مطهری را باید از نو شناخت

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، 12 اردیبهشت 98 مصادف با چهلمین سالگرد شهادت و یكصدمین سالگرد  تولد آیت‌ا... مرتضی مطهری است. مطهری فیلسوف، فقیه، عارف، مجتهد نظریه‌پرداز و یك استاد بزرگ و كم‌نظیر در عرصه روحانیت و حوزه علمیه بود. ابعاد شخصیتی و آثار و تالیفات مطهری آنقدر متنوع و متكثر است كه جمع كردن همه آنها در یك‌جا بس مشكل و وافی به مقصود برای تبیین شخصیت آن علامه بزرگ نیست.

بر این باورم كه به دلایل زیر باید نگاهی نو به مطهری داشت تا از رهگذر آن برای نیاز امروز حوزه‌های علمیه، دانشگاه‌ها، نظریه‌پردازی جامعه و عصر كنونی خودمان از آثار و افكار او بهتر استفاده كنیم:
یكم: مطهری در حلقه شاگردان امام خمینی(ره)، اما از عناصر اصلی و فعال «اصلاح نظام حوزه علمیه» بود. ساماندهی جذب و صدور احكام برای كسانی كه در لباس و مسلك روحانیت می‌خواهند خدمت كنند، نظام ارزیابی دروس و ارتقای طلاب، نظارت و برخورد تنبیهی با كسانی‌كه واجد صلاحیت در این لباس و مسؤولیت نیستند از جمله مهم‌ترین ابعاد اصلاح نظام حوزه در سال 1328 هجری شمسی بود، اما مخالفت و مقاومت‌های بس جدی كه حتی موجب عقب‌نشینی زعیم بزرگ، حضرت آیت‌ا... بروجردی(ره) شد، علت‌العلل كوچ و مهاجرت مطهری از قم به تهران را فراهم ساخت. او خواهان آسیب‌شناسی حوزه و روحانیت و كارآمدی آن بود این دغدغه را به طور جدی در آثار او می‌توان دید؛ خلآ جدی كه هم‌اكنون نیز به‌شدت مورد نیاز است.

دوم: مطهری حلقه ارتباطی جریانات ملی - مذهبی و سیاسیون با روحانیت و جریان‌های انقلاب بود. سلوك، اندیشه، منش، شخصیت و جایگاه مطهری در مقام استادی دانشگاه تهران این موقعیت را برای او فراهم ساخته بود. گویی او «شاهراه ارتباطی همه جریانات سیاسی» بود. چرا كه هم مورد وثوق و اعتماد روحانیت و به طور اخص جریان انقلابی حوزه به رهبری حضرت امام خمینی(ره) بود و همین تشخص و منزلت ویژه‌ای از او نزد روشنفكران، نخبگان و دانشگاهیان ساخته بود. اعتدال و میانه‌روی مطهری و آنچه او در توصیف امیرالمومنین(ع) بیان كرد:
«جاذبه در حد اعلی، دافعه در حد ضرورت» گویی مطهری اهتمام بایسته داشت كه در عمل و رفتار ترجمان این سیره علی(ع) باشد.

سوم: مطهری قهرمان مبارزه با التقاط، انحراف، مادی‌گرایی و مكتب‌های شرقی و غربی بود. اصول فلسفه و روش رئالیسم در پنج جلد كه شرح و تفسیر اثر استاد علامه طباطبایی(ره) مفسر كبیر قرآن و فیلسوف بزرگ قرن بود، علل گرایش به مادی‌گری، نظام حقوق متقابل زن در اسلام، خدمات متقابل اسلام و ایران همه و همه نمونه‌ آثاری بود كه مطهری در رد و نفی افكار و اندیشه‌های ماركسیستی، كمونیستی، لیبرالیستی غرب و شرق و نیز نهیلیسم و پوچ‌گرایی و بالاخره پان‌ایرانیسم و پان‌عربیسم بود. گرچه مطهری جان خود را در راه مبارزه با انحراف و التقاط داد، اما آثار جاوید و ماندگار او که با قلم عالمانه و محققانه او به نقد و بررسی مکاتب غیراسلامی پرداخته بود برای همیشه سرمایه‌ بزرگی در جهت اندیشه‌ورزی در جامعه ایران و جوامع اسلامی است.

چهارم: مطهری به واقع فرزند زمان خویشتن بود و در هر عصر و زمانه‌ای آنچه را  تکلیف خود می‌دانست با شجاعت، صراحت، صداقت در سخنرانی و آثار خود می‌پرداخت. این همان بود که امام خمینی(ره) در شهامت او از او به عنوان «ثمره و محصول عمر خود» یاد کرد و «آثار و تالیفات مطهری را بی‌استثنا آموزنده» برشمرد. مطهری یک روحانی واقعی، یک استاد دانشگاه فاضل و عالیقدر، یک خطیب و سخنور فرزانه، یک نظریه‌پرداز و ایدئولوگ برجسته و امین امام خمینی(ره) بود. آیت‌ا... خامنه‌ای در آغاز دوران رهبری خویش در دیدار با خانواده این شهید مطهر گفتند: «اگر شهید مطهری زنده بود بهترین و شایسته‌ترین فرد بعد از امام خمینی(ره) برای رهبری نظام جمهوری اسلامی بود.»

پنجم: نگاه آینده‌پژوهانه و آینده‌نگری مطهری به آینده انقلاب اسلامی و بیم و امیدهایی که بر سر انقلاب او را رنج می‌داد، موجب شد در حیات بس‌کوتاه عمرش بعد از انقلاب (12 بهمن 57 تا اردیبهشت 58) یعنی کمتر از 90 روز به طور مستمر در مناظره‌های تلویزیونی، سخنرانی‌ها و آثار خود به‌خصوص «آینده انقلاب اسلامی» از آفات، چالش‌ها و خطراتی که در کمین انقلاب اسلامی است سخن بگوید و «ناتمام گذاشتن نهضت توسط روحانیت، خستگی تدریجی نیروهای  انقلاب، تجدیدنظرطلبی و تاویل و تفسیرهای انحرافی از ایدئولوژی انقلاب، رخنه و نفوذ فرصت‌طلبان در ارکان انقلاب» را به‌عنوان آفات انقلاب اسلامی مورد توجه قرار دهد.

این ویژگی‌ها به‌علاوه داشتن منظومه فکری و گفتمان روشن، حسن خلق، اعتدال و میانه‌روی، اجتناب از محافظه‌کاری و تن دادن به شرایط موجود، روحیه نقد و پرسشگری، برخورداری از تحمل عقاید مخالف، اعتقاد به تضارب آراء، وفاداری حقیقی به آزادی، جمهوریت، اسلامیت به مثابه ارکان انقلاب اسلامی مطهری را  مطهری زمانه کرد. امروزه حوزه‌های علمیه و روحانیت، دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی، جریانات سیاسی و جنبش‌های اجتماعی، حوزه نظریه‌پردازی و تئوری‌پردازی به‌شدت خالی از وجود امثال مطهری است. بر این اساس اعتقاد دارم باید مطهری را از نو شناخت و افکار اندیشه‌های او را درجهت پویایی و مانایی انقلاب اسلامی به کار بست. روحش شاد و راهش پر رهرو باد.

منبع:جام‌جم

انتهای پیام/4112/