مردی که باد کاشت و طوفان درو کرد؛
سوغات افندی برای ترکیه؛ از روابط تیره با اروپا تا اقتصاد رو به افول/ اردوغانیسم به خط پایان رسیده است؟
به نظر می‌رسد اردوغان با کارنامه‌ای همچون بدهی خارجی ۴۵۰ میلیارد دلاری، روابط شکننده با اتحادیه اروپا و فقدان وجهه مثبت نزد مردم داخل و خارج، ترکیه را به چشم‌اندازی نامعلوم رهنمون شده است.
به گزارش گروه جهان خبرگزاری آنا، هرچند که برای تشخیص میزان محبوبیت فردی همچون رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه می‌توان با بررسی عملکرد وی در صحنه داخلی و منطقه‌ای به نتیجه‌ای واضح دست یافت؛ اما مطابق نتایج تازه‌ترین نظرسنجی‌ها هم محبوبیت حزب عدالت و توسعه یعنی حزب اردوغان در مقایسه با انتخابات پارلمانی سال ۲۰۱۸ حدود ۱۰ درصد کاهش یافته و فقط حدود ۳۳ درصد مردم ترکیه همچنان طرفدار این حزب هستند.
اردوغان از زمانی که به قدرت رسید، نه در صحنه داخلی خوب عمل کرد و نه توانست جایگاه مناسبی برای ترکیه در سطوح منطقه‌ای و جهانی به دست بیاورد. درست به همین دلایل است که در آستانه پایان دو دهه گردنکشی سیاسی با چالشی عظیم روبه‌رو شده است.
زمینه لازم برای تغییرات در ساختار قدرت سیاسی در ترکیه فراهم شده است
اوایل تابستان سال جاری بود که روزنامه فایننشال تایمز گزارشی در مورد وضعیت نابسامان اقتصادی در ترکیه نوشت و تأکید کرد که حمایت از اردوغان به‌عنوان مسبب اصلی اوضاع بد کشور به پایین‌ترین سطح خود در سالیان گذشته رسیده است. این نشریه تأکید کرده بود اقتصاد ترکیه که در بخش‌های صادرات، واردات و گردشگری با بازار اروپا ارتباطی مستقیم دارد هم‌اکنون زیر تیغ منتقدان داخلی و خارجی قرار گرفته است.
نه‌تنها تحلیلگران اقتصادی داخلی و خارجی بلکه بدنه جامعه ازجمله کشاورزان و رانندگان کامیون، هرکدام با زبان خود از نحوه مدیریت اقتصادی اردوغان انتقاد می‌کنند و به نظر نمی‌رسد که در دوره بعدی انتخابات ریاست جمهوری در ترکیه، بار دیگر به اردوغان رأی بدهند یا حزب اعتدال و توسعه بتواند نتیجه خوبی در انتخابات پارلمان به دست بیاورد.
مشکل ترکیه‌ای که حدود ۲۰ سال است تحت سلطه مستقیم و غیرمستقیم اردوغان روزگار سپری می‌کند، به تضاد در عملکرد رئیس‌جمهور بازمی‌گردد. اردوغان بخش اعظم درآمد کشور را بر کسب درآمد از صنعت گردشگری و سرمایه‌گذاری غربی‌ها متکی کرد و سعی بر این داشت هرگونه مخالفت در خصوص این سیاست را در نظر نگیرد؛ اما مردم شاهد بودند که پاندمی کرونا چگونه توانست صنعت گردشگری ترکیه را به چالشی عظیم بکشد. از طرفی سیاست خارجه مداخله‌جویانه و زیاده‌طلبانه اردوغان باعث شده که سرمایه‌گذاران غربی تمایل چندانی به ورود به اقتصاد کشوری نداشته باشند که به قواعد و قوانین بازی در سطح بین‌المللی اعتنا ندارد.
از این گذشته، تمرکز بیش‌ازحد دولت اردوغان بر ساختمان‌سازی، بخش قابل‌توجهی از سرمایه را از بخش‌های صنعت و کشاورزی جدا کرده و به بخشی برده که دست‌کم در این دوره بازده اقتصادی زودهنگام و قابل‌توجهی در برندارد.
نیروهای مسلح ترکیه در دوره اردوغان به‌صورت نامحسوس دچار تحولات اساسی شده‌اند و دیگر آن ارتش مدافع آرمان‌های مصطفی کمال پاشا (آتا ترک) نیستند
مورد دیگری که اردوغان بی‌محابا در صحنه اقتصادی دنبال کرد، خصوصی‌سازی صنایعی است که برون‌رفت آن‌ها از ساختار دولتی برای عامه مردم مشکل ایجاد خواهد کرد. به‌عنوان نمونه اعلام دولت مبنی بر خصوص کردن سازمان انتقال برق کشور باز هم درآمدهای دولت را کاهش خواهد داد و مدیریت آنکارا را بر صنایع حساس، کمتر خواهد کرد. برخی از کارشناسان اقتصادی، مالی، بانکی و بیمه‌ای ترکیه اظهار کرده‌اند که مدیریت کلان این بخش‌ها در دست افراد غیرمتخصص است که تنها ویژگی‌شان همسو بودن باسیاست‌های اردوغان است.
«افق سویلمز»، وزیر اسبق امور مالی و دارایی ترکیه یکی از منتقدان اصلی سیاست‌های اقتصادی اردوغان است. وی عدم شایسته‌سالاری در انتخاب مدیران و نیز اقدامات غیرقانونی دولت را از عوامل اصلی در گسترش بی‌ثباتی اقتصادی در کشور می‌داند.
اقدامات اقتصادی اردوغان توانسته ثروتمندان بخش مسکن‌سازی را غنی‌تر کرده و مردم این کشور به‌ویژه خیل عظیم بازنشستگان با حقوق ماهیانه کمتر از ۳ هزار لیر را با تورم و گرانی روبرو کند.
بیشتر بخوانید:
خبرنگار اهل جمهوری چک: اردوغان در سوریه مرتکب جنایت جنگی شده است
حال‌وروز ترکیه ازنظر سیاست داخلی هم بسیار نامساعد است. این کشور با مشکل جدایی‌طلبان کرد روبه‌رو است و علاوه بر آن دارای جمعیت حدوداً ۲۳ میلیون نفری علویان است که تابه‌حال نتوانسته‌اند جایگاه مناسبی در مدیریت کشور داشته باشند. اردوغان با سیاست مشت آهنین با مخالفان و منتقدان صحبت می‌کند. نمونه سیاست سختگیرانه وی در صحنه داخلی، دستور او در خصوص ده‌ها هزار نفر به اتهام مشارکت در کودتای ۲۰۱۶ است که یا به زندان افتادند یا از کار برکنار شدند.
اردوغان غرور ارتش ترکیه را نیز که روزگاری نماد قدرت و وحدت در کشور بود، جریحه‌دار کرده است. نیروهای مسلح ترکیه در دوره حاکمیت او به‌صورت نامحسوس دچار تحولات اساسی شده‌اند و دیگر آن ارتش مدافع آرمان‌های مصطفی کمال پاشا (آتا ترک) نیستند.
اوضاع اقتصادی دولت اردوغان به حدی وخیم است که حتی کمال درویش، اقتصاددان برجسته ترک هم نمی‌تواند به آن سروسامان دهد
آنکارا در صحنه سیاست منطقه‌ای و بین‌المللی نیز کارنامه خوبی از خود ارائه نداده است. ترکیه تقریباً در امور داخلی همه کشورهای همسایه‌اش دخالت می‌کند. ارتش این کشور ساکنان شمال سوریه را اخراج کرده، به‌صورت مرتب از طرق هوایی و زمینی به شمال عراق حمله می‌کند، به فکر کشورگشایی از طریق جمهوری خودمختار نخجوان به جمهوری آذربایجان و دریای خزر است، نقش مؤثر و مستقیمی در جنگ ۴۴ روزه بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان ایفا کرد، در لیبی یک پای دائم حمایت از طرف‌های درگیر است، با فروش پهپادهای تهاجمی به اتیوپی باعث به‌جا ماندن تلفات بیشتری در مناقشه تیگرای شده، در مرزهای ایران نیز به بهانه حفظ امنیت مرزنشینان اقدام به ساخت دیوار حائل کرده و تقریبا یک پای ثابت همه رزمایش‌های نظامی تحریک‌آمیز در منطقه به‌حساب می‌آید.
این در حالی است که متأسفانه فشار به حدی روی مردم ترکیه تشدید شده است که در هفته‌های گذشته هشتگی در خصوص استعفای اردوغان در فضای مجازی انتشار یافت.
اما اردوغان بی‌توجه به کاهش شدید ارزش لیر و خالی‌تر شدن سفره‌های مردم این کشور، روی کاغذ از رشد اقتصادی و حرکت مثبت کشور صحبت می‌کند. در مبحث سیاست خارجی هم بدون توجه به دشمنی که مردم کشورهای همسایه نسبت به وی و سیاست‌هایش دارند فقط و فقط به دنبال افزایش عمق راهبردی آنکارا به هر بهانه و قیمتی است.
فشار به حدی روی مردم ترکیه تشدید شده است که در هفته‌های گذشته هشتگی در خصوص استعفای اردوغان در فضای مجازی انتشار یافت
اردوغان که این‌گونه به معضلات اقتصادی، سیاسی و سیاست خارجی ساخته دست خودش به چشم دستاورد نگاه می‌کند، در دهه ۱۹۹۰ یکی از منتقدان همین‌گونه سیاست‌ها بود و اصلاً از طریق همان انتقادات، خود و حزب عدالت و توسعه را به قدرت رساند.
ترکیه ششمین کشور بدهکار جهان
اوضاع اقتصادی دولت اردوغان به حدی وخیم است که حتی "کمال درویش" اقتصاددان برجسته ترک هم نمی‌تواند به آن سروسامان دهد. آن‌همه واحدهای مسکونی تولیدشده در دوره اردوغان روی دست سازندگان مانده‌اند و کمتر کسی حاضر می‌شود پول خود را در کشوری سرمایه‌گذاری کند که آینده روشنی در انتظارش نیست.
علاوه بر این، اردوغان که کشورش به‌عنوان عضوی از سازمان پیمان نظامی آتلانتیک شمالی (ناتو) شناخته شده است به دلیل ضعف مدیریت، روزبه‌روز روابطش با ناتو تیره‌تر می‌شود. آقای اردوغان سرمایه‌گذاری چند میلیارد دلاری کشورش در طرح تولید جنگنده‌های اف-۳۵ را با غرب با یک تصمیم عجیب مبنی بر خریدن سامانه دفاع هوایی موشکی اس-۴۰۰ روسیه از بین برده است. بحران احضار و اخراج سفرای ۹ کشور اروپایی به علاوه سفیر آمریکا هم به‌شدت غرب را نسبت به آنکارا بدبین کرده است.
بیشتر بخوانید:
دلیل درخواست اردوغان برای اخراج ۱۰ سفیر فقط اقتصادی است نه سیاسی
و بالاخره اینکه ترکیه با بدهی خارجی ۴۵۰ میلیارد دلاری و رتبه ششم در بدهکارترین کشورهای جهان، جذب فقط ۵.۸ میلیارد دلار سرمایه خارجی در سال جاری میلادی، روابط شکننده با اتحادیه اروپا، فقدان وجهه مثبت نزد مردم منطقه و مردم داخل ترکیه و رئیس‌جمهوری که از سلامت جسمی مناسبی برخوردار نیست، به نظر می‌رسد نیاز به یک جنبش مردمی برای بازگرداندن قطار کشور به روی ریل دارد.
*سید حامد رحمتی
انتهای پیام/۴۱۵۵/پ
انتهای پیام/
