۷۰ درصد کودکان کار در تهران از اتباع کشورهای خارجی هستند

به گزارش خبرنگار حوزه رفاهی گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، 22 خرداد هر سال به‌عنوان روز جهانی منع کار کودکان نام‌گذاری شده است. موضوعی که به دلایل مختلف در تمام استان‌های کشور به‌ویژه تهران با آن روبه‌رو هستیم و امروزه کودکان بسیاری در پایتخت به دلیل شرایط نامناسب والدین و البته برخی از آن‌ها به دلیل نداشتن خانواده در معابر و پشت چراغ‌های راهنما دست به هر کاری می‌زنند تا درآمدی داشته باشند. این در حالی است که کودکان باید به بحث‌های آموزشی و تفریح و نشاط بپردازند، لذا کار کردن کودکان آسیب‌های فراوانی برای جامعه و خود آن‌ها در زمینه‌های مختلف خواهد داشت.

در این خصوص مصاحبه‌ای با داریوش بیات‌نژاد مدیرکل سازمان بهزیستی استان تهران داشتیم تا از شرایط حمایتی سازمان بهزیستی از کودکان کار و نوع خدمات‌دهی به آن‌ها آشنا شویم.

آنا: نوع نگاه سازمان بهزیستی به کودکان کار در تهران چگونه است و اقدامات شما در چه حوزه‌هایی صورت می‌گیرد؟

بیات‌نژاد: ما معتقدیم که کودکان اصلاً نباید به فکر کار کردن، آن‌هم در خیابان و معابر شهر باشند، چراکه این اقدام برای آن‌ها بسیار خطرناک است، لذا کودکان و البته والدین آن‌ها باید بیشتر به فکر آموزش و ارتقای کیفی آن‌ها باشند و اوقات فراغت آن‌ها  را به‌خوبی پر کنند. از طرفی نباید از استعدادیابی در این زمینه نیز غافل شد که آموزش‌وپرورش در این زمینه می‌تواند نقش تأثیرگذارتری برای استعدادیابی کودکان و برنامه‌ریزی برای آینده آن‌ها ایفا کند.

بین کودکان کار و کودکان خیابانی تفاوت بسیاری وجود دارد، به‌طوری‌که کودکان خیابانی افراد زیر 18 سالی هستند که به دلیل نبود امنیت و آرامش در نهاد خانواده به خیابان پناه آورده‌اند که احتمال آسیب‌پذیری بیشتری نسبت به کودکان کار دارند. اما کودکان کار به افرادی گفته می‌شود که به دلیل نامناسب بودن وضعیت معیشتی خانواده‌ها به خیابان آمده و دست به هر کاری می‌زنند تا درآمد کسب کنند. به‌طورکلی رویکرد سازمان بهزیستی استان تهران درباره کودکان کار و خیابانی این است که باید از کار کردن این افراد جلوگیری به عمل بیاید.

آنا: در حال حاضر چه تعداد کودک کار تهرانی تحت حمایت بهزیستی هستند؟

بیات‌نژاد : سازمان بهزیستی کل کشور با برنامه‌ریزی که انجام داده است اهداف مختلفی را برای هر استان درنظر گرفته که دراین‌بین استان تهران به دلیل اینکه کودکان کار بسیاری دارد بیشتر موردتوجه قرار گرفته است. سازمان بهزیستی برنامه ویژه‌ای را برای ساماندهی این افراد از سال 95 تا 1400 درنظر گرفته است و پیش‌بینی این است که در سال 1400 باید به 7 هزار و 600 کودک کار در تهران خدمات ارائه شود. از طرفی نیمی از کودکان کار کشور در تهران هستند لذا طبیعی است که سازمان امور اجتماعی برای ساماندهی کودکان کار توجه بیشتری به تهران داشته باشد و برنامه ما برای سال گذشته شناسایی، جمع‌آوری و خدمات‌دهی به 2 هزار و 811 نفر از کودکان کار بود که البته در سال 97 بیش از 3 هزار و 700 نفر از کودکان کار شناسایی و در مراکز بهزیستی مراحل درمانی و توانمندسازی را سپری کردند. در سال جاری نیز اهداف کمی ما این است که باید به حدود 3 هزار و 92 نفر از کودکان کار خدمات ارائه دهیم اما قطعاً آمار کودکان کار در سال جاری نیز بیشتر از پیش‌بینی ما خواهد بود.

آنا: خدمات سازمان بهزیستی به کودکان کار شامل چه مواردی می‌شود؟

بیات‌نژاد: کودکان کار بعد از شناسایی و انتقال به مراکز سازمان بهزیستی، مورد حمایت‌های درمانی و مشاوره‌ای قرار می‌گیرند. اما یکی از اقدامات اصلی ما این است که والدین کودکان شناسایی و ارزیابی می‌شوند و توجه ویژه‌ای به اشتغال آن‌ها می‌شود تا آن‌ها در کمترین زمان ممکن وارد بازار کار شوند، لذا توانمندسازی خانواده‌های کودکان کار یکی از اهداف اصلی ما در سازمان بهزیستی استان تهران است.

آنا: چند درصد از کودکان کار در تهران دارای خانواده هستند؟

بیات‌نژاد: اکثر کودکان کار که در تهران مشغول به کارند دارای خانواده هستند و همان‌طور که اعلام کردم بعضاً خود خانواده‌ها به دلیل تأمین مخارج زندگی، کودکان را به خیابان‌ها می‌فرستند؛ و اگر برخی از کودکان کار دارای خانواده نباشند به مراکز شبانه‌روزی ما منتقل خواهند شد؛ اما نکته قابل‌توجه این است که 70 درصد کودکان کار از اتباع کشورهای خارجی مانند افغانستان و پاکستان هستند که اکثراً به‌صورت غیرقانونی وارد کشور شده و در معابر و خیابان‌های تهران مشغول کارند، لذا ما از اداره اتباع خارجی وزارت کشور و استانداری تهران تقاضا داریم تا بر ورود غیرقانونی اتباع دیگر کشورها به ایران را بیشتر نظارت کند.

آنا: سازمان بهزیستی برنامه‌ای برای ارائه خدمات به کودکان کار خارجی دارد؟

بیات‌نژاد: به‌رغم تمام محدودیت‌های قانونی و منابع مالی که داریم، به دلیل اینکه رویکرد سازمان بهزیستی رویکردی انسانی، علمی و البته اسلامی است، به کودکان کار خارجی که در تهران شناسایی می‌شوند نیز خدمات می‌دهیم، اما متأسفانه اداره اتباع خارجی وزارت کشور اقدام اثربخشی در این خصوص انجام نداده است. به‌طوری‌که آمار کودکان کار خارجی روزبه‌روز بیشتر می‌شود.

آنا: به نظر شما آیا دیگر نهادهای متولی در بحث کودکان کار به وظایف خود عمل کرده‌اند؟

بیات‌نژاد: طبق آیین‌نامه‌ای که در وزارت کشور با موضوع کودکان کار تدوین شده است نقش نهادهای متولی به‌طور واضح بیان شده اما متأسفانه اکثر نهادها مانند وزارت بهداشت و شهرداری به وظایف خود عمل نکردند و ما از این دو نهاد گلایه داریم که با وجود برگزاری جلسات متعدد، هنوز به وظایف خود عمل نکرده و به‌نوعی نسبت به موضوع ساماندهی کودکان کار بی‌تفاوت هستند که جای تأسف است. برای مثال وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی مکلف هستند که به موضوع درمانی کودکان کار به‌طور ویژه ورود کنند و برای بیمارستان‌ها و مراکز درمانی نیز وظایفی تعیین شده است که  به‌صورت رایگان این افراد را پذیرش کنند و یا از بودجه وزارت بهداشت بخشی را برای درمان کودکان کار اختصاص دهند که تا به امروز این اقدام صورت نگرفته است. از طرفی اداره کار نیز باید زمینه اشتغال خانواده‌های کودکان کار را فراهم کند که در این زمینه نیز اقدام اثربخشی صورت نگرفته است.

آنا: آیا شهرداری تهران برای اختصاص مراکز نگهداری کودکان کار به وظایفش عمل کرده است؟

بیات‌نژاد: همان‌طور که عرض کردم یکی از وظایف شهرداری‌ها اختصاص مراکزی برای نگهداری کودکان کار است اما تا به امروز شهرداری تهران علی‌رغم قول‌های مساعد هنوز مرکزی را در اختیار سازمان بهزیستی قرار نداده است. قرار بود که شهرداری تهران 10 مرکز را برای نگهداری، توانمندسازی و درمان کودکان کار و معتادان متجاهر در اختیار ما قرار دهد که این اقدام هنوز اجرایی نشده است. از طرفی برای کمیته امداد امام خمینی نیز وظایفی طبق آیین‌نامه ساماندهی کودکان کار تعریف شده که این نهاد نیز باید ارائه خدمات به خانواده‌های کودکان کار شناسایی‌شده را افزایش دهد تا به یک نتیجه مطلوب دست پیدا کنیم. از طرفی رسانه ملی و سازمان هلال‌احمر نیز به وظایف خود در بحث کودکان کار عمل نکردند، لذا مهم‌ترین مشکل ما برای ساماندهی کودکان کار عدم همراهی سایر نهادها و سازمان‌های دولتی است که امیدواریم این مشکل برطرف شود.

آنا: در حال حاضر چه تعداد مرکز در تهران داریم و مدت‌زمان نگهداری افراد در مراکز چقدر است؟

بیات‌نژاد: هم‌اکنون سه مرکز نگهداری دولتی برای ساماندهی کودکان کار داریم و از طرفی 20 مرکز خصوصی نیز در حوزه درمان، توانمندسازی و تقویت روحیه کودکان کار فعال هستند. دوره ابتدایی نگهداری این افراد در مراکز 21 روز است که مأموران ما بعد از اتمام دوره اول، در صورت نیاز این مدت را 21 روز دیگر تمدید می‌کنند. در این راستا اگر کودک فاقد خانواده باشد در مراکز شبانه‌روزی نگهداری خواهد شد، لذا تمام اقدامات بر اساس آیین‌نامه ابلاغی صورت می‌گیرد و ما معتقدیم مفاد این آیین‌نامه به نحوی واضح است که هیچ دستگاهی نمی‌تواند برای فرار از مسئولیت بهانه‌ای بیاورد.

آنا: در پایان اگر نظری برای رسیدگی بهتر به وضعیت کودکان کار دارید بفرمایید؟

بیات‌نژاد: نکته مهم دیگر که باید بیان کنم این است که وزارت آموزش‌وپرورش باید افراد بازمانده از تحصیل را شناسایی کرده و مراحل حمایتی تحصیلی از آن‌ها را انجام دهد تا این افراد برای کار به خیابان‌ها نیایند. امیدواریم با همدلی و دلسوزی همه نهادهای ذی‌ربط بتوانیم چهره شهر را با ساماندهی کودکان کار زیبا کنیم.

انتهای پیام/4110/ن