«یوما» تنها رمان درباره حضرت خدیجه (س)/ چرا سهم بزرگ بانوی اسلام از ادبیات داستانی اینقدر کم است؟

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، دهمین روز از ماه مبارک رمضان مصادف است با سالروز وفات حضرت ام المومنین خدیجه کبری سلام الله علیها. به همین مناسبت و در هشتمین شماره از پرونده «کتابخانه آنا» نگاهی داریم به تنها رمان مرتبط با این وجود ذی‌جود و به بررسی و معرفی «یوما» خواهیم پرداخت.

بیشتر بخوانید:

• ۱۰ داستان با دنیایی متفاوت در «تکل مازیار زارع زیر پای کریم انصاری‌فرد»/ کتابی خوشخوان که ادعایی ندارد




• روایت‌‎هایی موجز و کمی خام در «من قاسم سلیمانی‌ام»/ سوژه‌ای بکر که جا برای پرداخت بهتر هم دارد

پدیدآوردن اثری داستانی-آیینی در سال‌های اخیر به تناسب تغییر کردن نظام فکری و ماهیت زیستی؛ نیازمند بودن به یک پوست‌اندازی جدید را به نیکی درک کرده است. از این رهگذر چه نویسندگان پیشین و صاحب قلم و چه نویسندگان جوان و تازه نفس که برای ارتباط گرفتن با مخاطب خودشان این سبک از نوشتن را انتخاب کرده‌اند، به روشنی درک کرده‌اند که دیگر نمی‌شود با صرف بازخوانی کردن و بازنویسی داستانی زندگی‌نامه چهره‌ها و بزرگان دین، مخاطب را همراه کرد.

در چنین فضایی است که نویسندگان جوان با پرورش خلاقیت ادبی و البته موفقیت در کشف و پروراندن زاویه نگاه‌های نوین و تازه جهت پدیدآوردن یک اثر ادبی، تقریبا موفق شده‌اند تا چهره‌ای جدید از یک شخصیت یا واقعه مذهبی در قالب داستان بسازند، شخصیت و منش او را به شیوه‌ای نو و البته دلچسب چنان روایت کنند و حتی در صورت آشنایی مخاطب با او، از منظر شیوایی متن یکبار دیگر او را به سمت خود جلب کرده و همراه کنند.

رمان «یوما» که نویسندگی آن را مریم راهی به عهده داشته، اثری با مختصات ذکر شده در پاراگراف پیشین است. اثری که برای هر یک از مخاطبان ادبیات دینی (فارغ از هر نوع سلیقه‌ای که داشته باشد) حرف‌هایی تازه و جدی برای روایت کردن دارد.

بن مایه اصلی این رمان بیان کردن بخش‌هایی از زندگی حضرت ام المومنین خدیجه کبری (س) است. نویسنده موقعیت زمانی روایتش را از ساعات منتهی به تولد حضرت زهرا (س) آغاز کرده و با توصیف کردن همزمان موقعیت منزل، ذهنیت حضرت خدیجه و مردم شهر که نمایندگانی از آنها به بهانه‌های مختلف به خانه پیامبر (ص) رفت آمد دارند، داستانی را تعریف می‌کند که بیش از جذابیت‌های قصه‌­پردازانه، از مرعا و منظر روایتش لذت‌بخش است.

نویسنده به‌خاطر جلب بخش بزرگی از مخاطبان، با وجود انتخاب کردن زاویه دید غالب، به‌طور متناوب نقطه نگاه پرداخت روایت را تغییر می­‌دهد. در حقیقت چند روایت موازی را با چندین زاویه دید متفاوت با همدیگر در دل داستان نشانده است. در بخشی از این کتاب نویسنده روایتگر سکنات و وجنات حضرت خدیجه کبری در آستانه میلاد حضرت زهرا سلام الله علیهما است. نویسنده در این نقش توانسته به زیبایی تصویری مینیاتوری و البته تأثیرگذار را از شیفتگی و دلداگی بانوی بزرگ اسلام به پیامبر اکرم تصویر کند. نوشتن از صحنه‌هایی جذاب چون معطر شدن بدن کودکانی که پیامبر نوازششان کرده و یا دیالوگ‌هایی که روایتگر گفت‌وگوی رسول اکرم (ص) با حضرت خدیجه است از ماندگارترین و درخشان‌ترین بخش‌های «یوما» از این منظر است.

در بخش دیگری از این داستان، راهی یک تصویر رئالیستی از موقعیت مکه و مدینه در دوران زندگی پیامبر اکرم (ص) به تصویر در می‌آورد و به شکل غیرمستقیم ارزش‌گزاری‌های اجتماعی اعراب جاهلیت را مورد اشاره قرار می‌دهد؛ آنهم به روشنی و به دور از هرگونه بیرون­زدگی از چارچوب اصلی داستان.

درباره نام این رمان هم باید گفت که «یوما» برگرفته از عبارت عربی است که کنیز حضرت خدیجه (س) به ایشان اطلاق می‌کند. این نام توسط نویسنده به‌طور هوشمندانه در قسمت‌هایی از متن قرار گرفته است و مخاطب پس از تمام کردن مطالعه کتاب، به شکل ناخودآگاه به معنای آن پی می‌برد و علت اطلاق آن را به این بانوی بزرگ جهان اسلام درک می‌کند.

«یوما» را باید یکی از خواندنی‌ترین و موفق‌ترین آثار داستانی دینی در روزگار خود دانست که با شیوه نگاه و نگارشی جذاب و بدیع، چهره تازه‌ای از پیامبر رحمت و همسر مکرمه‌اش را به تصویر می‌کشد.

رمان «یوما»  از سوی انتشارات کتاب نیستان، در قطع رقعی و در ۱۶۴ صفحه منتشر شده و در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.

انتهای پیام/۴۰۲۸/