پوتین به دنبال رقابت با اروپا برای کسب منافع در تهران

به گزارش خبرنگار گروه بین الملل آنا، رئیس‌جمهوری روسیه که در دو سال و نیم گذشته و پس از روی کار آمدن دولت جدید در ایران چند بار مطرح شده است، صبح فردا با برنامه‌ای فشرده برای سفری یک‌روزه وارد تهران می‌شود. او قرار است علاوه بر سخنرانی در اجلاس (GECF)، با مقام معظم رهبری و رئیس‌جمهوری کشورمان دیدار کند و مصاحبه‌ای نیز با صداوسیمای ایران داشته باشد.

کاخ کرملین در بیانیه‌ای درباره برنامه سفر «ولادیمیر پوتین» به تهران، اعلام کرد: روابط ایران و روسیه به سطح مشارکت راهبردی ارتقا یافته است و در عرصه‌های مختلف به‌سرعت گسترش می‌یابد.

در این بیانیه آمده است: ولادیمیر پوتین که یک‌ بار سال ۲۰۰۷ با رهبر انقلاب اسلامی در حاشیه دومین اجلاس سران خزر در تهران دیدار کرد برای سومین بار در یک سال گذشته با همتای ایرانی خود دیدار و مذاکره خواهد کرد. انتظار می‌رود دو طرف درباره تمام مسائل همکاری‌های دوجانبه از جمله اقتصادی و بازرگانی، سرمایه‌گذاری، انرژی هسته‌ای، استخراج و بهره‌برداری از میدان‌ها نفت و گاز و همکاری‌های فنی-نظامی و نیز مسائل مهم بین‌المللی شامل حل‌وفصل سیاسی بحران سوریه، اجرای برجام و مبارزه با تروریسم به‌ویژه داعش مذاکره و تبادل‌نظر کنند.

کرملین در بیانیه خود افزوده است: رئیس‌جمهوری روسیه در اجلاس سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز در تهران شرکت خواهد کرد و دو کشور به‌عنوان اعضای فعال این مجمع، در حوزه انرژی با یکدیگر همکاری می‌کنند. روابط تهران و مسکو به‌طور سنتی بر اصول دوستی و همکاری استوارشده و توأم با اعتماد متقابل است.

در ادامه بیانیه آمده است: روابط سیاسی گسترده‌ای بین دو کشور برقرارشده لسا و دیدارهای منظم در سطوح عالی برگزار می‌شود که می‌توان به دیدار اخیر علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، با رئیس‌جمهوری روسیه در شهر سوچی روسیه در حاشیه یک نشست بین‌المللی اشاره کرد. دیدارها از مسیر وزارت امور خارجه دو کشور هم منظم انجام می‌گیرد و از ماه ژوئن سال جاری (تیر) تاکنون وزیران امور خارجه دو کشور سه بار با یکدیگر دیدار کرده‌اند و ماه آوریل (فروردین) نیز برنامه همکاری‌های دو وزارتخانه تا سال ۲۰۱۸ امضا شد.

در بخش دیگری از بیانیه کاخ کرملین به کمک و مساعدت روسیه به اجرای برجام اشاره و گفته‌ شده است: مسکو فعالانه در کسب این توافق در جریان مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ شرکت کرد و برای تحقق بندهای آن‌هم تلاش می‌کند. قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که برای تایید برجام صادرشده است طرح شفافی را برای لغو تحریم‌های ایران در شورای امنیت پیش‌بینی کرده و اقدامات آن برای حل کامل مسئله هسته‌ای هدف‌گیری شده است.

اما علاوه بر آنچه کاخ کرملین به‌عنوان اهداف سفر رئیس‌جمهوری روسیه به ایران مطرح کرده است، حضور پوتین در ایران با توجه به وضع کنونی منطقه و البته افزایش همکاری‌های دو کشور درباره سوریه می‌تواند اهداف گسترده‌تری را دنبال کند.

معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه کشورمان در سفری که حدود سه ماه پیش به روسیه به‌ منظور حضور در چهل و یکمین اجلاس بررسی رژیم حقوقی دریای خزر داشت، از بررسی راه‌های توسعه روابط و زمینه‌سازی سفر ولادیمیر پوتین به ایران خبر داد.

ابراهیم رحیم‌پور در مصاحبه‌ای که در سفر مذکور با خبرگزاری صداوسیما داشت، گفت: مقامات روسیه به‌ویژه پوتین معتقدند مسائل خاورمیانه و مشکلات ناشی از داعش و حمایت‌ها و کمک‌هایی است که از این گروه می‌شود و این امر سبب می‌شود مردم منطقه به‌ویژه مردم مظلوم سوریه آواره شوند و به ترکیه که ظرفیت لازم را برای پذیرش این آوارگان ندارد ، سرازیر شوند. ایران و روسیه در این‌ باره اشتراک نظر دارند و معتقدیم که سازمان ملل باید این موضوع را بررسی و خسارات واردشده به مردم را برآورد کند.

در پی این رایزنی‌ها و اتفاق‌نظرها نیز رفت‌وآمدها بین ایران و روسیه، به‌ویژه در سطح معاونان وزیران امور خارجه، در چند ماه اخیر بیش از گذشته ادامه داشته است. سفرهای مکرر حسین امیر عبدالهیان، معاون عربی و آفریقای وزارت امور خارجه، همچنین سفر معاون نخست‌وزیر ، وزیر انرژی و برخی دیگر از مقامات روسی در ماه‌های اخیر موید این امر است.

در این‌ باره بهرام امیر احمدیان، کارشناس روسیه در گفت‌وگو با خبرنگار آنا به تحلیل سفر ولادیمیر پوتین پرداخته است.

امیر احمدیان در تحلیل برنامه‌های جانبی «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهوری روسیه ، که به منظور شرکت در اجلاس سران کشورهای صادرکننده گاز فردا به تهران می‌آید، گفت: هدف اول، تقسیم‌کار با ایران در زمینه بازار گاز است و هدف دوم، بحران سوریه.

وی با اشاره به اینکه روسیه بازار گاز اروپا را در اختیار دارد، بیان کرد: به همین دلیل نیز روسیه به صادرکنندگان گاز و کشورهایی که پتانسیل گازی دارند، این امکان را نمی‌دهد که در اروپا حضور پیدا کنند، این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران دارای ذخایر فراوان گاز است و بر اساس گزارش بازار جهانی در سال 2014 منابع گاز ایران بیشتر از روسیه اعلام‌ شده است .

روسیه ایران را در صادرات گاز رقیب خود می‌داند

او با اشاره به اینکه روسیه بازار گاز اروپا را در اختیار دارد، بیان کرد: به همین دلیل نیز روسیه به صادرکنندگان گاز و کشورهایی که پتانسیل گازی دارند این امکان را نمی‌دهد که در اروپا حضور پیدا کنند و این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران دارای ذخایر فراوان گاز است و بر اساس گزارش بازار جهانی در سال 2014 منابع گاز ایران بیشتر از روسیه اعلام‌ شده است .

امیر‌احمدیان تأکید کرد: ایران توان صادرات گاز به اروپا را دارد و در این‌ باره علاقه‌مند است که البته باید سرمایه‌گذاری صورت بگیرد چراکه ایران امکانات کافی را در اختیار ندارد. اما در دوره پساتحریم کنونی که درهای کشور به روی اروپا بازشده و امکان سرمایه‌گذاری اروپایی‌ها فراهم است، روسیه ایران را رقیب خود می‌داند و علاقه‌ای به این سرمایه‌گذاری اروپایی‌ها در ایران ندارد.

منافع ایران و روسیه در سوریه مشترک نیست

این کارشناس روسیه موضوع دیگر را چالش تروریسم بین‌الملل و تجربه خوب ایران در مبارزه با تروریسم عنوان کرد و ادامه داد: اقدامات دولت کنونی روسیه در مبارزه با تروریسم مورد تأیید ایران است و هر دو کشور زمینه همکاری‌های مشترک دارند. از سوی دیگر، این دو کشور منافع در سوریه دارند که البته منافع مشترکی نیست.

او ادامه داد: ایران برای مبارزه با صهیونیسم نیاز به خاک سوریه دارد تا از این طریق بتواند با فلسطین و حماس در ارتباط باشد و این در حالی است که روسیه با اسرائیل ارتباطات نزدیکی دارد. روسیه علاقه‌مند به حکومت «اسد» است چراکه خواهان پایگاه‌های نظامی در این کشور به‌ویژه در بندر «ترتوس» است . بر این اساس همکاری‌های استراتژیکی وجود دارد که حمایت از هم‌پیمانان در این مسیر بسیار حائز اهمیت است.

امیراحمدیان خاطرنشان کرد: همچنین ممکن است مبارزه با مواد مخدر و همکاری‌های منطقه‌ای دریای خزر نیز از موضوعات مورد بحث در سفر «پوتین » به تهران باشد.

او افزود:‌ البته نکته‌ای که نباید نادیده گرفت، این است که مقامات اروپایی بسیاری به تهران سفرکرده‌اند که نشان‌دهنده اهمیت ایران است و اینکه روسیه و سرمایه‌گذارانش نمی‌خواهند که از قافله عقب بمانند.

روسیه به دنبال تأمین منافع خود است

این کارشناس روسیه در پاسخ به این سؤال که ایران تا چه اندازه می‌تواند در سیاست‌های منطقه‌ای خود به روسیه به‌عنوان یک شریک اعتماد داشته باشد، گفت: روسیه نیز مانند هر کشور دیگری و حتی شاید افراطی‌تر، به دنبال منافع خود است و به‌طرف هایی که با آنها درگیر است، اهمیتی نمی‌دهد . هر کشوری باید به دنبال منافع ملی خود باشد و ما باید این نکته را مدنظر داشته باشیم که روسیه به دنبال تأمین منافع ما نیست.

سومین اجلاس سران کشورهای عضو مجمع صادرکنندگان گاز دوم آذرماه (فردا) با حضور سران و رئیسان دولت ۹ کشور عضو در تهران برگزار می‌شود. ایران، روسیه، الجزایر، بولیوی، مصر، گینه استوایی، لیبی، نیجریه، قطر، ترینیداد و توباگو، ونزوئلا، امارات، ١٢عضو اصلی این مجمع جهانی به شمار می‌روند و هلند، نروژ، عراق، عمان و پرو به‌عنوان اعضای ناظر در مجمع کشورهای صادرکننده گاز حضور دارند.

رئیس‌جمهوری ایران به‌عنوان میزبان اجلاس، فردا در حالی از همتای روسی خود استقبال خواهد کرد که میزبان رئیس‌جمهوری‌های بولیوی، گینه استوایی، نیجریه، ونزوئلا، عراق و ترکمنستان و نخست‌وزیر الجزایر نیز است و روز پرکاری را پشت سر خواهد گذاشت.