خطرناک‌ترین نقاط تهران کجاست؟/ راهکارهای پیشگیری از فروریزش

علی بیت‌اللهی در گفتگو با خبرنگار محیط زیست گروه اجتماعی خبرگزاری آنا با اشاره به فروریزش‌های شهر تهران در فصل پاییز و همزمان با بارندگی‌ها در سطح شهر اظهار کرد: شرایط سطحی شهر تهران از نظر شیب و خاک به‌صورتی است که آب‌های سطحی بالادستی از طریق قنات‌ها و رگه‌های آب به سمت مناطق جنوبی شهر سرازیر می‌شود، همچنین از سوی دیگر خاک‌های تهران چسبندگی ضعیفی دارد و با حالت طبیعی در چند دهه قبل که ما ساخت و سازهای زیرسطحی و گودبرداریهای عمیقی نداشتیم این روال عادی جهت حرکت آب‌های زیرسطحی از طریق قنات‌ها و رگه‌های آب امر طبیعی بود و روال جاری خود را طی می‌کرد.

مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ادامه داد: سوانحی مانند فروریزش شهران، خیابان پیامبر یا میدان قیام و مولوی در سه نقطه نزدیک میدان اعدام یکی در برابر بیمارستان شهید اکبر آبادی و اخیراً که دهم آبان 97 در تقاطع خیابان مولوی با خیابان مصطفی خمینی اتفاق افتاد عمدتاً ناشی از حفاری‌ها و ساخت و سازهای زیرسطحی است.

وی اضافه کرد: در خیابان مولوی با احداث خط 7 مترو که در جهت شرقی و غربی است، عمده رگه‌های آب سطحی در این مسیر مسدود می‌شود و یکی از آثار بارز آن کم شدن و قطع شدن آب چشمه علی در شهر ری است.

بیت‌اللهی یادآور شد: هرچند با احداث سازه‌های زیرسطحی، آب‌ها در این مسیر از حرکت نمی‌ایستد و با سرعت زیاد و در یک شیب تند از شمال به جنوب تهران در جریان است که در این مسیر نیز شاهد آب‌شستگی و خاک‌شستگی هستیم و آب با ایجاد تونلهای زیر سطحی و ایجاد حفره‌های متعدد در زیرساخت شهر تهران راه خود را پیدا می‌کند که این موضوع موجب می‌شود در زیر شهر تهران حفره‌ها و تونل‌هایی با ابعاد قابل توجه ایجاد شود.

وی با اشاره به ریزش این تونل‌ها و حفره‌ها در پی ارتعاشات و ترافیک در این مسیرها گفت: متأسفانه این ریزش‌ها به تدریج به سطح زمین نزدیک شده و شاهد فروریزش‌ها در شهر تهران هستیم و حتی در مناطقی مانند میدان قیام و شهران شاهد مصدومیت و تلفات تعدادی از شهروندان بودیم.

بیت‌اللهی با اشاره به فرونشست زمین در اوایل آبان ماه امسال در خیابان مولوی تهران نیز تصریح کرد: در فروریزش خیابان مولوی، عمق حفره به 8 متر رسید که باید در این زمینه اقدامات و تدابیر مهندسی صورت می‌گرفت؛ البته راهکارهای مهندسی نیز وجود دارد اما متأسفانه مورد توجه قرار نمی‌گیرد.

وی یادآور شد: راهکارهای لازم را بررسی و پیشنهاداتی نیز در این زمینه ارائه کردیم و حتی در نظر داریم در شورای‌عالی شهرسازی و معماری کشور نیز این پیشنهادات را به صورت قانونی مصوب کنیم زیرا در غیراین‌صورت شاهد حوادث بسیاری از این قبیل خواهیم بود.

دبیر کارگروه ملی زلزله، لغزش لایه‌های زمین، ابنیه و شهرسازی به پیشنهادات ارائه شده در این زمینه اشاره و بیان کرد: در گودبرداری‌ها، ساختمان‌های بلند مانع جاری بودن رگه‌های آب شده و آن را مسدود می‌کنند و به فکر جاری شدن آب در سایر مسیرهای زیرسطحی نیستند و حتی توجه نمی‌کنند که این حجم از آب‌های جاری در زیر زمین حفره‌هایی ایجاد می‌کند؛ پیشنهاد دادیم کارفرمایان در برخورد با رگه‌های آب با تمهیدات مهندسی مسیر آب را با دور زدن ساختمان در حال ساخت به مسیر قبلی خود برگردانند و ضوابط حفاری‌های مترو نیز باید به صورت استاندارد انجام شود.

این استاد دانشگاه ادامه داد: همچنین در مورد حفظ ایمنی قنات‌ها و تونل‌ها پیشنهاد کردیم که شهرداری ایمنی و مدیریت این قنات‌ها را بر عهده بگیرد زیرا مجموعه فضای سبز شهرداری تهران از قنات‌ها برای آبیاری فضای سبز شهری استفاده می‌کند.

وی یادآور شد: قنات‌های تهران در زمان قدیم مالک مشخصی داشت و برای باغات و مزارع جنوب تهران مورد استفاده قرار می‌گرفت اما هماکنون این زمین‌های زراعی به ساختمان تبدیل شده و هرازگاهی شاهد ریزش و تخریب آنها هستیم.

این مقام مسئول در کارگروه ملی زلزله، لغزش لایه‌های زمین، ابنیه و شهرسازی با بیان اینکه شیب تهران از شمال تا جنوب حدود 800 متر اختلاف ارتفاع دارد، افزود: با توجه به این شیب تصور کنید که آب‌های جاری با چه سرعت و فشاری زمین را تخریب می‌کند و در صورت عدم محافظت و پیشگیری خسارت‌های بسیاری برجای خواهد ماند.

بیت‌اللهی در پاسخ به اینکه در کدام مناطق تهران احتمال فروریزش زمین وجود دارد، گفت: نقشه‌ای از قنات‌های شهر تهران البته مربوط به سال‌های گذشته موجود است، همچنین در سال 1333 یا 1335 یا 1345 عکس‌های هوایی از تهران گرفته شده که نشان می‌دهد در آن زمان در مناطقی مانند اطراف شهر ری، منطقه 12 و حوالی بازار شاهد تجمیع قنات‌ها بوده‌ایم، با بررسی عکس‌های هوایی متوجه می‌شویم که خط قنات‌ها با زوایایی به سمت منطقه 12، شهر ری، محدوده مناطق 16 و 17 جاری منتهی شده است.

بیت‌اللهی یکی از بزرگترین مناطقی که دارای ریسک و خطر فروریزش است را منطقه 12 تهران اعلام کرد و گفت: باتوجه به اینکه منطقه 12 دارای مراکز اقتصادی،‌ آثار تاریخی و فرهنگی و ساختمان‌های اداری و دولتی است و خاک این منطقه نیز پتانسیل و استعداد ریزش بسیاری دارد نیازمند توجه ویژه و مضاعف است.

این استاد دانشگاه در مورد چگونگی توجه به این مناطق برای پیشگیری از فروریزش گفت: فروریزش‌ها مانند زلزله نیست و می‌توان با انجام اقدامات بهموقع و مناسب از بروز آن پیشگیری کرد. برهمین اساس اگر مسیر قنوات و پوشش قنات‌ها را محکم کنیم این تونل‌ها ریزش نخواهند کرد. همچنین اگر در زمان ساختمان‌سازی رگه‌های آب را مسدود نکنیم این فروریزش رخ نخواهد داد.

وی با اشاره به اینکه متأسفانه خطرات بزرگ در کشور مورد توجه قرار نمی‌گیرد، افزود: متأسفانه در فروریزش دهم آبان در چهارراه مولوی شاهد بودیم که بلافاصله با نخاله‌های ساختمانی و پودر آهک و خاک نخاله، حفره را پر کردند در حالی که این حالت درمان موقت است و فقط پاسخگوی حل مشکلات ترافیکی در کوتاه‌مدت است زیرا می‌خواهند بلافاصله مسیر را بازگشایی کنند.

انتهای پیام/4044/ن