فاصله جدی میان نخبگان و توده مردم باعث سقوط حکومت پهلوی شد

به گزارش خبرنگار حوزه فرهنگی هنری گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، عصر امروز در مراسم روز دانشجو به مناسبت 16 آذر که در دانشگاه شاهد برگزار شد، حسین دهباشی با بیان اینکه یک سال مانده به انقلاب در زمستان سال 56 هیچ‌کس فکر نمی‌کرد پایه‌های حکومت یک سال بعد بلرزد، اظهار کرد: آن سال رئیس‌جمهور وقت آمریکا برای اولین بار مراسم کریسمس را خارج از کشور خود و در کاخ نیاوران ایران سپری کرد.

وی افزود: رئیس‌جمهور وقت آمریکا در آن سال ایران را جزیره ثبات خواند و بیان کرد آمریکا بدون هیچ شرط و قیدی از حکومت پهلوی حمایت خواهد کرد.

این مستندساز در ادامه بیان کرد: از سال 55 تا 56 تمامی گروه‌های چریکی دستگیر و نابود شده بودند. حکومت پهلوی بر این باور بود که تا 10 سال آینده پایه‌های آن سر جایش باقی خواهد ماند. آن اقتداری که زمستان سال 56 در حکومت پهلوی وجود داشت در زمستان 57 دیگر اثری از آن باقی نماند و این معمای تاریخ است که نمی‌توان آن را در روایت‌های ساده دریافت و بزرگی و اهمیت آن در روایت‌های ساده قابل بازگویی نیست.

دهباشی افزود: یکی از عوامل اینکه یک سال پس از سال 56 منجر به سقوط حکومت پهلوی شد فاصله جدی میان نخبگان و توده مردم بود. مردم برای حکومت مشروعیت قائل نبودند و تصور مردم این بود که حکومتی که با کودتا بر سر کار بیاید حکومت نیست.

وی در ادامه سخنانش اظهار کرد: فساد در آن زمان در دو بخش وجود داشت. فسادی که در واقعیت بود و تصوری که از فساد در جامعه وجود داشت. خرید بیش از حد کالا در جامعه اثر عکس گذاشت، به‌طور مثال کامیون‌هایی که خریداری می‌شد در کنار جاده‌ها زنگ می‌زد و از کابین آن به عنوان غذاخوری‌ استفاده می‌شد و سیمان‌های خریداری‌شده تبدیل به سنگ می‌شدند.

این مستندساز تصریح کرد: یکی از علل دیگر سقوط حکومت پهلوی این بود که شاه به حرف کارشناسان اقتصادی گوش نمی‌داد و همین حکومت او را متزلزل کرد. در دهه 50 با افزایش درآمد نفت شاه می‌خواست به دروازه‌های تمدن بزرگ برسد و با روشی خودکامه پیش می‌رفت.

دهباشی یکی از دیگر از علل سقوط حکومت پهلوی را دلخوری نیروهای مسلح از شاه بیان کرد و افزود: در آن زمان نیروهای مسلح از مقام افسری به بالا امکانات فوق‌العاده زیادی را دارا بودند و برای 75 درصد نیروهای مسلح و درجه‌داران هیچ امکاناتی وجود نداشت و آنها از زندگی خود ناراضی بودند. در همین حال یک درجه‌دار آمریکایی که در ایران خدمت می‌کرد حقوق او با نیروهای بالامرتبه نیروهای مسلح یک اندازه بود و همین احساس تبعیض و نارضایتی را ایجاد می‌کرد.

این مستندساز در ادامه سخنانش گفت: در ادامه یکی دیگر از علل سقوط حکومت پهلوی را اختلاف شاه و ملکه بیان کرد و توضیح داد که فرح به شاه وفادار نبود و منظور از عدم وفاداری او مسائل اخلاقی نیست و منظور وفاداری سیاسی است.

وی در ادامه سخنانش توضیح داد: فرح تا سال 55 نقش زیادی در حوزه سیاست نداشت و از سال 57 با افزایش قدرت فرح خواهران شاه نیز قدرت‌‌شان را از دست می‌دهند و فرح احساس می‌کند می‌تواند جای شاه را بگیرد. در همین راستا در سفر به عراق و ملاقات با آیت‌الله خویی درخواست می‌کند در صورت به قدرت رسیدنش آیت‌الله خویی از او حمایت کند. همچنین فرح با سفر به آمریکا تضمین حمایت آنها را به دست می‌آورد.

دهباشی در ادامه تصریح کرد: تا ابتدای سال 57 کسی فکر نمی‌کرد مذهبیون مخالف اصلی حکومت پهلوی باشند و تصور می‌کردند مخالف اصلی این حکومت گروه چپ هستند و تا آن زمان با روشنفکران و گروه‌های چپ به گفتگو می‌پرداختند. مردم نه‌تنها از شاه بلکه از ملکه نیز ناراضی بودند ولی در آن زمان درک نمی‌شد.

دهباشی ادامه داد: از 217 نفری که ما گفتگو گرفتیم و 60 نفر آنها جواز گرفته شده، کمتر از پنج درصد فکر می‌کردند که حکومت پهلوی رفتنی است.

این مستندساز گفت: جنبش دانشجویی می‌تواند به این مفتخر باشد که 10 سال پیش از اولین حرکت روحانیت در سال 1342 (مخالف انقلابیون مذهبی) در سال 1332 در دانشگاه وارد مبارزه شده‌اند.

انتهای پیام/۴۰۸۴/پ