جهانی‌شدن مفهوم‌سازی درستی نشده است

به گزارش خبرنگار حوزه تشکل‌های دانشگاهی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، اردشیر انتظاری صبح امروز در نشست «دانشگاه، گفتمان انقلاب اسلامی» با محوریت انقلاب اسلامی و جهانی شدن که در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی به همت بسیج اساتید تهران بزرگ برگزار شد، گفت: مفهوم جهانی شدن باتوجه به تکرار زیاد به یک امر واقعی تبدیل شده اما جهانی شدن مفهوم سازی درستی نشده است.

وی افزود: جریان فراملی شکل گرفته است اما جهانی شدن شکل نگرفته و این مفهوم یک رویکرد ایدئولوژیک است.

این استاد دانشگاه علامه طباطبایی بیان کرد: با توجه به گسترش ارتباطات و فناوری اطلاعات ارتباط بین انسان‌ها بیشتر شد و نوعی فشردگی یا نزدیکی زمانی و مکانی در ارتباط انسان‌ها صورت گرفت. این تحولات گسترده باعث تحول مناسبات اجتماعی شده است و می‌توان گفت جریان‌های فراملی شکل گرفته اما جهانی شدن محقق نشده است و جهانی شدن تنها در حد یک ایدئولوژی باقی مانده است.

انتظاری تأکید کرد: بعضی از کشورها فرهنگ، اقتصاد و سیاست خود را به‌عنوان مفاهیم جهانی معرفی می‌کنند. غرب اساساً اقتضای تهاجمی دارد و همین اقتضا منجر به فراملی شدن جوامع یا قطبی شدن ارتباطات بین‌الملل شده است و این به‌مفهوم جهانی شدن نیست.

وی در تشریح سخنان خود اظهار کرد: اکنون در جهان قطب‌ها شکل گرفته‌اند و قطبی قالب است. این قطب قالب فرهنگ سرمایه‌داری بود که فرهنگ خود را به‌عنوان فرهنگ جهانی تعریف کرده است.

استاد جامع‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: حرکت یا عمل قطبی منجر به مقاومت می‌شود چرا که این قطب به‌دنبال تحمیل فرهنگ خود بر دیگر فرهنگ‌ها است. غرب نیز قطب جهان‌نما است که خود را به‌عنوان جهان نشان می‌دهد.

انتظاری ادامه داد: این قطب جهان‌نما از ابزار اقتصادی، رسانه‌ای، شرکت‌های چندملیتی و نظامی استفاده می‌کند تا فرهنگ قطب خود را بر دیگر کشورها غالب کند و خیلی ساده‌انگارانه است که فرض کنیم این قطب از دانشگاه استفاده نمی‌کند.

وی در تشریح سخنان خود تصریح کرد: قطب غرب از تولید علم هم برای بست تفکر خود استفاده کرده است، به‌این‌ترتیب که بیشترین تیراژ کتاب‌های چاپ شده در موضوع جهانی شدن است و به‌نوعی دانشگاه و فضای علم و پژوهش در خدمت توسعه قدرت نرم قطب غرب است.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: این تحمیل قدرت قطب یک‌طرفه نیست و حتماً مقاومتی در مقابل آن وجود دارد اما این مقاومت در همه کشورها بروز نمی‌کند بلکه در نقاطی شکل می‌گیرد که دارای سابقه تمدنی باشد.

انتظاری اعلام کرد: در این چارچوب است که می‌توان انقلاب اسلامی را بررسی کرد. به‌ این‌ معنی‌ که انقلاب ایران مقاومت در مقابل جهانی شدن بود.

وی اضافه کرد: دو نوع مقاومت نرم و سخت وجود دارد. مقاومت نرم با استفاده از سوابق تمدنی یک کشور شکل می‌گیرد مانند ایران و مقاومت انقلاب اسلامی ایران اما مقاومت سخت مانند عمل گروهک‌های تروریستی منطقه‌ای است که توسط بعضی از قدرت‌ها تأسیس می‌شوند.

این استاد دانشگاه اذعان کرد: پیاده‌روی اربعین نمود مقاومت نرم است. این نماد مقاومت در مقابل جریان‌های تکفیری مانند داعش قرار دارد اما دانشگاه در مقابل حرکت مقاومتی اربعین سکوت می‌کند.

انتظاری افزود: پیاده‌روی اربعین یکی از بخش‌های قطب انقلاب اسلامی است. این حرکت یک تجمع ساده محسوب نمی‌شود بلکه نوعی اخلاق مبارزه جدید است و ابعاد بسیاری دارد که باید بر روی آن تمرکز و مطالعه کرد. در این بخش، دانشگاه عملکرد مناسبی نداشته است و باید برای بسط ابعاد تمدنی مقاومت نرم انقلاب اسلامی، دانشگاه تلاش‌های بیشتری بکند.

وی اعلام کرد: قطب غرب نیز این مقاومت نرم را شناسایی کرده است و برای مقابله با آن برنامه‌ریزی می‌کند. به‌ طور مثال در مصر که سابقه تمدنی وجود دارد در مقابل انقلاب مصر اقدامی انجام دادند تا این مقاومت به‌ شکست انجامد.

انتظاری ادامه داد: آینده جهان، آینده قطب‌ها است. جهانی شدن رخ خواهد داد اما این جهانی شدن از مسیر قطبی شدن حرکت خواهد کرد. آرمان انقلاب اسلامی نیز این است که تمدن‌سازی کرده و قطب جهان اسلام شود.

این استاد دانشگاه با اشاره به نقش‌های ممکن دانشگاه در جریان قطبی شدن و ایجاد قطب انقلاب اسلامی تشریح کرد: سناریوی اول این است که مفهوم جهانی شدن دنیا را قبول کرده و به‌دنبال باز کردن جایگاهی برای خود در این نظام جهانی شده باشیم و در تقسیم کار جهانی به‌دنبال کسب جایگاهی باشیم، اما نظام قطبی غرب به انقلاب اسلامی فرصتی برای کسب جایگاه نمی‌دهد. در این‌ صورت نیز نقش دانشگاه این است که گفتمان انقلاب اسلامی را با توجه به نظام جهانی شده، بازخوانی و بازتعریف کند.

وی اشاره کرد: اما سناریوی دوم که به‌ نظر من نیز سناریوی متناسب با گفتمان انقلاب اسلامی است، این است که انقلاب اسلامی تولیدکننده و دارای تمدن جدید است که نمی‌تواند با قطب‌های دیگر هم‌سازی کند و بقای آن در هم‌سازی و تسلبم نیست. انقلاب اسلامی از فضای قطبی جهان پرده برداشته و دانشگاه نیز وظیفه دارد در راستای تمدن‌سازی تلاش کند. در این حالت پیش‌فرض‌های جهانی شدن را قبول نداریم و باید به‌ دنبال ارائه راهکارها و مبانی فکری منحصر به تمدن اسلامی باشیم.

انتظاری بیان کرد: تمدن‌سازی یعنی اینکه بر اساس آرمان‌های انقلاب در دانشگاه یا آموزش، تجدیدنظر کنیم و این با اصلاح ممکن نیست. به‌ این‌ معنا که اصل مفاهیم نفی نمی‌شوند و وقتی تجربه و دانش جهان وجود دارد، از آن استفاده می‌کنیم اما در صورتی‌ که تجربه و دانش جهان متناسب با نیازهای تمدن جدید ما نباشد، باید از دانش درونی استفاده کنیم.

استاد جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی در پایان سخنان خود تأکید کرد: نظام فعلی دانشگاه و آموزش و پرورش برای تمدن‌سازی اسلامی آمادگی ندارد. برای آمادگی این دو نهاد باید به‌دنبال تجدیدنظر و پاسخ به پرسش‌های اساسی در مورد اصل موجودیت این نهادها باشیم.

انتهای پیام/4115/ 4122/