یکی از دلایل افزایش آسیب‌های اجتماعی، کاهش ضریب مسئولیت اجتماعی است

سعید معیدفر در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری آنا در مورد تصویر منتشر شده از یک کارتن خواب در حال مصرف شیشه در مترو تهران اظهار کرد: متاسفانه وقتی یک پدیده‌ غیر عادی پس از مدتی در جامعه تکثر و توسعه پیدا می‌کند کم کم به یک موضوع عادی در جامعه تبدیل می شود. فراوانی پدیده آسیب‌های اجتماعی و اعتیاد امروز به قدری در جامعه گسترش و افزایش پیدا کرده که برای بسیاری از مردم به امری عادی تبدیل شده است و مردم مواجهه با چنین آسیب‌های اجتماعی را به عنوان بخشی از زندگی خود پذیرفته‌ و با آن کنار آمده‌اند.

وی افزود: یکی از دلایلی که حساسیت انسان ها نسبت به مواجهه با آسیب‌های اجتماعی را کاهش داده و نسبت به مشکلات و معضلات جامعه عکس العملی از خود نشان نمی‌دهند، کثرت آسیب‌های اجتماعی در جامعه است. متاسفانه این روزها ما به صورت یک امر عادی با معتادان، کارتن خواب‌ها، کودکان کار و متکدیان و آسیب‌های اجتماعی در جامعه مواجه می‌شویم. 25 سال پیش کارتن‌خوابی مدتی در برابر دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در پل گیشا زندگی می‌کرد و آنقدر این معضل برای دانشجویان منزجر کننده بود که نسبت به این موضوع اعتراض کردند اما امروز در اتوبوس‌ بی‌آرتی یک کارتن خواب را می بینید که شبها در اتوبوس‌های شبانه روزی کارتن خواب‌ها و معتادان از این سوی به آن سو می روند.

این استاد جامعه شناسی یادآور شد: به گفته یکی از معاونان شهرداری تهران، امروز 30 هزار کارتن خواب در پایتخت وجود دارند در نتیجه عملا دیدن چنین آسیب های اجتماعی برای مردم جامعه به یک امر عادی تبدیل شده و به عنوان یک پدیده آن را در کنار زندگی خود پذیرفته اند. متاسفانه طی سال‌های متمادی با دولتی کردن امور و به خانه راندن افراد و کنار زدن مسئولیت‌های اجتماعی افراد جامعه، به کاهش احساس مسئولیت اجتماعی مردم کمک کردیم.

معیدفر تصریح کرد: تاکنون ساماندهی و نظارت و مدیریت آسیب‌های اجتماعی از وظایف دولت شناخته شده است و دولت ها اعلام کرده‌اند که ما نیاز به مشارکت اجتماعی مردم نداریم و دولتمردان از مشارکت اجتماعی و مدنی به عنوان یک فرصت استفاده نکرده‌اند بلکه حضور مردم را در کاهش آسیب های اجتماعی به نوعی تهدید در نظر گرفتند بنابراین از سویی تکثر آسیب‌های اجتماعی و به سستی گرایاندن تشکل های مردمی و فعالیت های مدنی هر دو سبب شده که امروز جامعه ما نسبت به بسیاری از معضلات و آسیب های اجتماعی بی تفاوت باشد.

این جامعه شناس گفت: بسیاری از مردم احساس می‌کنند که حتی اگر بخواهند به صورت فردی در این امر مداخله کنند با دردسر روبرو می شوند و برای مداخله به صورت جمعی نیز مجوزی برای این کار ندارند. امروز با کاهش ضریب مسئولیت اجتماعی در جامعه، محصول سیاست گذاری‌های حکومت و از طرفی بحران کار آمدی و مشکلات اقتصادی و اجتماعی به همزیستی مردم با آسیب های اجتماعی و آسیب دیدگان اجتماعی کمک کرده است.

وی در خصوص نحوه رفتار سازمان ها و دستگاه های دولتی در هنگام اطلاع رسانی به شهروندان گفت: در جامعه ای که مردم در آن نقش اصلی در تصمیم گیری ها دارند افشای این مشکلات خیلی کارساز است و هرچه بیشتر آمارها و اطلاعات علنی شود باعث افزایش مشارکت اجتماعی مردم می شود و مردم برای حل مشکلات جامعه شخصا اقدام ‌می‌کنند اما اگر مردم در سیاست‌گذاری ها و تصمیم گیری‌ها نقشی نداشته باشند و عموما دولت تصمیم‌گیر، تصمیم ساز و مداخله گر باشد در چنین شرایطی این نگرش ایجاد می شود که افشای آمارها و اطلاعات و گفتن مسائل و مشکلات نشان‌دهنده ناتوانی دولت در حل آسیب‌های اجتماعی است زیرا عملا دولت بانی حل مساله است و اگر مشکلی وجود داشته باشد عدم کارآمدی آن را نشان می‌دهد اما اگر مشارکت مردم نیز جذب شود این نگرش از اساس منتفی می شود.

این استاد جامعه شناسی گفت: وقتی راجع به آمار و اطلاعات آسیب‌های اجتماعی سخن می‌گویید صدای اعتراض عده‌ای بلند می‌شود و می‌گویند که شما سیاه‌نمایی می‌کنید و شما با بیان آمارها و اطلاعات می‌خواهید ناتوانی در حل مسئله را نشان دهید.

معیدفر برای جلب اعتماد مردم از سوی سازمان‌‌ها و دستگاه‌های اجرایی پیشنهاد کرد: نتایج علمی نشان می دهد که بار دیگر در سراسر جهان باید این فرصت داده شود که احساس مسئولیت اجتماعی را در مردم جامعه احیا کنند. به نظر می رسد ریشه اصلی آسیب‌ها و مسایل اجتماعی رواج بی مسئولیتی در جامعه است و زمانی که اداره کنندگان جامعه با برعهده گرفتن همه کارها، مردم را نسبت به سرنوشت و آینده خود بی مسئولیت کند مسلما شرایط هر روز بدتر خواهد شد.