تهدیدهای زیستمحیطی دریاچه ارومیه/ برنامه علمی احیای دریاچه ارومیه تدوین شد
به گزارش خبرنگار حوزه پایش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، دریاچه ارومیه، بزرگترین دریاچه داخلی ایران، بزرگترین دریاچه آبشور در خاورمیانه، و ششمین دریاچه بزرگ آبشور دنیا است. این دریاچه از اواسط دهه ۸۰ شروع به خشک شدن کرد و امروزه درخطر خشک شدن کامل قرار دارد. برخی کارشناسان محیطزیست پیشبینی میکنند در صورت خشک شدن این دریاچه هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی خواهد شد و زیست محیط منطقه تغییر خواهد کرد. علاوه بر نمک بسیاری از آلودگیها شامل فلزات سمی سنگین مورداستفاده در صنعت و مواد سمی مورداستفاده در کشاورزی به آبهای سطحی و زیرسطحی مرتبط با دریاچه نفوذ کرده و در صورت خشک شدن دریاچه بسیاری از مواد سمی هوازی شده و خطرات بیماریهای تنفسی برای زیستبوم و مردم منطقه به وجود خواهد آورد.
برنامه علمی احیای دریاچه ارومیه توسط دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه تدوینشده است. مجری این طرح، نصرت آقازاده به بررسی چالشهایی در خصوص بحران آب و مدیریت آن، تهدیدهای زیستمحیطی حوضه آبریز دریاچه ارومیه، توسعه نامناسب کشاورزی و مخاطرات و پیامدهای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی ناشی از کمآبی این دریاچه پرداخته است.
چالش | هدف غایی | هدف عینی | راهبرد |
بحران منابع آب و مدیریت نامناسب استفاده از آن | مدیریت مناسب منابع آب حوضه در جهت احیا و جلوگیری از روند خشک شدن دریاچه ارومیه | 1. شناخت و بررسی وضعیت منابع آبی حوضه دریاچه 2. حفاظت، کنترل و کاهش برداشت از منابع آب 3. هوشمند سازی مصارف آب در حوضه 4. تغییر الگوی کشت بر اساس نیاز آبی 5. فرهنگ صحیح مصرف آب | ۱. بررسی ابعاد و مسائل مختلف هیدرولوژیکی مرتبط با دریاچه ارومیه 2. تعیین و بررسی عوامل مؤثر بر بروز بحران در منابع آبی حوضه ۱. استفاده از فنآوریهای نوین در جهت حفاظت و مدیریت منابع آب 2. تغییر آبیاری سنتی به آبیاری مدرن ۱. استفاده از فنآوریهای نوین در جهت هوشمند سازی مصارف آب در حوضه 2. استفاده از فنآوریهای نوین در جهت کنترل برداشت از منابع آب 3. استفاده از فنآوریهای نوین در جهت کنترل توزیع آب ۱. شناسایی و امکانسنجی کشتهای جایگزین با نیاز آبی کم 2. گسترش کشت دیمی متناسب با وضعیت اقلیمی منطقه ۱. جلب مشارکتهای عمومی و همکاری سازمانها و دستگاههای مسئول در جهت مدیریت و استفاده بهینه از منابع آبی حوضه 2. استفاده از انواع رسانهها در راستای فرهنگساز |
تهدیدهای زیستمحیطی حوضه آبریز دریاچه ارومیه | پیشگیری و مدیریت اثرات زیستمحیطی | 1. احیای کارکردهای زیستمحیطی دریاچه و حوضه آبریز 2. حفاظت از تنوع زیستی و اکوسیستم دریاچه 3. جلوگیری از بروز و تشدید طوفانهای نمکی 4. مدیریت برداشت و استحصال عناصر از نمک و املاح دریاچه 5. فرهنگسازی زیستمحیطی | ۱. شناسایی و احیای فاکتورهای زیستمحیطی دریاچه و حوضه آبریز 2. مدیریت جامع حوضه آبریز دریاچه مبتنی بر رویکرد زیستمحیطی ۱. شناسایی و تحلیل گزینههای اگرو اکولوژیک حوضه آبریز دریاچه 2. حفاظت و احیای تالابها، جانوران و حیاتوحش دریاچه 3. جلوگیری از کاهش توان تولیدات بخش دامداری و دامپروری 4. کاهش اثرات ریزگردها دریاچه بر سلامت جانداران و بخصوص دام و طیور ۱. ارائه روشهای علمی و اجرایی مناسب جهت جلوگیری از بروز و تشدید طوفانهای نمکی 2. شناسایی کانونهای تولید ریزگرد و ارائه راهکار بهمنظور جلوگیری و تثبیت ریزگردها 3. ارائه راهکارهای عملیاتی بهمنظور جلوگیری از بیابانزایی منطقه ۱. ارزیابی و امکانسنجی برداشت نمک از دریاچه 2. آسیبشناسی اثرات برداشت نمک و املاح از دریاچه ۱. ارائه مجموعه اقدامات آموزشی، فرهنگی و اجتماعی در راستای اعتلای فرهنگ زیستمحیطی 2. استفاده از پتانسیل رسانههای جمعی و شبکههای اجتماعی در جهت فرهنگسازی زیستمحیطی |
توسعه نامناسب کشاورزی | توسعه متوازن و مناسب کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه | 1. مدیریت کشت محصولات زراعی و توسعه باغات متناسب با شرایط حوضه آبریز دریاچه 2. بهبود سطح بهرهوری فعالیتهای کشاورزی 3. توسعه زیرساختهای صنایع کشاورزی 4. افزایش سطح دانش عمومی و فنی کشاورزان | ۱. طراحی الگوی کشت محصولات کم آب بر 2. سیاستگذاری در جهت تولید محصولات کشاورزی متناسب با پتانسیل زراعی و آبی خاک در منطقه ۱. توسعه کشاورزی مدرن مبتنی بر استفاده از فنآوریهای نوین 2. یکپارچهسازی زمینهای کشاورزی در جهت افزایش سطح بهرهوری 3. گسترش شرکتهای خدمات کشاورزی ۱. تولید و بهینهسازی تجهیزات و ماشینآلات کشاورزی متناسب با نیاز 2. احداث و گسترش صنایع تبدیلی کشاورزی و صنعتی 3. ایجاد و گسترش صنعت نگهداری و بستهبندی محصولات ۱. ترویج و گسترش آموزشهای عمومی و کاربردی به کشاورزان 2. استفاده از پتانسیل رسانههای جمعی و اجتماعی در جهت افزایش سطح دانش عمومی کشاورزان |
مخاطرات و پیامدهای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی | مدیریت و کاهش پیامدهای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی | 1. توسعه و ایجاد صنایع مختلف در جهت معیشت جایگزین کشاورزان 2. تولید مشاغل و کسب کارهای مبتنی بر بهرهبرداری از نمک و املاح دریاچه 3. جلوگیری از مهاجرت و تغییر ترکیب جمعیتی 4. جلوگیری از ناهنجاریهای اجتماعی و تغییر سبک زندگی 5. کاهش اثرات ریزگردهای دریاچه بر سلامت افراد | ۱. ایجاد و گسترش صنعت گردشگری، بوم گردی و صنایعدستی 2. شناسایی و گسترش صنایع معدنی و فرآوری 3. ایجاد صنایع جدید و مدرن مبتنی بر پتانسیلهای منطقه ۱. ایجاد و گسترش صنایع قابل توسعه مرتبط بانمک و املاح دریاچه 2. ایجاد بستر مناسب در جهت بازاریابی و صادرات نمک و عناصر استحصالشده ۱. طراحی و برنامهریزی در جهت ایجاد تعاونی و صندوقهای اعتباری روستایی 2. ساماندهی معیشت و رفاه کشاورزان 3. استفاده از رسانهها در جهت جلوگیری از مهاجرت ۱. ارائه الگو و راهکارهای فرهنگی و اجتماعی در جهت کاهش ناهنجاری و جلوگیری از تغییر سبک زندگی 2. افزایش سطح آگاهی عمومی نسبت به ناهنجاریهای اجتماعی و معضلات فرهنگی ۱. مطالعات تطبیقی و میدانی در جهت شناسایی آثار ریزگردها بر سلامت 2. ارائه روشهای پیشگیری و کنترل اثرات مضر ریزگردها بر سلامت |
رسیدن به اهدافی نظیر مدیریت مناسب منابع آب حوضه در جهت احیای دریاچه، هوشمند سازی مصارف آب در حوضه، تغییر الگوی کشت بر اساس نیاز آبی و گسترش فرهنگ صحیح مصرف آب در خصوص بحران آب موردنظر بوده است. احیای کارکردهای زیستمحیطی دریاچه و حوضه آبریز، حفاظت از تنوع زیستی و اکوسیستم دریاچه، جلوگیری از بروز و تشدید طوفانهای نمکی، مدیریت برداشت و استحصال عناصر از نمک و املاح دریاچه ازجمله اهداف موردنظر درزمینه مرتفع ساختن چالشهای زیستمحیطی است.
در خصوص چالش توسعه کشاورزی رسیدن به اهدافی نظیر مدیریت کشت محصولات زراعی و توسعه باغات متناسب با شرایط حوضه آبریز دریاچه، بهبود سطح بهرهوری فعالیتهای کشاورزی، توسعه زیرساختهای صنایع کشاورزی و افزایش سطح دانش عمومی و فنی کشاورزان موردتوجه قرارگرفته است. همچنین در این برنامه علمی بهمنظور مدیریت و کاهش پیامدهای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی خشک شدن دریاچه به مسائلی مانند توسعه و ایجاد صنایع مختلف در جهت معیشت جایگزین کشاورزان، تولید مشاغل و کسب کارهای مبتنی بر بهرهبرداری از نمک و املاح دریاچه، جلوگیری از مهاجرت و تغییر ترکیب جمعیتی، جلوگیری از ناهنجاریهای اجتماعی و تغییر سبک زندگی و کاهش اثرات ریزگردهای دریاچه بر سلامت افراد توجه شده است.
انتهای پیام/4084/
انتهای پیام/