بررسی زوایای مثبت و منفی آموزش مجازی در دانشگاه‌ها

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا - زینب خسروی؛ با شیوع ویروس همه‌گیر کرونا دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی، برای بازنماندن دانشجویان از تحصیل به فضای مجازی روی آوردند اما به دلیل نبود آمادگی، زیرساخت‌ها و امکانات لازم با چالش‌هایی جدی روبه رو شدند، البته بحران کرونا فرصتی‌هایی از جمله شناسایی ضعف‌ها و نقص‌های زیرساختی و ایجاد توازن در توزیع شبکه‌های اینترنتی به خصوص در مناطق دور از دسترس و محروم است و خود نقطه شروع برای ارتقا کیفیت آموزش مجازی در آینده است چراکه سراسر دنیا به این سمت در حرکت هستند.

در این راستا با اعضا هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران، سید صالح اعتمادی عضو هیئت علمی دانشکده کامپیوتر، ناصر مزینی رئیس اسبق دانشکده مهندسی کامپیوتر و مسئول فعلی مرکز آموزش الکترونیکی، هاجر قنبری عضو هیئت علمی دانشکده مواد و متالوژی، گفت‌وگویی انجام شد که در ادامه مشروح آن را از نظر می‌گذرانید.

کرونا یک توفیق اجباری برای اصلاح رویکرد آموزشی دانشگاه‌ها بود

آنا: آیا کرونا و آموزش مجازی برای دانشگاه علم و صنعت ایران فرصت بوده و یا تهدید ؟

اعتمادی: آموزش مجازی برای آن دسته از دانشجویانی که از مسافت دورتری به دانشگاه می‌آمدند فرصت بوده ولی کیفیت برگزاری اکثر کلاس‌ها کمتر شده است که ناشی از نبود امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مناسب، عدم تسلط اساتید به روش‌های موثر ارائه و ارزیابی به‌صورت مجازی، افسردگی ناشی از عدم تعامل دانشجویان با هم‌کلاسی‌ها و اساتید، کیفیت پایین اینترنت آن‌ها، عدم وجود محیط مناسب جهت مطالعه در منزل، باشد

مزینی: در زمان شیوع ویروس همه‌گیر کرونا اساتید و دانشجویان باید خود را با این فضا انطباق می‌دادند بنابراین دانشگاه‌ها در ترم اول با چالش‌های بسیاری مواجه شدند. در کل کرونا توفیق اجباری بود که همه مراکز آموزشی اجبارا به این فضا وارد شده و زیرساخت‌های آن را تقویت کنند.

قنبری: بحران کرونا و مجازی شدن آموزش‌، فرصت‌ها و تهدیدهایی را به دنبال داشته است، بسیاری از دانشجویان در مناطقی سکونت دارند که بضاعت زیرساختی آن منطقه اجازه استفاده از اینترنت مناسب را نمی‌دهد که تعدادی از آن‌ها به اجبار یک یا ۲ ترم مرخصی گرفتند، زیرساخت‌های سخت افزاری دانشگاه آنچنان که باید خدمات‌رسانی نداشت اما با توجه به شرایط بحرانی قابل قبول بود، فرهنگ سازی و تغییر رویکرد ذهنی اساتید و دانشجویان چالش دیگری بود که دانشگاه با آن مواجه شده است.

آموزش مجازی فرصتی‌هایی از جمله استفاده از کنفرانس‌های خارجی و وبینارها در فضای آنلاین، منظم‌تر بودن کلاس‌ها به علت نظارت برروی آن، استفاده دانشجویان از ویدیوهای آموزشی پس از تدریس، است.

بیشتر بخوانید:

بیم و امیدهای آموزش حضوری در نیمسال‌ آینده تحصیلی دانشگاه‌ها

واکسینه‌شدن حدود ۵۰ درصد دانشجویان تحصیلات تکمیلی

فعالیت تلفیقی دانشجویان در سال تحصیلی جدید

کاهش کیفیت آموزشی در زمان کرونا

آنا: به نظر شما کیفیت آموزش در زمان کرونا افزایش داشته یا کاهش؟

اعتمادی: موارد استثنا هم وجود دارد ولی‌ در مجموع به دلیل کاهش قابل توجه تعامل دانشجویان و اساتید کیفیت آموزش در زمان کرونا کاهش داشته است.

مزینی: نمرات پایان ترم نشان می‌دهد که اختلاف محسوسی در خروجی‌ها و دستاوردهای آموزشی در دوران کرونا دیده نمی‌شود.

قنبری: بحران کرونا در کشور فرصت‌های بسیاری برای رشد، توسعه و تحول ایجاد کرده اما کیفیت آموزش در این زمان مورد تهدید قرار گرفته است البته نظرات متفاوتی در این باره وجود دارد، بسیاری از اساتید معتقدند یادگیری در زمان کرونا کاهش داشته وعلی‌رقم تلاش دانشگاه و اساتید به آموزش خدشه وارد شده است.

عدم تعامل استاد و دانشجو در آموزش مجازی

آنا: آسیب‌های کرونا در بحث کیفیت آموزشی چه بوده است؟

اعتمادی: تعامل اساتید و دانشجویان در آموزش مجازی وجود ندارد، عدم انجام ارزشیابی موثر که منجر به کاهش یادگیری مفاهیم و مهارت‌های لازم توسط دانشجویان می‌شود، امتحانات مجازی بستری برای تقلب فراهم کرده بطوری که برخی دانشجویان در دوران کرونا رشد معدل داشته‌اند.

مزینی: در آموزش الکترونیکی ارتباط چهره به چهره و انتقال عواطف انجام نمی‌شود، آسیب دیگر در بحث آموزش‌های عملی، آزمایشگاهی و کارگاهی ابوده که دانشجو به صورت عملی باید مهارتی کسب کند که در دوران کرونا این امکان از دسترس دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی خارج شد.

قنبری: آسیب‌های دوران کرونا از جمله نداشتن زیرساخت‌های مجازی در حوزه دروس آزمایشگاهی و کارگاهی به ویژه در رشته‌های مهندسی ، نبود امکانات لازم برای دانشجویان در مناطق کم برخوردار، فقدان بازخورد و تعامل اساتید با دانشجویان، خستگی دانشجویان به علت نشستن طولانی مدت پای سیستم، کاهش ارتباط اجتماعی و متعاقب آن آسیب های روحی دانشجویان و برخی اساتید را به دنبال داشته است.

دانشگاه علم و صنعت ایران از قدیمی‌ترین دانشگاه‌ها در حوزه آموزش مجازی است

آنا: تجربه شما در آموزش دانشجویان قبل و بعد کرونا به چه صورت بوده است؟

اعتمادی: در سال ۱۳۹۸ قبل دوران کرونا از بسترهای آموزش مجازی به عنوان ابزار کمک‌آموزشی استفاده کرده که باعث داشتن آمادگی در بحران کرونا شد. در زمان شیوع ویروس کرونا و آموزش مجازی در ابتدا تمامی کلاس‌ها با دانشجویان صحبت کرده تا با آن‌ها ارتباط گرفته و اگر دانشجویی در جلسه گذشته حاضر نبود، علت آن را جویا می‌شوم. از همه دانشجویان درخواست می‌کنم که در طول کلاس دوربین خود را روشن نگه دارند چراکه با روشن بودن آن از چهره و میمیک صورت آن‌ها متوجه می‌شوم مبحث تدریسی به چه اندازه توضیح نیاز دارد. در برخی از کلاس‌ها از دانشجویان درخواست می‌کنم که زیر نظر من گروه‌های ۳ تا ۵ نفری تشکیل دهند و هفته‌ای یک ساعت برای رفع اشکال و کارگروهی داشته باشند. این جلسات در طول ترم بین ۲ تا ۴ نمره از نمره کل را داشت و مکانیزم بسیار موثری برای بهبود کیفیت آموزش است. برای ورودی‌های جدید تکالیفی از قبیل تماس صوتی و تصویری با هم‌کلاسی‌های خود در طول ترم در نظر می‌گرفتم.

مزینی: دانشگاه علم و صنعت ایران قبل از شیوع ویروس کرونا طرحی فراهم کرد که بخشی از آموزش‌های حضوری را در فضای الکترونیکی ببرد که در شورای آموزشی دانشگاه تصویب شد تا در بحران‌ها و تعطیلات اضطراری تمامی کلاس‌ها به صورت آنلاین ارائه شوند، این دانشگاه متفاوت با دیگر دانشگاه‌ها از سال ۱۳۸۳ مرکزی به عنوان آموزش الکترونیکی ایجاد و دوره‌های صرفا الکترونیکی ارائه کرد که ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ هزار نفر فارغ‌التحصیل داشته است. با توجه به آمادگی‌ دانشگاه علم و صنعت در مواجه با بحران‌ها، در زمان شیوع ویروس همه‌گیر کرونا با یک هفته تعطیلی، ادامه کلاس‌ها را از ۱۰ اسفند ۹۸ در فضای مجازی برگزار کرد.

قنبری: دانشگاه علم و صنعت ایران یکی از قدیمی‌ترین دانشگاه‌ها در حوزه آموزش مجازی بوده که از سال‌های گذشته دوره‌های مجازی برگزار کرده و نسبت به دانشگاه‌های دیگر ظرفیت زیرساختی خوبی دارد. اولین دانشگاهی است که به سیستم مجازی پیوسته و درزمینه تقویت زیرساخت‌ها به استانداردهای جهانی نزدیک‌تر شده است.

انتهای پیام/