از الگوی انتقادی نظریه‌پردازی ایرانی تا کثرت فهم فرهنگی و سیاسی با حکمت متعالیه

به گزارش خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری آنا، مراسم پیش‌نشست کمیسیون حکمت اسلامی و تعالی علوم سیاسی از طریق سامانه مجازی اسکای‌روم برگزار شد.

علیرضا بیابان‌نورد دبیر علمی کمیسیون حکمت اسلامی و علوم سیاسی در این نشست به معرفی همایش حکمت اسلامی و تعالی علوم سیاسی پرداخت و سپس درباره انتخاب عنوان‌ها و پیش‌نشست‌ها توضیحانی ارائه کرد.

محمدکاظم کاوه پیشقدم رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان فارس هم در این نشست با عنوان «حکمت‌های سیاسی قرآنی تأثیرگذار در سرنوشت سیاسی جوامع» به سخنرانی پرداخت و با استناد به آیات قرآنی رموز اساسی تغییر و تحول در جامعه انسانی را بیان کرد و هرگونه تغییری در جوامع را بر پایه یکی از حکمت‌های اصولی قرآن دانست.

عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور استان فارس و رئیس بسیج اساتید استان فارس نیز به ارائه هم با عنوان «بررسی تطبیقی مبانی مشروعیت در حاکمیت اسلامی و لیبرال دموکراسی» سخنرانی کرد.

منشأ حقانیت در حاکمیت اسلامی چه مفهومی دارد؟

محسن جاجرمی‌زاده عنوان کرد: در حاکمیت اسلامی منشأ حقانیت به خدامحوری (در برابر انسان‌محوری)، منشأ مقبولیت به مردم‌سالاری دینی (در برابر لیبرال دموکراسی غربی) و منشأ کارآمدی تحقق جهت‌گیری‌های آرمانی اسلامی (در برابر حداکثر کردن منافع مادی جامعه) تعریف می‌شود که با تغییرات این سه متغیر مشروعیت نظام سیاسی تغییر می‌یابد.

رئیس دبیرخانه هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی استان فارس هم با عنوان «رهیافت نوین در آموزش سیاسی، تقدم تکنیک بر اندیشه» مطالبی بیان کرد.

حمیدرضا حقیقت مطرح کرد: در آموزش علوم سیاسی بیشتر بر اندیشه‌پردازی سیاسی تأکید شده و به مقوله تکنیک‌های سیاسی پرداخته نشده؛ حال آنکه آنچه امروزه مورد نیاز ما برای تقویت نظام جمهوری اسلامی بوده، تکنیک‌های سیاسی است نه موضوعات فلسفی.

وی تأکید کرد: برخلاف تصور، تکنیک از بستر فلسفی خاصی برنمی‌خیزد، بلکه تا حد زیادی امری خنثی بوده و در بسترهای فکری مختلف قابل اجراست، به عنوان مثال تفکیک قوا به عنوان تکنیک مهار قدرت ریشه‌ای در متون اسلامی ندارد و برخاسته از تفکر سکولار و اندیشه سیاسی منتسکیو است؛ اما همین تکنیک در پارادایم ولایت فقیه ادغام و به عنوان اصلی از اصول جمهوری اسلامی پذیرفته شده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی نیز با عنوان «الگوی ارزیابی انتقادی تلاش‌های نظریه‌پردازی ایرانی در حوزه سیاست و روابط بین‌الملل» به سخنرانی پداخت و با تأکید بر ضرورت حل‌المسائلی شدن نظریه‌پردازی صورت گرفته در حوزه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، این تلاش‌ها را قابل توجه شمرد.

مفهوم عدالت اجتماعی در حاکمیت اسلامی

علی اسمعیلی اردکانی یادآور شد: این تلاش‌ها نیازمند ارزیابی انتقادی است تا با کارآمدی بهتر و اقبال بیشتری از سوی اجتماعات علمی و سیاستگذاری مواجه شود.

وی متذکر شد: این تلاش‌ها تاکنون در قالب‌های روشی رویکرد اسلامی- ایرانی، گفتمان اسلامی ـ ایرانی طرح شده است، بدون اینکه نظریه‌پردازان آن ادعایی را درباره نظریه بودن آن داشته باشند.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز و رئیس دبیرخانه برنامه علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان فارس هم مطالبی را با عنوان «جایگاه عدالت اجتماعی در اندیشه سیاسی شیعه با نگاهی به جایگاه این مفهوم در منظومه سیاسی شیعه» عنوان کرد.

محمدرضا قائدی تبیین کرد: عدالت اجتماعی در منظومه حکمت اسلامی دارای چنان جایگاهی رفیعی است که بسیاری از فقهای شیعه برآنند که دیگر متغیرهای کلان حکومت اسلامی را با این رکن اصلی جامعه در هم آمیزند و راه سعادت را در جامعه اسلامی به وجود آورند.

وی اضافه کرد: عـدالت‌ اجـتماعی‌ از مـفاهیم مقدس و والایی است که قرآن کریم آن را به عنوان یکی از هدف‌های بعثت‌ انبیا بیان کرده اسـت. قرآن با صراحت به برقراری عدل‌ در میان انسان‌ها اشاره‌ می‎کند. «ما فـرستادگان خـودمان را با دلایل روشن فرستادیم.» میزان، یعنی قوانین و مقررات عادلانه، برای چه؟ لیقوم الناس بالقسط، برای اینکه افراد بشر به عدالت رفتار کنند و اصل‌ عدالت در میان بشر برقرار شود، بنابراین مسئله بـرقراری عدالت، آن هم با مقیاس بشریت هدف اصلی و مشترک عمومی انبیا بوده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز ادامه داد: از طرفی دین اسلام چیزی غیر از عدالت نمی‌تواند باشد و دستورات دین اسلام فقط برای ایجاد عدالت بوده، عدالت در همه انواع روابط انسان.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز نیز با عنوان «ابزارهای معرفت شناختی در حکمت سیاسی متعالی» به ارائه مطالب پرداخت.

مریم شمسایی بیان کرد: گفت‌وگو درباره منابع و ابزار شناخت در حوزه سیاست دینی و سکولار نشان می‌دهد که براساس مبانی معرفت شناختی متفاوتی که در این رهیافت می‌بینیم در تعریف ابزار، منابع شناخت، معرفت‌بخشی و واقعیت‌نمایی اختلاف وجود دارد.

وی توضیح داد: باید در موضوع سیاست، تحلیل ابزار و منابع را به «مبانی معرفت شناختی» سرایت دهیم تا ضمن تحلیل مبانی هستی شناختی طرفین به صورت عمیق‌تری سرنوشت بسیاری از مناقشات در این بحث روشن شود، در آن صورت نقاط اشتراک و افتراق حکومت دینی و سکولار بخوبی آشکار خواهد شد.

مدارا همواره با حکمت همراه بوده است

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز هم با عنوان «حکمت سیاسی و مدارای شمول‌گرایانه در نسبت با روابط فرهنگی و سیاسی» با ارائه سخنرانی علمی پرداخت.

محمدعلی اخگر عنوان کرد: مدارا همواره با حکمت همراه بوده و بدون حکمت امری ناممکن است و آنچه بنیاد مدارا را تشکیل می‌دهد نگرش حکیمانه به تعدد و تکثر بوده، نگرشی که در پی فهم حکیمانه کثرت و تنوع است.

وی افزود: مدارا در عرصه فرهنگی و سیاسی که عملاً تفکیک کامل آنها از هم امکانپذیر نیست، براساس نگاه حکیمانه به کثرت و تنوع فرهنگی و سیاسی امکانپذیر خواهد بود.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز بیان کرد: حکمت متعالیه صدرا با ارائه نگرش تشکیکی به کثرت و تعدد مبنایی را برای فهم کثرت فرهنگی و سیاسی فراهم می‌سازد که می‌تواند ایجادکننده نوعی مدارا به نام مدارای شمول‌گرایانه شود، مدارایی که برخلاف مدارای کثرت‌گرایانه لیبرالیستی با داشتن معیار و ملاک و امکان ارزیابی و داوری، مدارایی حق‌طلبانه، کمال‌گرایانه و همواره رو به رشد و تعالی است.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی هم به عنوان سخنران بعدی به ارائه سخنرانی علمی خود با عنوان «تأملی در حکمت اسلامی، مدارا و خشونت» پرداخت.

روح‌الله قاسمیان تبیین کرد: حکمت اسلامی عرصه‌های گوناگون زندگی شخصی، اجتماعی و سیاسی آدمی را مورد نظر گرفته و خشونت نامشروع را محکوم کرده و هر فردی که اقدام به خشونت نامشروع کند را مستحق مجازات می‌داند.

وی یادآور شد: مفهوم دیگری که حکمت اسلامی به آن توجه دارد مداراست. مدارا نیز همانند خشونت اقسام مختلف دارد آنچه از مدارا در این سخنرانی مورد توجه است مدارای اجتماعی و سیاسی است.

به گزارش آنا، در این نشست مقرر شد علیرضا بیابان‌نورد و سید احمدرضا دستغیب ارائه‌های خود را در پیش نشست دیگری که زمان آن اعلام می‌شود، ارائه کنند.

انتهای پیام/۴۰۷۸/۴۰۶۲/