تعریف نوین تعلیم و تربیت در فضای مجازی؛ از رسالت‌های جدید دانشگاهیان

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا  ، منصور غلامی در مراسم افتتاحیه این همایش که به‌صورت مجازی و با محوریت "هویت در فضای مجازی" امروز (پنج‌شنبه) به میزبانی دانشگاه خوارزمی برگزار شد، گفت: آموزش عالی در سراسر دنیا همواره خود و رابطه‌اش با جامعه را مورد ارزیابی و تغییر قرار داده است. در بحران، در نظام تعلیم و تربیت معمولاً معلول یک بحران در جامعه است که بسیاری از ایده‌های موجود در باب مسائل محوری دانش، فرهنگ و جامعه را با پرسش مواجه می‌کند. این بحران، مباحث معنادار و هدفمند مربوط به تعلیم و تربیت را برمی‌انگیزد و تغییرات در نهادهای آموزشی از جمله دانشگاه‌ها را به پیش می‌برد.

وی افزود: نقش اجتماعی و صورت دانشگاه و برنامه‌های آن، در جهانی که به سرعت در حال تغییر است، تقریباً در یک وضع گذار و تغییر دائمی قرار دارد، وضعی رویارو با چالش‌های مستمر ناظر بر رهبری و قابلیت انطباق.

وزیر علوم عنوان کرد: آموزش دانشگاهی، امروز به یک الزام برای بیان تام و تمام شهروندی تبدیل شده است. از سوی دیگر دانشگاه یک تمهیدگر و فراهم آورنده اساسی محصولات و خدمات محسوب می‌شود که جامعه عمیقاً بدان وابسته است، محصولات و خدماتی از قبیل کارآموزی پیشرفته، تخصص در انواع و اقسام زمینه‌ها و نیز ایده‌های جدید و نوآورانه.

وی افزود: با این حال ظرفیت دانشگاه در حفظ این نقش‌محوری، همواره نامشخص و نامعین و وابسته به قابلیت انطباق دانشگاه باقی خواهد ماند. یعنی منوط به ظرفیت دانشگاه برای رهبری و ماهیت در حال تحول دیگر ایده‌ها و نهادهای کلیدی است.

غلامی در ادامه خاطرنشان کرد: می‌دانیم که تغییر و انطباق به‌طور اجتناب‌ناپذیری، اضطراب، صدمه و خسارت و مناقشه با خود به همراه می‌آورد. تغییر مهم و معنادار، نه تنها برندگان و بازندگانی را به‌دنبال دارد، بلکه به پیکربندی مجدد ارزش‌ها و تعهدات دانشگاه نیز خواهد انجامید. در اینجا ذینفعانی، چه در بیرون و چه در درون دانشگاه وجود دارند که فکر می‌کنند پیکربندی موجود، بهترین وضعیت است. بنابراین حتی فکورانه‌ترین تغییر نیز، مناقشه برانگیز خواهد بود. با این وصف، تغییر مستلزم شجاعت و تعهدی از سوی رهبری درون دانشگاه است، خواه این رهبری در سطح یک گروه باشد یا در سطح یک دانشکده یا دانشگاه.

وی گفت: در عین حال، خطاها نیز، حین گزینش مسیرهای جدید، به‌طور قطع رخ خواهند داد و رهبران دانشگاهی باید هم شجاعت پذیرش خطر را داشته باشند و هم از درایت تشخیص خطاهایی که رخ نموده، برخوردار باشند. انتخاب‌های درست در آموزش عالی، چیزی شبیه به کوشش برای فهم این نکته است که جنبه‌های صرفاً متفاوت و موقتی شکل می‌گیرد و مهم آن است تشخیص داده شود که کدام جنبه‌های آن معرف یک افزوده پایدارتر و مانا برای میراث فرهنگی ماست.

وزیر علوم در ادامه بیان کرد: علم در فضای فعلی در جامعه ما به فعالیتی تعیین‌کننده بدل شده که بی‌تردید خصیصه اصلی و زیربنایی مجموعه مشخصی از چالش‌ها و تنش‌های اخلاقی که همواره با حرکت به سوی مرزهای علمی ملازم است را به همراه خواهد داشت. جوامع انسانی از همان نخستین زمان‌های شکل‌گیری فناوری‌های جدید، شاهد تاثیرشان بر شرایط انسانی بوده‌اند، صورتی که بازتاب تنشی بنیادین میان آنچه هست و به نظر طبیعی می‌آید و آنچه ما در حال خلق و ایجادش هستیم و به نظر غیر طبیعی، گزینشی یا مصنوعی است. این نمایش عمومی نیازمند توجه ویژه سیاستگذاران دانشگاه‌های کشور است.

وی با بیان اینکه شاید آنچه تنش‌های اخلاقی را در این دنیای مجازی رو به رشد و گریزناپذیر، فزون‌تر می‌کند مربوط به گسست نسل‌های مختلف دانشگاهیان از دانشجویان گرفته تا کارکنان، اعضای هیئت علمی و مدیران باشد، گفت: در شرایط فعلی که دانشگاه‌ها خارج از اراده خود بیش از پیش وارد شبکه‌های فضای مجازی شده‌اند، به نظر می‌رسد که شناخت مالک‌ها، عناصر و عوامل ایجاد شکاف‌های درون دانشگاهی از یک‌سو و دانشگاه با جامعه از سوی دیگر ضرورت داشته باشد.

وزیر علوم در بخش دیگر سخنان خود بیان کرد: این روزها شاهد گستره و سیطره فضای مجازی هستیم که هر روز بیشتر و جذاب‌تر هم می‌شود. عموم اندیشمندان بر این باورند که فضای مجازی کاملاً خنثی و بی‌طرف نیست و تاثیرات و پیامدهای بسیاری را بر نهادهای اجتماعی و علمی بجای می‌گذارد. اهمیت توانایی فضای مجازی در تغییر و تحول اجتماعی و دانشگاهی در ماهیت این فضا مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. ویژگی‌هایی مانند تمرکززادیی، تنوع بی‌شمار مطالب و اطلاعات، مجازی بودن، ایجاد هویت مناسب، توجه به اهمیت زمان و مکان، تعاملی بودن ارتباطات، دسترسی آسان و سریع و ارزان بودن، از جمله مسائلی است که می‌توان برشمرد.

وی افزود: تمرکززدایی و امکان برقراری یک ارتباط جذاب و دوسویه و همچنین گاه گمنامی فرد در این فضا، مسیر و چرخه منظم قبلی و ارتباطات نسل‌ها را به سمت و سویی کمتر معلوم و تعریف شده، هدایت می‌کند که نتیجه آن عدم فهم متقابل بین نسل‌های دانشگاهی خواهد شد. صفات و ارزش‌های اخلاقی که پایدار و نشات گرفته از خلق اصیل انسانی است دچار دگرگونی شده و کاربران این فضا را به سوی درک اقتضایی و لحظه‌ای از اخلاقیات و اصول اخلاقی دعوت می‌کند.

غلامی در ادامه اظهار کرد: امروز جامعه و تعلیم و تربیت در فضای مجازی مستلزم بازتعریفی جدی هستند که تعریف نوین آن می‌تواند از رسالت‌های جدید دانشگاهیان محسوب شود. شواهدی وجود دارد که نوعی سستی در ارزش‌ها و اخلاقیات بروز کرده و در مجموع خطر گسست نسل‌های بازیگران دانشگاه می‌تواند تهدیدکننده باشد.

وی عنوان کرد: نسل‌هایی که در حال شکل‌گیری و رشد در فضای مجازی هستند شاید با ارزش‌های ایرانی و دینی و اسلامی کمتر آشنا باشند و ذائقه‌شان تلقین شده و برآمده از حکمرانان فضای مجازی بشود. این وظیفه چندفوریتی دانشگاه‌هاست که در مطالعات آینده خود مسئله گسست بین نسل‌های درون دانشگاهی و بین دانشگاه و جامعه را در دوران هژمونی فضای مجازی در اولویت پژوهش‌های خود قرار دهند تا راه حل‌های متناسب با ارزش‌های اصیل ایرانی و اسلامی در دانشگاه‌های کشور در این دوران و در آینده به نسل‌های مختلف دانشگاهی انتقال یابند.

وزیر علوم در پایان اظهار امیدواری کرد چهارمین همایش ملی جامعه و تعلیم و تربیت که با محوریت هویت در فضای مجازی در ابعاد میان رشته‌ای و فرارشته‌ای، به ابتکار دانشگاه خوارزمی برگزار می‌شود، بتواند گامی موفقیت‌آمیز و استوار به سوی فهم و ترویج این مباحث ذکر شده بردارد. برای همه عزیزان دست‌اندرکار و شرکت‌کنندگان و اساتید در این همایش آرزوی سلامتی و توفیق دارم و آرزو دارم ان شاءالله دستاوردهای پرباری از این همایش داشته باشید.

انتهای پیام/4127