برجستگی تحریم‌ها در پیچ و خم صادرات صنایع دستی ایران

گروه اجتماعی خبرگزاری آنا-مریم حضرتی؛ تحریم مسئله‌ای است که سالهاست ایران و  ایرانی با آن دست به گریبان است از تحریم وسایل اولیه زندگی گرفته تا تمامی شرکت‌ها و حتی آدم‌ها.

تحریم یعنی اجازه نداشتن برای مبادلات تجاری و یا خرید و فروش و وادار کردن کشور مورد تحریم به پذیرش برخی اعمال که بر آن وارد می‌شود.

تحریم در ایران سال‌هاست که هم از لحاظ مالی، تجاری، صادراتی و هم از لحاظ فرهنگی صورت گرفته است به‌طوری که برای هر خرید و فروش هرچند وسایل کوچک و جزئی هم محدودیت وجود دارد و این محدودیت باعث افزایش قیمت در بازار می‌شود.

همه چیز تحت‌الشعاع تحریم

بازار صنایع دستی هم در این راستا به تحریم آلوده شد؛ حال این هنر با توجه به تنوع محصولات و برندی که داراست به عنوان یکی از ویژگی‌های خاص ایران محسوب می‌شود و البته مشابه این خاص بودن در هیچ جای دنیا دیده نمی‌شود و به قول معروف صنایع دستی ایران در دنیا نام و آوازه دیگری دارد.

محسن بیوکی جانشین معاون صنایع دستی استان خراسان رضوی در تأیید این مطلب می‌گوید که خرید کالای ایرانی برای خارجی‌ها جذاب شده است.

البته کشورهایی مثل چین توانسته‌ است با قیمت پایین کالای مشابه ایرانی را تولید و صادر کند اما ایران نتوانسته این کار را انجام بدهد اما در کل مشابه صنایع دستی ایران در هیچ جای دنیا دیده نمی شود.

محمود دلخوش کارشناس مسئول توسعه و ترویج صنایع دستی استان خراسان جنوبی هم در این‌باره می‌گوید: یکی از ویژگی‌های صنایع دستی کشور ما خاص بودن آ‌ن است که مشابه آن در هیچ جای دنیا دیده نمی‌شود. همچنین قیمت پایین آن هم بیشتر برای ورود در حوزه صادرات ترغیب‌کننده است.

گردشگران خارجی، صنایع دستی ایرانی را بهتر از ایرانیان می‌شناسند

برخی گردشگران خارجی صنایع دستی ایرانی را بهتر از یک ایرانی می‌شناسند؛ به طوری که جنس کالا و کیفیت آن را به‌خوبی متوجه می‌شوند. بنابراین صنایع دستی ایران قابل قیاس با سایر کشورها در این زمینه نیست و اگر تحریم وجود نداشت قطعاً صنایع دستی ایران به عنوان تنها کشوری بود که بازار جهانی در دستش قرار می‌گرفت.

علی عابدی معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی میراث فرهنگی استان خراسان شمالی در این زمینه می‌گوید که بسیاری از کشورها واردکننده محصولات صنایع دستی ایرانی هستند و به عنوان مثال کشور آمریکا بیشتر محصولات صنایع دستی ایرانی را وارد می‌کند و بزرگ‌ترین کشور واردکننده صنایع دستی ایران است.

درباره اثرگذاری تحریم‌ها بر روی صادرات صنایع دستی نظرات متفاوتی وجود دارد برخی کارشناسان معتقدند که تحریم‌ها بر روی مواد اولیه تأثیر گذاشته و برخی مسئولان معتقدند که نه تنها تأثیری نداشته بلکه توانسته برنامه‌ریزی درستی برای ایران رقم بزند.

به عنوان مثال حسین عباس‌زاده معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی استان خراسان جنوبی معتقد است که  تحریم‌ها بر تهیه مواد اولیه و بازار فروش تأثیر گذاشته است، به‌طوری‌که به سمتی هدایت کرده که باید با یک برنامه‌ریزی بهتر پیش برویم و تحریم را دور بزنیم. با تحریم‌ها فرصتی پیش ‌آمد تا بر روی اقتصاد مقاومتی تمرکز کنیم و با افزایش بازار کار به سبک حوزه اقتصادی و به سمت خود شکوفایی درونی برویم.

تأثیر تحریم بر روی دستمزد کارگران صنایع دستی

متأسفانه تحریم در برخی موارد علاوه بر فشاری که روی مواد اولیه می‌گذارد بر مبالغ دستمزد هم تأثیر گذار است؛ به‌طوریکه برخی صنعتگران ترجیح می‌دهند به جای کار برای صنایع دستی روی زمین‌های کشاورزی به دلیل دستمزد روزی 70 هزار تومان کار کنند.

مجید سلیمی در این‌باره می‌گوید: یک صنعتگر وقتی به ریال جنس تولید می‌کند، به‌خصوص در صنایع دستی که در یک پروسه سه ماه تا یک ساله را برای برخی محصولات فاخر از جمله فرش باید وقت بگذارد و در این مدت تمام هزینه‌ها به ریال انجام شده ولی وقتی که صادر می‌کند به دلار صادر می‌شود که متأسفانه در قوانینی که وجود دارد، حتی صادرکننده گلیم هم شاکی است که چرا با دلار دولتی حساب می‌شود.

این کارشناس مسئول توسعه ترویج معاونت صنایع دستی استان فارس گفت: بر فرض مثال صنایع چرم که بیشتر چسب و یراق آن وارداتی است و با قیمت‌ها بالا و پایین می‌رود قیمت یک ماه قبل را نمی‌توان در زمان خرید گرفت و این باعث می‌شود که قیمت تمام‌شده صنعتگر با مشتری همان مبلغی باشد که مشتری می‌خواهد چرا که تنها گزینه‌ای که تولیدکننده بتواند تولید خود را سرپا نگه دارد، دستمزد است.

وی عنوان کرد: صنعتگر با کسانی که کار کرده دستمزد را طی می‌کنند که به صرفه باشد، اما دستمزد استاد صنایع دستی تغییر نمی‌کند که این باعث نارضایتی کارگران صنایع دستی می‌شود و به صنایع دیگر روی می‌آ‌ورند. بیشتر عشایر و روستاییان در استان فارس بیشترین تولید را در این چند سال اخیر داشتند، اما تمام تولیدکننده‌ها تولید خود را خارج از استان انجام می دهند، چون کارگر صنایع دستی به خاطر دستمزد ترجیح می دهد که روز زمین کشاورزی کار کند.

فشار بر هر چیزی ممکن است توانایی‌های بالقوه دیگری را نشان دهد

البته تحریم در برخی مواقع خوبی خود را دارد چرا که فشار بر هر چیزی ممکن است توانایی‌های بالقوه دیگری را نشان دهد مثل همین تحصیلکردگانی که در کنار شیوه سنتی تلفیقی از هنری را به‌وجود آوردند که نگاه بازار جهانی صنایع دستی به آن است.

زهرا الحمدی مدیر ارگ کریم‌خانی معتقد است که این روزها تحرکاتی در حوزه صنایع دستی به‌وجود آمده است. او می‌گوید: یکی از عوامل آن ورود تحصیلکردگان این رشته به بازار هنر است که به شیوه سنتی کمک کرده و دانش و تجربه باعث شده تا اتفاقات خوبی در این حوزه رقم بخورد.

البته برخی صنعتگران از بالا رفتن قیمت ارز و دلار دچار شادمانی شدند چرا که باعث رونق صنایع دستی از جنس کاذب شد.

علی شهدوست یک تولیدکننده ظروف سفالی گفت: معلوم نیست که افزایش دلار ماحصل تحریم‌ها یا سیاست‌گذاری‌ها بود اما این بحث  اتفاقی بود که در داخل رقم خورد به‌طوری که در دوره احمدی‌نژاد هم بود و رونق صنایع دستی از جنس کاذب شکل گرفت. رونقی که تأثیر کاذبی داشت؛ یعنی رونقی که خوشحال می‌شدی که چرخه‌ای از کار راه افتاده است اما از طرفی دیگر باارزش‌ترین موضوع که همانا نیروی انسانی است هم دچار مشکل می‌شد، یعنی قیمت‌های مواد اولیه برای کارها افزایش پیدا می‌کرد.

مهره‌ای وجود دارد که نظم را برهم بزند

گاهی هر چه که کنار هم قرار بگیرد تا چیزی درست شود یک مهره‌ای وجود دارد که نظم آن را برهم بزند. وجود صنایع دستی عالی و شاخص و تلفیق تحصیلکرده در کنار شیوه سنتی یا اعمال فشار چیزی نیست که به هنر صنایع دستی لطمه بزند اما ممکن است نبود یک واسطه یا بازرگان کل کارهایی که انجام شده را مسکوت بگذارد یا در انبار جمع کند.

بر فرض مثال سفال و شیشه و گلیم در خارج از کشور بازار خوبی دارد اما متأسفانه با نبود بازرگانی که بازار این هنر را به دست بگیرد نمی‌توان آن را به جهانیان معرفی کرد.

میثم حصاری معاون صنایع دستی استان قزوین در این‌باره گفت: نبود بازرگان برای صادرات صنایع دستی می‌تواند یک نقطه ضعف در این حوزه باشد چرا که در کشور تولیدکنندگان خوبی داریم.  در اینجا نقش بازرگانان برای ارائه و فروش به خارج از کشور مهم است.

نقاط ضعف صادرات صنایع دستی

صادرات صنایع دستی تنها به نبود بازرگان یا مواد اولیه برنمی‌گردد بلکه برخی موارد از جمله نبود بسته‌بندی مناسب و سلیقه‌یابی از نقاط ضعف صادرات صنایع دستی است به طوری که سلمان گورنگی مدیر اتحادیه طراحان و تولیدکنندگان فرش استان فارس معتقد است که نبود بسته‌بندی مناسب و سلیقه‌یابی و سلیقه‌شناسی قبل از تولید از جمله نقاط ضعف صادرات صنایع دستی ایران است. متأسفانه شیوه‌های سنتی در تولید به کار می‌رود و اکثر تولیدهای ما سلیقه‌یابی نمی‌شوند؛ به همین دلیل در انبارها جمع می‌شوند. کشورهایی همچون چین، نپال و تایلند به دنبال سلیقه‌یابی هستند، یعنی به دنبال سیستم دکور و فضای زیبای شهری هستند و همه این پارامترها را نیازسنجی می‌کنند.

محمود دلخوش کارشناس مسئول توسعه و ترویج صنایع دستی استان خراسان جنوبی هم دراین‌باره معتقد است که برند، بسته‌بندی، کیفیت و استانداردسازی، تولیدات صنایع دستی را دچار چالش کرده است. یکی از نقاط ضعف صادرات صنایع دستی به‌روز نبودن عمده تولیدات کالاهای صنایع دستی است که با سلیقه بازار همسو پیش نمی‌رود. نبود قیمت واحد نیز این کالاها را دچار چالش کرده است. محصولات با قیمت متفاوت وارد بازار می‌شوند و عدم شناخت صنعتگران از بازار هدف و کشورهای مقصد آن را دچار مشکل کرده است.

انتهای پیام/4046/ن