دانشگاه با دانشجویان متأهل مهربان نیست

به گزارش خبرنگار حوزه فرهنگ گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، دانشجویان متأهل بخشی از جامعه دانشجویان را تشکیل می‌دهند اما جمعیت آنها نسبت به کل جمعیت دانشجویان کشور بسیار قلیل است. گویی ازدواج دانشجویان تنها به جشن‌های پرشور دانشگاهی در قاب دوربین‌ها خلاصه می‌شود و فراتر از آن دانشجویان متأهل دچار نوعی آزردگی خاطر هستند.

ازدواج در ذهن جوانان به معضل تبدیل شده است

فرشته روح‌افزا، دکتری رشته مهندسی برق و فعال حوزه و زنان و خانواده در گفت‌وگو با خبرگزاری آنا درباره علت این موضوع گفت: درباره دانشگاه و ازدواج جوانان مباحث مختلفی مطرح است. جوانان ما از محیط دانش‌آموزی برای رشد استعدادهای ناب خود و رشد شخصیتی وارد عرصه دانشگاه می‌شوند و در این دوران از منظر تحلیل شرایط جامعه و مسائل سیاسی، فرهنگی و اقتصادی، دانش بیشتری کسب می‌کنند و در مقاطع بالاتر و تحصیلات تکمیلی به نوعی بلوغ شخصیتی می‌رسند.

روح‌افزا افزود: اما در حوزه اقتصادی و اجتماعی، جوانان تحصیل‌کرده ما دچار سرخوردگی‌هایی به علت نبود شغل مناسب و امکانات می‌شوند و در مورد تشکیل خانواده نیز هیچ احساس نیازی نمی‌کنند. چرا باید دختر و پسر جوان ما که در سن ازدواج است حس نیازی به ازدواج نداشته باشد؟ چون که دیگر از مقوله ازدواج تصویر خوشایندی از ذهن‌ها بیرون نمی‌آید. برای اینکه سیستم آموزشی ما دانش‌آموزان و دانشجویان ما را به سمت تشکیل خانواده هدایت نمی‌کنند و تمام دولت‌ها، خانواده‌ها و سیستم‌های فرهنگی به آن اذعان دارند.

این فعال حوزه خانواده گفت: قطعاً علم‌آموزی و اندیشیدن لازمه زندگی و رشد فکری است اما محدود و مربوط به یک مقطع زندگی نیست بلکه انسان همان‌طور که اسلام هم گفته تا آخر عمر باید در جست‌وجوی علم باشد.

وی ادامه داد: ذهن دانشجوی ما نمی‌تواند بپذیرد که در حین تحصیل وارد زندگی مشترکی شود که با هزار و یک مشکل همراه است. به عبارتی ازدواج در ذهن جوانان به معضلی تبدیل شده است. ازدواج در ذهن جوانان به بن‌بستی تبدیل شده که اگر در آن با مشکلی مواجه شوند یا از آن راه برگشتی ندارند.

جوانان را به افراد تک‌وجهی تبدیل شده‌اند/ سیستم رقابتی لذت علم‌آموزی را از دانشجویان ستانده است

روح‌افزا گفت: از کودکی هم آنچه ملکه ذهن بچه‌های ما شده است، صرفاً تحصیل است و بدون آن آینده‌ای نمی‌توانند برای خود متصور باشند. تحصیل هم به نوعی معضل تبدیل شده است و علم‌آموزی برای بچه‌های ما بیشتر جنبه فشار روانی پیدا کرده است تا لذت. تحصیلات بچه‌های ما به حفظ کردن چند جزوه و کتاب محدود و موفقیت در کنکور به معیاری برای موفق شناختن فرزندان ما تبدیل شده است و اگر جوان ما در کنکور شکست بخورد، حجم زیادی از فشار روانی و سرخوردگی را باید تحمل کند.

این فعال حوزه زنان گفت: در نظام آموزشی ما چند رشته محدود برتر از بقیه رشته‌ها شناخته می‌شوند. کلاس‌های کنکور تلویزیون هم به فرزندان ما علم نمی‌آموزد بلکه تنها روش‌های تست‌زنی موفق را نشان می‌دهد که گاه در آنها هیچ جایی برای فکر کردن دیده نمی‌شود و روش پیدا کردن گزینه صحیح جایگزین تحلیل داشتن شده است که این باعث انحراف فرزندان ما از موضوع فهم و درک عمیق می‌شود.

جوانان و مارتن تحصیلات تکمیلی

وی تصریح کرد: بعد از کنکور هم فرزندان‌مان را در مسیر ماراتن تحصیلات تکمیلی قرار می‌دهیم و شرط خوشبختی او را منوط به کسب نمره و معدل بالاتر می‌کنیم. فارغ از اینکه چند نفر از فرزندان ما می‌توانند در کنکور جزء ۱۰۰ نفر اول باشند که اگر نبودند تحقیر نشوند. الزاماً هر کسی که در کنکور رتبه خوبی کسب می‌کند، نخبه علمی نیست و شاید نخبه تست‌زنی باشد.

دروس مدرسه و دانشگاه از تشکیل خانواده حرفی نمی‌زنند

روح‌افزا گفت: کتاب‌های درسی ما از خانواده و بستر آرامش صحبت نمی‌کنند. شاید اگر مطلبی باشد دانشجویان بگویند چقدر مطالب این کتاب بی‌ربط به زندگی واقعی است، والدین ما که همیشه با یکدیگر بر سر قیمت گوشت و مرغ دعوا دارند.

اقتصاد کشور با خانواده همراهی ندارد

این فعال حوزه خانواده افزود: هم‌اکنون اقتصاد کشور با خانواده همراهی و همیاری ندارد. ما نمی‌توانیم فرزندان خود را فریب دهیم. برای اشتغال به هر طریق هم یا باید توسری خور دیگران باشند یا بی‌کار بمانند و اشتغال به روش صحیح و صرف داشتن مهارت سخت است.

وی گفت: قیمت ابتدایی‌ترین وسایل مورد نیاز تشکیل زندگی هم به شکل تصاعدی افزایش می‌یابد و راه‌های میان‌بری مانند بورس یا بازار ارز هم ریسک بالایی دارند.

از نظر جوانان، ازدواج امر سختی است که آدم همه چیز تمام می‌خواهد

روح‌افزا عنوان کرد: این مشکلات باعث شده در ذهن جوانان ما این‌گونه تصویر شود که وقتی می‌توانند وارد زندگی مشترک شوند که خیلی قدر شده باشند که حالا حالاها زمان آن نمی‌رسد. در غیر این صورت در زندگی مشترک نمی‌توانند فرد موفقی باشند. در ذهن او این‌گونه ساخته شده که باید مدرک تحصیلی بالا، خانه، ماشین و فلان شغل باپرستیژ را داشته باشد تا بتواند ازدواج کند. درحالی‌که هزاران فارغ‌التحصیل دکتری ما بیکار هستند.

وی گفت: لذا جوان ما اگر بخواهد به محض اینکه احساس نیاز به ازدواج کرد، ازدواج کند، بدون آنکه فرد توسری‌خوری باشد، ممکن نیست و این معضلی است که ما برای جوانانمان درست کرده‌ایم و صرفاً با اعطای وام ازدواج حل نمی‌شود.

روح‌افزا تصریح کرد: برای دانشجویان متأهل در ضمن تحصیل آنها باید فراغت‌هایی به‌خصوص خانم‌ها در نظر گرفته شود. تحصیل و اشتغال خانم‌هایی که صاحب بچه هستند، بسیار مشکل است و دچار تنش‌های زیادی در محیط کار و تحصیل هستند، لذا جایی برای همسری یا مادری کردن باقی نمی‌ماند. مادر خسته از تحصیل یا کار چگونه می‌تواند یک مادر پرنشاط در منزل و الگوی فرزند باشد؟

نیاز فرزندان‌مان به ازدواج را نادیده می‌گیریم

روح‌افزا گفت: همه نیازهای فرزندان‌مان به داشتن خانواده را نادیده می‌گیریم و آنها و نیازهای‌شان را به گرفتن مدرک دکتری خلاصه کرده‌ایم. ما به فرزندان خود می‌گوییم باید تمام این پله‌های سخت تحصیلی و اقتصادی را پشت سر بگذارید تا شاید صلاحیت ازدواج کردن را پیدا کنید اما توجه نداریم که بعد از این، فرزندان ما در چه سنی خواهند بود و چقدر خسته هستند درحالی‌که از سن بلوغ نیاز به زوج داشته‌اند.

وی افزود: مطابق با متن قرآن نظام زوجیت نه تنها برای انسان که کل دنیای مادی مطرح است اما جوانان خود را از زوجیت محروم کرده‌ایم. دیگر علم‌آموزی، شغل و حتی سیاست‌ورزی برای خود آنها و لذت بردن از آنها انجام نمی‌شود بلکه به هدف رقابت صورت می‌گیرد.

این فعال حوزه خانواده تاکید کرد: در این تبدیل زندگی به میدان رقابتی شدید، جوانان ما برای زندگی مشترک و تعامل در آن هیچ مهارتی نمی‌آموزند. حتی اگر وارد زندگی مشترک هم شوند، شکست می‌خورند و اگر طلاق هم نگیرند دچار طلاق عاطفی می‌شوند. آنقدر مانع و نیازهای غلط سر راه جوانان چیده شده که او در سن ازدواج احساس نیاز و انگیزه‌ای برای تشکیل خانواده برایش باقی نمی‌ماند.

اومانیسم، نظام الهی و طبیعی زوجیت را به هم زده است

روح‌افزا گفت: در کنار این موارد، هجمه فرهنگی این مفهوم اومانیستی را تحمیل می‌کند که در زندگی خودت مهمی و نباید به زحمت بیفتی، لذا ایثار، گذشت و عشق‌ورزی تعریف نمی‌شود و تلاشی برای رسیدن به چراغ روشنی به نام خانواده صورت نمی‌گیرد و زوجین سخت از اختلافات کوچک بین خود می‌گذرند. در دنیایی که برای جوانان ساخته‌ایم انگیزه‌های درونی آنها برای ازدواج را از آنها گرفته‌ایم و نظام عاطفی آنها را به هم ریخته‌ایم.

نظام دانشگاهی خانواده‌محور تعریف نشده است

این فعال حوزه زنان گفت: نظام آموزشی و دانشگاه هم سختگیری‌هایی زیادی دارد. آنچه برای دانشگاه مهم است حفظ دیسیپلین از پیش تعیین شده است و شرایط دانشجو برایش مهم نیست. مهم نیست که دانشجو بچه دارد یا متأهل است او باید سر ساعت در کلاس و امتحان حضور پیدا کند و نظام دانشگاهی برای سبک زندگی متاهلی دانشجویان چیده نشده است و تلاشی هم برای وفق پیدا کردن با آن ندارد. کم نیستند دانشجویان متأهل تحصیلات تکمیلی به ویژه بانوان باردار که استادان تمایلی برای گرفتن پایان‌نامه با آنها ندارند و به راحتی کنار گذاشته می‌شوند.

وی تصریح کرد: نظام دانشگاه خانواده‌محور تعریف نشده است لذا دانشجو در فلان مدت زمان محدود باید فلان درس را بگذراند یا پایان‌نامه را تحویل دهد و اگر در دوران تحصیل عقد کند و بخواهد در دوره تحصیل با همسرش به سفر برود یا برای او وقت بیشتری بگذارد، دانشگاه چنین مجوزی به او نمی‌دهد.

روح‌افزا ادامه داد: حتی گرفتن خوابگاه متاهلی یا وام دانشجویی دارای تشریفات و صف‌های طولانی است به عبارتی غیر مستقیم به دانشجو می‌گوییم برو درست را بخوان، ازدواج هم نشد چندان در قید و بند آن نباش.

دانشجویان و مسئله مهریه

این فعال حوزه زنان گفت: پسران دانشجوی ما باید نگران موضوع مهریه هم باشند و ما نتوانسته‌ایم الگوی مناسبی برای مهریه به نحوی که هم مانع ازدواج نباشد و هم حقوق زن را تضییع نکند ارائه دهیم و آن را به حال خود رها کرده‌ایم. لذا پسر دانشجوی ما که هنوز بضاعت مالی ندارد با دیدن اختلافات بین زوجین در جامعه و معضل پرداخت مهریه‌های هنگفت، قید ازدواج را می‌زند. از آن طرف دختران دانشجوی ما هم به سختی می‌توانند در ازدواجی که حقی به نام مهریه یا نفقه وضعیت مشخصی ندارد، وارد شوند و به آنها نیاموخته‌ایم که شما به عنوان دختر در چه خانواده‌ای زندگی امن‌تری خواهی داشت.

والدین به ازدواج دانشجویی روی خوشی نشان نمی‌دهند

روح‌افزا گفت: متأسفانه پدر و مادرها هم بیشتر از آنکه خوشبختی و آرامش حقیقی فرزندان خود را دنبال کنند، دنبال سربلندی خود در مقابل دیگران هستند. اشتهای کاذب ثروتمندی و ثروت‌اندوزی که در رسانه‌ها و جامعه ایجاد شده و اغلب اوقات والدین هم بر آن اشتها می‌افزایند، مانع از اقناع جوانان برای ورود به زندگی مشترک با امکانات دانشجویی می‌شود.

وی افزود: درحالی‌که والدین هر کدام از دختر و پسر دانشجو، در زمان مجردی هزینه‌های زیادی برای آنها می‌کنند، چه ایرادی دارد که همین حمایت مالی را در حالت متاهلی و ابتدای زندگی مشترک دانشجویی بدون شماتت، منت و تحقیر هم انجام دهند تا نیاز زوجیت فرزند خود را هم همزمان تامین کرده باشند؟ حال که شرایط اقتصادی با جوانان همراهی ندارد، والدین با جوانان همراهی کنند.

وی تاکید کرد: افزایش آمار ازدواج‌ها در دوره کرونا به علت برچیده شدن مراسم پرخرج بیانگر این است که تجمل‌گرایی یکی از موانع اصلی ازدواج جوانان است و جوانان واقعا دوست ندارند به سمت آنها بروند.

فعال حوزه خانواده گفت: اگر دانشگاه، اقتصاد، رسانه، فرهنگ و والدین، همه روزنه‌های امید برای داشتن یک رابطه سالم زوجیت را به روی جوانان ببندند، نباید از زمین خوردن جوانان تعجب کنند که یا به انحرافی چون ازدواج سفید کشیده شوند یا نشاط و عاطفه در آنها کشته شود و دیگر نه خبری از لیلی باشد نه از مجنون.

اساتید دانشجویان متأهل را یاری کنند

روح‌افزا عنوان کرد: چرا استادانی که خود از مشکلات جامعه خبر دارند به دانشجوی متأهل سخت می‌گیرند؟ چه اشکالی دارد که در پروژه یا تز با آنها همراهی کنند و حال که بار بیشتری بر دوش آنها است به آنها کمک کنند؟

برخی مشاوران دانشگاه در امر زوجیت دچار نقص هستند

این فعال حوزه خانواده گفت: مشاوران دانشگاه موظف به دادن مشاوره به دانشجویان برای ورود به زندگی مشترک و پشت سر گذاشتن مشکلات ازدواج است نه اینکه آنها را به سمت روابط نادرست خارج از ازدواج راهنمایی کنند که لطمات جبران‌ناپذیری به آنها وارد می‌کند یا اصلا نیاز آنها را انکار کنند.

به نسل فرهیخته خود امتداد دهیم

روح‌افزا گفت: باید در تحول آموزش اعم از آموزش و پرورش و آموزش عالی پیوست خانواده گنجانده شود، نظام اقتصادی و مجلس در بودجه سالانه کشور باید پیوست خانواده را جدی بگیرد همانطور که دیگر بخش‌ها را می‌بیند. دانشجو قشر فرهیخته جامعه است و اگر با آرامش وارد خانواده نشود، فرآیند فرهیختگی او هم دچار اختلال می‌شود و از رشد باز می‌ماند و در ازدواج در سنین بالا یا تربیت فرزند هم دچار مشکل می‌شود.

برای مشکلات اشتغال و مسکن دانشجویان راه حل وجود دارد

این فعال حوزه خانواده افزود: یکی از مشکلات دانشجویان ارزشمند دکتری متأهل و صاحب فرزند ما، مشکلات اقتصادی است که با یک پیشنهاد از دانشگاه‌های خارج که الزاماً پیشنهاد خیلی خوبی هم نیست و صرفا نیازهای مادی آنها را مرتفع می‌کند، ایران را ترک می‌کنند درحالی‌که در بسیاری از کشورهای جهان دانشجویان دکتری چون مشغله تحصیلی بالایی دارند و فرصت اشتغال ندارند، مشکلات اقتصادی آنها توسط نظام آموزشی مرتفع می‌شود.

وی ادامه داد: این دانشجویان را می‌توان بورسیه کرد و تز و پروژه آنها می‌تواند یکی از مسائل کشور تعریف شود و در عوض بابت این کار تحقیقی عمیق، سیستم آموزشی و نهادهایی که نتایج تحقیق را استفاده می‌کنند برای دانشجوی دکتری حقوق مقرر کنند. همین دانشجوی دکتری در خارج از کشور اگرچه به لحاظ مالی تأمین می‌شوند اما با مشکلات دیگری مواجه می‌شوند.

این فعال حوزه خانواده گفت: از طرفی طرح‌هایی مثل اجاره به شرط تملیک می‌تواند دغدغه مسکن جوانان دانشجو را رفع کند، و در فرآیند ۲۰-۳۰ ساله اجاره‌ای که پرداخت می‌کند می‌تواند او را صاحبِ خانه کند و از نگرانی مسکن آنها بکاهد.

نظام دانشگاهی با دانشجویان متأهل مهربان نیست

روح‌افزا تأکید کرد: اگر برای این موارد بودجه اختصاص ندهیم جمعیت فرهیخته ما خانواده تشکیل نمی‌دهد و اگر بدهد خانواده موفقی نخواهد داشت یا به خارج از کشور خواهد رفت. لذا می‌توانیم بگوییم نظام دانشگاهی ما با جوانان متأهل مهربان نیست و در عبارت صحیح‌تر به آنها ظلم می‌شود.

وی در پایان گفت: وقتی داریم پله‌های ترقی را برای آنها ترسیم می‌کنیم تنها نگاه به تحصیل نداشته باشیم و دیگر موارد را هم ببینیم و دوران تحصیل را برای آنها یک دوره شیرین خاطره‌انگیز کنیم و از دانشگاه یک چهره همه‌جانبه‌نگر بسازیم نه نهادی که به افراد دید مکانیکی دارد.

انتهای پیام/۴۱۶۲/پ