ایران در 30 سال گذشته 3 موج علم و فناوری را تجربه کرده است

به گزارش خبرنگار حوزه علم، فناوری و دانش‌بنیان گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، سورنا ستاری در افتتاحیه نخستین مجمع نوآوری آسیا و اقیانوسیه که صبح امروز در سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی برگزار شد، اظهار کرد: این مجمع با محور افزایش تلاش کشورهای منطقه برای گسترش زیست‌بوم فناوری و نوآوری در منطقه برگزار می‌شود.

وی افزود: برگزاری نخستین مجمع نوآوری آسیا و اقیانوسیه در کشور برای ایران بسیار مهم است؛ ایران به دلیل منابع نفتی و معدنی بسیاری که دارد، در جهان معروف است اما اقتصاد نفتی تنها بخشی از توانایی‌های کشور ماست.

معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور بیان کرد: نخستین اجلاس نوآوری آسیا و اقیانوسیه با محور افزایش تلاش‌ها و هم‌افزایی کشورهای منطقه برای استفاده از علم و فناوری و نوآوری در توسعه فراگیر و پایدار برگزار می‌شود.

ستاری بیان کرد: این اجلاس به دعوت مشترک معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهوری اسلامی ایران و کمیسیون اقتصادی-اجتماعی آسیا و اقیانوسیه سازمان ملل یا اسکاپ برگزار شد.

وی اظهار کرد: محور اصلی این اجلاس «استارت‌آپ‌های فناوری در مسیر توسعه پایدار» است که موضوعی فوق‌العاده جذاب و مهم برای کشور ایران محسوب می‌شود. هرچند ممکن است ایران را با منابع زیرزمینی سرشار و بیشترین منابع نفت و گاز در دنیا بشناسند، اما درواقع این توصیف اکنون فقط بخش کوچکی از منابع و توانمندی‌های اقتصادی و اجتماعی کشور را نشان می‌دهد. در سالیان اخیر توجه دولت‌ها به توسعه نیروی انسانی به‌عنوان منبع اصلی حرکت اقتصادی بوده است.

ایران در سه دهه اخیر سه موج مهم را در توسعه علمی و فناوری پشت سر نهاده است

معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور گفت: ایران در سه دهه اخیر سه موج مهم را در توسعه علمی و فناوری پشت سر نهاده است. موج اول با محوریت توسعه علمی و آموزش‌های دانشگاهی و تحصیلات تکمیلی طی شد و نتیجه آن در تعداد فراوان دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی، داشتن نزدیک به 5 میلیون دانشجو و قرار گرفتن ایران در میان چند کشور اول دنیا با بیشترین تعداد فارغ‌التحصیل مهندسی آشکار شد. در موج دوم، شکل‌گیری مراکز رشد و پارک‌های فناوری و سرمایه‌گذاری دولت در فناوری‌های جدید و تشویق به تحقیقات و تولید علم موردتوجه قرار گرفت که نتیجه آن در رشد علمی خیره‌کننده ایران آشکار شد.  ایران در سال 2011 بیشترین رشد علمی دنیا را تجربه کرد و اکنون نیز در غرب آسیا جایگاه اول و در دنیا جایگاه 15 را داراست.

ستاری اشاره کرد: اکنون موج سوم تحولات علمی و فناوری ایران با محوریت نوآوری و توجه به نقش زیست‌بوم توسعه نوآوری در کشور در جریان است و تلاش می‌شود نگرشی یکپارچه به نقش نهادها و بازیگران مختلف علمی، فناوری، اقتصادی، قانونی، سیاسی و اجتماعی شکل بگیرد.

وی اظهار کرد: شرکت‌های نوپا امروزه اکوسیستم نوآوری کشور را بسیار پویا و پرتحرک کرده‌اند، برخی از موفق‌ترین این استارت‌آپ‌ها جای خالی بازیگران جهانی همچون یوتیوب، آمازون و اوبر در ایران را پر کرده‌ و اکنون به شرکت‌های توانمندی تبدیل شده‌اند که در جستجوی حضور در بازار منطقه هستند. تعداد زیاد مراکز نوآوری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر، شرکت‌های هایتک و شرکت‌های خلاق که فراتر از حوزه‌های اقتصادی در شهرهای بزرگ، به حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی در شهرهای متوسط و کوچک نیز در حال تسری است، نمودهایی از فراگیرشدن نوآوری در ایران است.

فناوری و نوآوری باید موتور محرک تلاش‌ها برای «توسعه فراگیر و پایدار»‌ جوامع بشری باشند

معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور ادامه داد: این مهم فقط محدود به حوزه ICT نبوده است، بلکه در حوزه‌های بیوتکنولوژی، سلول‌های بنیادی، نانوتکنولوژی، هوافضا و سایر حوزه‌های مهم فناوری‌ هم استارت‌آپ‌های مهمی توسعه یافته‌اند. حمایت از بیش از 4 هزار و 300 شرکت دانش‌بنیان داخلی و رشد پی‌درپی رتبه ایران در شاخص جهانی نوآوری نشانه‌هایی از موفقیت در این مسیر است.

ستاری خاطرنشان کرد: می‌دانیم که امروزه از فناوری و نوآوری انتظار می‌رود موتور محرک تلاش‌ها برای «توسعه فراگیر و پایدار»‌ جوامع بشری باشند؛ لذا لازم است با نگاهی فراگیر به نوآوری، مسائل پیش رو را دوباره صورت‌بندی کرده و در طراحی راه‌حل‌های جدید علاوه بر فناوری‌های نوین، از ظرفیت‌های متنوع و توزیع‌شده نهادهای اجتماعی و بومی کشورها نیز استفاده مؤثر کنیم. در نوآوری فراگیر، نیاز عموم مردم از طبقات مختلف خصوصاً طبقات کمتر برخوردار در کانون توجه است و به‌جای نگرش تک‌بُعدی به پیشرفت افراد و جوامع و تقسیم‌بندی آن‌ها به پیشتاز و عقب‌مانده، تنوع جوامع و تفاوت‌های منطقه‌ای و فرهنگی مدنظر قرار می‌گیرد تا راه‌حل‌های خلاقانه بومی و مبتنی بر واقعیت‌ها و بافت جوامع طراحی شود.

وی گفت: دولت‌ها در این مسیر جدید نوآوری، مسئولیتی بسیار مهم به عهده دارند؛ این مسئولیت فراتر از حمایت از «تولید علم و تحقیق و توسعه»، و حتی فراتر از «تقویت و تسهیل پیوند میان بازیگران فعلی و ایجاد محیط توانمندساز برای آن‌ها» است. بلکه دولت‌ها موظف هستند «اهداف متنوع اجتماعی و زیست‌محیطی» را نیز به‌طور هم‌زمان و منسجم، در سرلوحه برنامه‌های خود برای تقویت زیست‌بوم نوآوری قرار دهند.

معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور در بخش دیگری از سخنان خود گفت: دولت‌ها می‌توانند برای ارتقای نوآوری‌های اجتماعی و زیست‌محیطی، ابزارهای سیاستی نظیر چارچوب‌های قانونی و تنظیم‌گری مانند استانداردهای حفظ حقوق مصرف‌کننده، ابزارهای اقتصادی مانند دسترسی شرکت‌ها به تأمین مالی ریسک‌پذیر برای نوآوری، ابزارهای مالی مانند معافیت‌های مالیاتی مربوط به پذیرش نوآوری‌های دوستدار محیط‌زیست، حمایت از طرف تقاضا و بازارسازی برای نوآوری، آموزش و تربیت نیروی انسانی و استراتژی‌های منطقه‌ای و شبکه‌سازی از طریق ایجاد خوشه‌های صنعتی و پارک‌های علم و فناوری را به‌کار گیرند.

شبکه‌سازی ضامن هم‌افزایی تلاش‌ها برای حرکت جمعی به سمت نوآوری فراگیر است

ستاری بیان کرد: گروه آخر ابزارها شبکه‌سازی است که ضامن هم‌افزایی تلاش‌ها به‌خصوص در میان کشورهای منطقه برای حرکت جمعی به سمت نوآوری فراگیر است.

وی افزود: استارت‌آپ‌ها به‌عنوان بازیگران جدید و اثرگذار در فراگیر شدن نوآوری و یافتن راه‌های خلاقانه استفاده از ظرفیت‌های اجتماعی برای پاسخ به نیازهای موجود، نیاز به شبکه‌سازی با یکدیگر و همچنین هم‌افزایی با نهادهای اجتماعی و اقتصادی دارند و دولت‌ها باید در این جهت از آن‌ها پشتیبانی کنند. ایران پس از تجربه موفق چندساله در شناسایی و حمایت از شرکت‌های مبتنی بر فناوری جدید، اکنون شناسایی و حمایت از شرکت‌های خلاق و صنایع فرهنگی را در دستور کار قرار داده است. صنایع خلاق توان به‌کارگیری ظرفیت‌های انسانی و فرهنگی را حتی در شهرهای کوچک‌تری که دسترسی به فناوری جدید و امکانات گسترده وجود ندارد با استفاده از خلاقیت افراد بومی امکان‌پذیر کرده است. این موضوع فرصت بزرگی برای کشورهای درحال‌توسعه که غالباً ذخایر غنی فرهنگی دارند، فراهم کرده است.

معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور اظهار کرد: تصمیم به تأسیس شبکه استارت‌آپ‌های فناوری آسیا و اقیانوسیه در اجلاس امروز، نویدبخش ایجاد مسیرهای همکاری میان کشورهای منطقه برای فعال کردن ظرفیت‌های جدید در نوآوری است. این شبکه باید بتواند دو دسته فعالیت‌ها را تسهیل کند؛ کمک به همتایابی میان استارت‌آپ‌های منطقه از طریق تهیه و انتشار نمایه (پروفایل) شرکت‌ها و پروپوزال‌های همکاری و کمک به سازماندهی جلسات رودررو و پشتیبانی و ارائه اطلاعات موردنیاز طرفین برای همکاری و فعالیت‌های توانمندساز برای معرفی شبکه و خدمات آن در قالب تعامل با کمیسیون اقتصادی اجتماعی آسیا - اقیانوسیه و سایر نهادهای مربوطه سازمان ملل، راه‌اندازی وب‌سایت و بستر ارتباطی موردنیاز و شبکه‌سازی و تقویت ارتباطات فعالان شبکه در قالب شرکت در نشست‌های سالانه و برنامه‌های تبادل تجربه و آموزشی ازجمله اقداماتی است که این شبکه‌سازی می‌تواند انجام دهد.

وی افزود: نهادها و آژانس‌های دولتی و خصوصی تسهیلگر و واسطه فناوری و نوآوری هستند که ارتباطات گسترده با استارت‌آپ‌ها در مناطق مختلف کشورهای آسیایی و اقیانوسیه دارند نیز می‌توانند به فعالیت این شبکه کمک مهمی بکنند.

ستاری گفت: در سال‌های اخیر ابتکارات فناوری و نوآوری متعددی با نقش‌آفرینی ایران در میان کشورهای آسیایی، کشورهای مسلمان و یا کشورهای درحال‌توسعه آغاز شده است. شبکه انتقال و تبادل فناوری (TTEN) میان هشت کشور درحال‌توسعه و جایزه علم و فناوری مصطفی به‌عنوان نماد عالی علم و فناوری برای دانشمندان مسلمان دو نمونه از این اقدامات هستند. همچنین ایران در مجامع منطقه‌ای مهم دیگری نیز مشارکت داشته است که برگزاری اجلاس نوآوری آسیا و اقیانوسیه (APIF) از آخرین نمونه‌های آن است. ایران برای ایفای نقش در حوزه علم و فناوری در میان کشورهای منطقه آسیا و اقیانوسیه مصمم است و بر این باور است که همکاری‌های تنگاتنگ منطقه‌ای تنها راه حرکت به سمت حل مسائل مشترک منطقه و درعین‌حال ممانعت از یک‌جانبه‌گرایی و انحصارطلبی برخی قدرت‌هاست.

معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری در آخر خاطرنشان کرد: امیدوارم اجلاس نوآوری آسیا و اقیانوسیه و گفتگوها و بازدیدهای متنوعی که در آن تعبیه شده است، فرصت خوبی برای به اشتراک‌گذاری تجربیات و ایده‌های ارزشمند شرکت‌کنندگان باشد و سرآغاز همکاری‌های منسجم‌تر کشورهای آسیا و اقیانوسیه برای اهرم کردن نوآوری فراگیر در توسعه پایدار باشد.

انتهای پیام/4115/4021/ن