لزوم بازنگری در قانون گذرنامه بعد از ۵۰ سال/ یک پژوهشگر حقوق: مسئله ممنوع‌الخروجی باید تجدیدنظر اساسی شود

به گزارش خبرنگار حقوقی و قضایی  خبرگزاری آنا،   شاید برای خودتان پیش آمده باشد و یا شاید شخصی را در فرودگاه دیده باشید که در زمان سفر، اجازه عبور از گیت به او داده نشده‌ است. این موضوع می‌تواند به کلی برنامه‌های سفر هرشخصی را برهم بزند. در برخی از مواقع شخص از ممنوع الخروج بودن خود بی اطلاع است و در فرودگاه غافلگیر می‌شود. این مسئله در شرایطی که محل اقامت در مقصد رزرو شده باشد، با خسارت مالی زیادی همراه است.

برای دانستن اینکه در چه شرایطی ممکن است ممنوع الخروج شوید و  چطور می‌توان از ممنوع الخروج بودن مطلع شد یا استعلام ممنوع الخروجی گرفت و پاسخ به سوالاتی از این قبیل مطلب زیر به شما کمک می کند.

امیرحسین صفدری در این باره در گفت و گو با خبرنگار حقوقی و قضایی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، گفت: ممنوع الخروجی واژه ای که این روزها بنا به دلایلی به شدت مورد توجه قرار گرفته است، در تعریف ممنوع الخروج بودن باید بگویم به زبان ساده یعنی فردی بنا به دلایل قانونی از کشور حق خروج نداشته باشد.

وی ادامه داد: مسئله ممنوع الخروجی زمانی مطرح می شود که فردی بخواهد از کشور خارج شود، گاهی شما تمام برنامه های کاری خود را چیده اید و یا قصد سفر مسافرتی دارید که در هنگام مراجعه به فرودگاه متوجه می شوید بنا به دلایلی حق خروج از کشور را ندارید پس بهتر است قبل از خروج از کشور حتما استعلام ممنوع الخروجی خود را بگیرید تا دچار مشکل یا ضرر نشوید.  

ممنوع الخروجی مطابق قانون گذرنامه

این پژوهشگر حقوقی اظهار کرد:  مطابق با قانون گذرنامه مصوب ۱۳۵۱ به برخی اشخاص هیچ نوع گذرنامه ای برای خروج از کشور داده نمی‌شود. این افراد شامل کسانی هستند که به موجب اعلام کتبی مقامات قضایی حق خروج از کشور را ندارند و همچنین‌ کسانی که در خارج از ایران به سبب تکدی و یا ولگردی و یا ارتکاب سرقت و کلاهبرداری و یا به عنوان دیگر دارای سوء شهرت باشند نیز مشمول این قانون می شوند.

وی ادامه داد: به کسانی هم که مسافرت آنها به خارج از کشور به تشخیص مقامات قضایی صالح جمهوری اسلامی ایران باشد و کسانی که بدهکاران قطعی مالیاتی و اجرای دادگستری و ثبت اسناد و متخلفین از انجام تعهدات، در صورتی که بدهی آنها محرز شود، ‌ هیچ نوع گذرنامه ای برای خروج از کشور داده نمی‌شود.

‌ صفدری بیان کرد: در ماده ۱۸ قانون گذرنامه آمده است که برای برخی اشخاص با رعایت شرایط مندرج در این ماده گذرنامه صادر می‌شود. که این افراد شامل اشخاصی که کمتر از هجده سال تمام دارند و کسانی که تحت ولایت و یا قیمومت می‌باشند با اجازه کتبی ولی یا قیم، ‌ مشمولین وظیفه عمومی با اجازه کتبی اداره وظیفه عمومی، ‌ زنان شوهردار ولو کمتر از ۱۸ سال تمام با موافقت کتبی شوهر و در موارد اضطراری اجازه دادستان شهرستان محل درخواست گذرنامه هستند.

وی ادامه داد: در مورد زنان شوهردار دادستان ‌مکلف است نظر خود را اعم از قبول درخواست یا رد آن حداکثر ظرف سه روز اعلام کند البته زنانی که با شوهر خود مقیم خارج هستند و زنانی‌که شوهر خارجی اختیار کرده و به تابعیت ایرانی باقی مانده‌اند از شرط این بند مستثنی هستند.

ممنوع الخروجی مطابق با قانون محکومیت های مالی

صفدری بیان کرد: به موجب ماده ۲۳ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، ‌ مرجع اجراکننده رای باید به تقاضای محکوم له قرار ممنوع الخروج بودن محکوم علیه را صادر کند. بطور مثال یعنی اگر رای مبنی بر محکومیت پرداخت مهریه علیه مرد صادر شود و مرد مهریه را پرداخت نکند محکوم له یعنی زوجه می‌تواند از دادگاه صادر کننده رای تقاضای صدور قرار ممنوع الخروج کردن شوهرش را تقاضا کند.

وی افزود: نکته مهم در این خصوص این است که اگر مرد رضایت همسر خود را بگیرد یا اگر اعسارش مورد پذیرش قرار بگیرد دادگاه ممنوع الخروجی او را سریعا بر طرف می کند، و اگر محکوم علیه سفر واجب داشته باشد یا سفر درمانی ضروری داشته باشد دادگاه موقتاً به محکومٌ علیه اجازه خروج از کشور را می دهد.

این پژوهشگر حقوقی اظهار کرد: مطابق با قانون آیین دادرسی کیفری در خصوص منع خروج از کشور قانونگذار می گوید، تا هنگامی که به متهم دسترسی حاصل نشده، یا بیم فرار او باشد مقام قضایی می‌تواند با توجه به اهمیت جرم و ادله وقوع جرم دستور منع خروج او را از کشور صادر کند و مدت اعتبار این دستور شش ‌ماه و قابل تمدید است.

وی افزود: افرادی که مطابق قانون آیین دادرسی کیفری ممنوعیت خروج از کشور دارند می توانند نسبت به این قرار مطابق با ماده ۲۴۷ قانون آیین دادرسی کیفری اعتراض کنند.

لزوم بازنگری در قانون گذرنامه بعد از ۵۰ سال

صفدری خاطرنشان کرد: در خصوص مسئله ممنوع الخروجی باید تجدیدنظر اساسی شود، هر چند که طی این سال ها در برخی از قوانین و اصلاحاتی که در خصوص ممنوع الخروجی افراد صورت گرفته نکاتی از طرف قانونگذار بیان شده است اما این نکات هم ناقص و تکمیل کننده این مسئله مهم نیست.

وی تاکید کرد: متاسفانه قانون گذرنامه فعلی در کشور ما مصوب سال ۱۳۵۱ می باشد و حدود نیم قرن از تصویب آن می گذرد، بهتر است مجلس شورای اسلامی این قانون را هر چه زودتر مورد اصلاح ویژه قرار بدهد و با اصلاح آن یک قانون جامع و کامل که نیاز روز جامعه را رفع کند تصویب کرده تا هم خلاهای قانونی این مسئله رفع شود هم ضمانت اجرای قوی تری نسبت به گذشته بگیرد.

اما چطور می‌توان از ممنوع الخروج بودن مطلع شد؟ چطور می‌توان استعلام ممنوع الخروجی گرفت؟ ممنوع الخروج بودن چه مدتی اعتبار دارد؟ این ها سوالاتی است که ذهن بسیاری از افرادی را که قصد سفر به خارج از کشور دارند به خود مشغول می‌کند و اطلاع پاسخ آن می تواند به افراد بابت جلوگیری از هزینه های تحمیلی ناشی از این مساله کمک کند.  

چطور می‌توان استعلام ممنوع الخروجی گرفت؟

در گذشته افراد از راه‌های مختلفی از قبیل تلفن، اینترنت و…  وضعیت ممنوع الخروجی خود را چک می‌کردند. این امکان که از طریق اداره گذرنامه فراهم شده بود، این اجازه را به مسافران می‌داد تا پیش از سفر، از وضعیت خود استعلام بگیرند و بتوانند با توجه به آن مابقی برنامه‌های خود را تنظیم کنند.   اما با توجه به قانون جدیدی که به تازگی مصوب شده ‌است، افراد می‌توانند از طریق اینترنت به سامانه استعلام در سازمان ثبت اسناد مراجعه نمایند و به صورت غیرحضوری از وضعیت ممنوع الخروجی خود مطلع شوند.

مرحله به مرحله تا رفع ممنوع الخروجی

بر طبق ماده ۱۷  قانون گذرنامه کشور، دولت می‌تواند از صدور گذرنامه و خروج بدهکاران مالیاتی، اجرای دادگستری، ثبت اسناد و متخلفان جلوگیری کند و بر طبق ضوابط و مقررات قید شده در آیین نامه مانع از انجام تعهدات ارزی آنها شود. با استناد به این ماده دولت یا قوه مجریه اجازه دارد تا موارد لازم برای خروج بدهکاران اجرایی را بسته به تقاضای طلبکار پیگیری کنند.

 لازم به ذکر است که تا زمانی که بدهکار نسبت به پرداخت بدهی خود اقدام نکند و یا از طلبکار رضایت اخذ نکند، اجازه خروج از کشور را نخواهد داشت و نمی‌تواند ممنوع الخروج بودن خود را رفع کند.

ممنوع الخروج بودن چه مدتی اعتبار دارد؟

با توجه به ماده ۱۳۳ قانون آیین دادرسی کیفری، این اجازه به دادگاه داده شده ‌است که پس از بررسی اهمیت و دلایل وقوع جرم، حکم ممنوع الخروج بودن متهم را صادر نماید. این حکم اعتباری ۶ ماهه دارد و پس از آن می‌تواند با صلاحدید دادگاه، مجددا تمدید شود.

متهم می‌تواند با گذشت ۲۰ روز از ابلاغ حکم، بر روی آن اعتراض کند تا در ادامه در دادگاه تجدید نظر استان مورد بررسی قرار گیرد. در صورتی که این قرار از سوی مرجع صادر کننده فسخ شود و یا از سوی مرجع تجدیدنظر نقض شود، دادگاه بدوی موظف است تا اطلاعات لازم را به مراجع ذی‌ربط انتقال دهد تا هرچه سریع‌تر اقدامات لازم برای ممنوع الخروج بودن شخص انجام پذیرد.

استعلام ممنوع الخروج بودن به صورت اینترنتی

در گذشته راه‌های استعلام ممنوع الخروجی بسیار سخت و زمان بر بود. مسافران ملزم بودند برای استعلام ممنوع الخروجی خود به صورت حضوری به اداره گذرنامه مراجعه کنند و یا از طریق تلفنی از وضعیت ممنوع الخروجی خود مطلع شوند. اما امروزه می‌توان با مراجعه به سامانه استعلام در سازمان ثبت اسناد و املاک کشور از وضعیت ممنوع الخروج بودن خود مطلع شد. برای این کار لازم نیست تا زمان زیادی صرف کنید، بلکه با وارد کردن کد ملی خود در سایت exitban.ssaa.ir می‌توانید استعلام ممنوع الخروج بودن خود را مشاهده کنید و پس از آن با خیالی راحت شرایط لازم برای سفر را مهیا بسازید.

همان طور که گفته شد این سامانه آنلاین کار را نسبت به گذشته بسیار آسان کرده است و هم اینک لینک استعلام فوری ممنوع الخروج بودن مسافران نیز بر روی سایت سازمان ثبت اسناد و املاک کشور قرار داده شده‌ است تا این امر با سرعت بیشتری پیگیری شود.

خبرنگار: قاسم شجاع

انتهای پیام/۴۱۵۹/