«سیر از کثرت به وحدت» اصلی اساسی در معماری و شهرسازی اسلامی

به گزارش خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری آنا از اراک، حسین کلانتری در کمیسیون تخصصی حکمت اسلامی و تعالی عمران، معماری و شهرسازی پیش‌همایش ملی علوم انسانی و حکمت اسلامی به میزبانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک اظهار کرد: بنیان‌های معماری اسلامی بر سه اصل اساسی استوار است. یکی از اصول اساسی در معماری و شهرسازی اسلامی مفهوم سیر از کثرت به وحدت است به‌گونه‌ای که این اصل جلوه‌گر وحدت است و برای تجلی توحید باید وحدت طبیعت، وحدت جامعه، وحدت کالبدی و ... مدنظر باشد تا جامعه به وحدت اصلی رهنمون ‌شود.

وی بیان کرد: نماد وحدت در کثرت زمانی متجلی می‌شود که میلیون‌ها انسان در مراسم حج به دور خانه کعبه طواف می‌کنند و یا حضور میلیون‌ها نفر در مراسم اربعین حسینی که از اقصی نقاط جهان هستند، نمادی از وحدت در کثرت است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان مرکزی با بیان اینکه در سطح شهر و روستا کاربری‌های مختلف آموزشی، بهداشتی، درمانی، مسکونی و ... داریم، ادامه داد: همه این موارد حول مسجد قرار گرفته‌اند و این وحدت در عین کثرت است. مسجد قلب شهر و محراب به‌عنوان نماد وحدت قلب مسجد است.

کلانتری تأکید کرد: مرکزگرایی در معماری (در ادیان غربی کلیسا و در ادیان شرقی، مسجد) سلسله‌مراتب فضایی، تقارن در معماری، استقلال فضاها در مرکزگرایی معماری، سامان‌بندی و سیال‌بودن فضا، تقدم درون بر بیرون، به‌کارگیری نمادهای هندسی در معماری (گنبد و مناره) همه دلالت بر وحدت دارند و وحدت نهایت توحید و یکتاپرستی است.

وی بیان کرد: دومین اصل، سیر از ظاهر به باطن است، این در حالی است که ظاهر اثر عمیقی بر بیننده دارد و در این زمینه آرایه‌های تنزیهی و هندسی در معماری (نقوش مسجد جامع یزد، مسجد جامع اصفهان) نشانه‌گرایی (فرم، هندسه و رنگ در معماری)، ظاهر فضاهای بیرونی که تجلی فضای درون است (باغ ایرانی)، تعامل مکمل میان معماری و طبیعت (بناها در کنار باغ‌ها و کوشک‌ها، حیاط‌های سرسبز در خانه‌ها، کاروان‌سراهای قدیم) همه دلالت بر عبودیت، زیبایی، امنیت، نظم، عدل، تسبیح، ذکر، تقوی و پایداری در شهر و معماری دارند.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک یادآور شد: اگر خارج شهر باشید، مناره‌های بلند نشانه آن است که گویا کسی از جمع نشستگان یا خفتگان قیام کرده است و عزم کار یا ابلاغ پیامی دارد.

کلانتری بیان کرد: در صحن مسجد حوض آبی می‌بینید که پذیرای عده زیادی است که تأکید بر حالت نمادین و پاکی دارد.

وی اضافه کرد: گیاه در باغ نشانه مرگ و حیات، درخت همیشه سبز نشانه زندگی ابدی و جاودانگی، کوشک در باغ ایرانی نشانه و نمادی از بهشت، هشت‌وجهی‌بودن کوشک نشانه عرش الهی بوده که بر دوش هشت فرشته است.

رئیس واحد اراک تأکید کرد: سومین اصل، رده‌بندی اهداف متعالی انسان در معماری بوده و بیانگر این است که همه عناصر، فضاها و کالبدها در معماری اسلامی کارکرد دارند و این کارکرد بسیار متفاوت است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان مرکزی یادآور شد: اهداف کارکردی (رابطه انسان و طبیعت)، اهداف زیبایی‌شناسی (استفاده از خطوط با مضامین عالی از آیات احادیث و اشعار)، استفاده از خطوط و نقوش هندسی در بدنه‌ها، سرستون‌ها و نرده‌ها، نوآوری و ابتکار (از آنجا که خداوند نوآفرین و نقش‌آفرین است) هنرمند اسلامی باید صفات الهی را در کار خود متجلی کند.

کلانتری توضیح داد: اهداف ساختاری (دستاوردهای فنی و مهندسی) از مکان‌یابی زمین تا بهره‌گیری از شرایط طبیعی، استفاده از مصالح بومی، پرهیز از اسراف و صرفه‌جویی همه این اهداف در معماری و ... در پی یک ابرهدف هستند که هیچ‌کدام نتایج یکدیگر را خنثی نمی‌کنند و آن از جلوه‌های وحدت و یگانگی است.

وی متذکر شد: در مجموع همه پدیده‌های جهان در یک نظام پیچیده و رده‌بندی شده در ایجاد سامانه شرکت دارند و این امر تا ابرسامانه ادامه دارد و درنهایت وحدت و توحید را می‌رساند.

به گزارش آنا، پیش‌همایش ملی علوم انسانی و حکمت اسلامی به‌صورت مجازی با حضور آیت‌الله قربانعلی دری نجف‌آبادی نماینده ولی فقیه در استان مرکزی، حسین کلانتری رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان مرکزی، حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی، محمود قیوم‌زاده رئیس هیئت اندیشه‌ورز استان مرکزی، حمیدرضا صارمی عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس، محمد نقی‌زاده عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی علوم و تحقیقات، محمدرضا فرزاد بهتاش عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی تهران شمال، کاوه امین و سعید صالحی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی اراک، رحیم سرور عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی علوم و تحقیقات در سالن جلسات حضرت امام خمینی(ره) دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک برگزار شد.

انتهای پیام/۴۱۰۳/۴۰۶۲/