشته باشد. آزادی پژوهش های علمی از منظر صاحب نظران حقوق بشر باید بر اساس رویکرد حقوق بشری دربردارنده ی مولفه‌هایی باشد. یعنی باید محیطی توانمندساز جهت تقویت حراست، توسعه و انتشار علوم و فناوری با همکاری ملل جهان ایجاد گردد. خصوصی‌سازی دانش و ایجاد موانع سیاسی و مالی در مسیر تحقق حق بر علم، افراد و ملل را از مشارکت در توسعه و تولید علم محروم ساخته و چنین محرومیتی بی‌تردید به فقر جوامع منجر خواهد شد. فقری که در چشم‌انداز آینده می‌توان آن را از ریشه های تداوم آپارتاید علمی برشمرد.

وی به عنوان ریاست دانشگاه اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران خاطرنشان نمود: بدیهی است با رعایت مولفه‌های مذکور، فناوری‌های نوین مانند فناوری زیستی با تکیه بر رویکردی حقوق بشری، نه‌تنها در پرتو آزادی پژوهش علمی توسعه خواهند یافت، بلکه علاوه بر زندگی روزمره بشر، در مواقع بحرانی مانند شیوع ویروس‌های فراگیر و مرگبار یا در مقابله با تهدیدات جهانی مانند تغییرات اقلیمی نیز فناوری و علوم، در تداوم بقای بشریت، اثربخش خواهد بود چون دسترسی برابر و بدون تبعیض به امکان مشارکت در تصمیم گیری، تولید، توسعه و انتشار فناوری زیستی مستلزم اقدامات مثبت دولت ها است تا علاوه بر ممانعت از سوء استفاده از آزادی پژوهش علمی و پیشگیری از خصوصی‌سازی دانش و اطلاعات، مطابق با ماده 28 اعلامیه جهانی حقوق بشر، نظمی بین المللی و اجتماعی استقرار یابد که در آن، حقوق و آزادی‌های مندرج در اعلامیه مذکور، به‌طور کامل تحقق یابند.

معاون حقوقی سابق مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام در خاتمه اشاره کرد: در پایان باید بر این نکته تاکید شود که تعامل میان حقوق و فناوری زیستی مانند سایر پیوندهای حقوق با دیگر علوم و فناوریهای نوین، منجر به تکوین قوانین و مقررات جدیدی در سطح داخلی و بین‌المللی خواهد شد؛ لذا، عاملان تقنین باید نقش حقوق بشر در تکامل مستمر و دائمی حقوق فناوری را درک کرده و با تدوین و اجرای معاهدات یا اسناد برآمده از حقوق نرم در سطح بین‌الملل و نگارش و اجرای مقررات داخلی به‌روز و کارآمد، استانداردها و رویه های نظارت بر توسعه فناوری را با توجه به مخاطرات قطعی و احتمالی آن مقرر کنند؛ زیرا فناوری در عین منافع غیرقابل‌انکار آن، پتانسیل بالایی برای نقض حقوق بشر ملل و افراد، به‌ویژه حقوق متعلق به ملت های توسعه نیافته و محرومان دارد و بحران جهانی کرونا اثبات کرد که مانند بحران‌های پیشین، نقض حقوق بشر در سرتاسر جهان افزایش پیدا می‌کند. تصور کنید در آینده‌ای نه چندان دور، بحران شیوع پاندمی مرگبار دیگری با تبعات منفی کاربرد فناوری های نوین زیستی، همراه شود؛ در این شرایط، آیا ابزاری توانمندتر از سیستم حقوق بشر برای مقابله با نقض حقوق انسان‌ها می‌توان یافت؟ پاسخ این سوال بر عهده‌ مخاطبان اندیشمند است.

از دیدگاه معاون توانمندسازی و بهبود سرمایه های انسانی معاونت پرستاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

دکتر سعید لک، به مناسبت روز ملی پرستار فرآیند انتخاب پرستار نمونه را تشریح نمود: پرستاران نمونه کشور بر اساس محورهای از پیش تعیین شده با حضور اساتید حوزه انتخاب می‌شوند که این محورها شامل انضباط اداری، تعهدات حرفه‌ای، اخلاقی، اجتماعی، وظایف حرفه ای و تخصصی و انجام اقدامات فوق برنامه آموزشی، پژوهشی، فرهنگی و غیره است و بر اساس این محورها مدیر پرستاری دانشگاه‌های علوم پزشکی امتیاز بندی‌ها را انجام می‌دهد و پرستار نمونه انتخاب و بعد از اینکه پرستار برگزیده از طرف حراست دانشگاه علوم پزشکی تایید شد مورد برگزیده به معاون پرستاری وزارت بهداشت معرفی و پس از تایید نهایی از پرستاران برگزیده تقدیر و تجلیل می‌شود.

الگوگیری از بانوی عاشورا؛ در جبهه بحران های مختلف

همچنین در مراسم افتتاحیه، به مناسبت زادروز حضرت زینب (س)، پس از تجلیل از مقام شامخ شهید محمدحسن قاسمی، اولین شهید مدافع حرم جامعه پزشکی که به عنوان تکنسین بیهوشی و مسیول بیمارستان های میدانی مناطق جنگی، پس از ۳ سال پرستاری از مدافعان حرم در سوریه در ۲۶ سالگی به شهادت رسید، آقای حسین محمدی، که در بیمارستان موقوفه آستان مقدس حضرت معصومه سلام الله علیها در استان قم خدمت می نمود به عنوان پرستار نمونه بحران کرونا اعلام شد که ضمن دریافت نشان ویژه در مراسم اختتامیه، در روز جهانی پرستار مورخ ۱۲ مه ۲۰۲۲ مقارن با ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۱، با همکاری شورای بین المللی پرستاران (ICN)، از سردیس وی رونمایی خواهد شد.

ثمره خون شهیدان؛ رویش نبوغ نخبگان

شایان ذکر است در اختتامیه این رویداد مصادف با روز ملی بیوتکنولوژی (زیست فناوری)، "مدال پرستیژ حقوق بشر گام دوم انقلاب اسلامی" به پروفسور ریحانه دیهیم جو، مادر نوروتیوتکنولوژی (الهیات عصب شناختی با گرایش تکنولوژی) و اندیشمند NBIC (فناوری های همگرا شامل فناوری نانو، علوم زیستی، فناوری اطلاعات، علوم شناختی) با محوریت BCI ( رابط مغز_رایانه) با رویکرد IOT (اینترنت اشیا) به علت ابداع دکترین سایبورگ کوانتومی تعلق خواهد گرفت که به انضمام "تندیس پژوهش و فناوری حسن مطلع قرن ۱۴"، در پنل پژوهشی به دلیل پژوهش تاثیرگذار کرونالوژی و نیز در پنل فناوری به دلیل ارایه گرنت های تحول برانگیز بیوتکنولوژی، به نماینده وی اعطا میگردد.

چکیده بیانیه مراسم

مارک رندولف، خالق برند نت فلیکس و مالک بزرگترین استدیو جهان پیرو عقیده نیویورک تایمز که بیوتکنولوژی تا ۶ سال آینده، قطب اول اقتصاد جهان است می گوید:
ما انسان ها مجبور هستیم به تکنولوژی پناه ببریم.
برای من ثابت شد که بهترین شان بیوتکنولوژی است.
این فناوری میتواند جهان را از تمام شدن نجات دهد!
کرونا برایتان بس نبود این موضوع را بفهمید؟
کشوری که در بیوتکنولوژی ضعیف است باید بترسد.

دکتر سورنا ستاری در سخنانی، جنگ امروز را جنگ امنیت سلامت و نیز کلید طلایی تحقق امنیت سلامت در کشور را بیوتکنولوژی دانست و اشاره نمود: اگر به گذشته برمی گشتم در رشته بیوتکنولوژی تحصیل می کردم.

معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری بیان داشت: از کرونا آموختیم که بیوتکنولوژی تنها اقتصاد نیست بلکه تضمین امنیت است بنابراین قطعاً در آینده پروژه های وحشتناکی را در حوزه بیوتکنولوژی راه اندازی خواهیم کرد.

البته وی ارزش اقتصادی بیوتکنولوژی را نادیده نگرفته و تصریح کرد: بیوتکنولوژی راه نجات کشور از اقتصاد نفتی است.

بنابراین ضمن اپیدمی تراپی سندروم مدرک گرایی، با ادای احترام و تعظیم به همه شهدا و نخبگان و فرهیختگان عرصه پژوهش و فناوری، سلامت و امنیت، و نیز با شعار دیپلماسی نبوغ، اعلام میداریم تاثیرگذاران در تحول حوزه بیوتکنولوژی اعم از فخری زاده ها در گام اول انقلاب اسلامی و دیهیم جو ها در گام دوم انقلاب اسلامی به مصداق طراز، فرماندهان خط مقدم تضمین سلامت، امنیت، ثروت و به طور کلی قدرت هستند که تمدن نوین زمینه ساز ظهور منجی بشریت را فراهم خواهند آورد انشالله.

جز خدا هیچ به مردان در این خانه مگو
یار در خانه مگر نیست، ز بیگانه مگو

انتهای پیام/