بافت فرسوده شهری در ایران از روستاها هم ضعیف‌تر است/ تاکنون زلزله قدرتمند نیامده، وگرنه فاجعه پیش می‌آید

محمد شکرچی زاده در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اجتماعی خبرگزاری آنا و در پاسخ به این پرسش که آیا سیاست‌گذاری‌ها در برابر حادثه طبیعی زلزله باعث کاهش تلفات آن در سال‌های اخیر شده است یا خیر؟ گفت: خوشبختانه ما در سال‌های اخیر زلزله 6 و 7 ریشتری نداشته‌ایم. دلیل دیگر تلفات پایین سال‌های اخیر این بوده که مرکز زلزله‌های روی داده در لایه‌های عمیق‌تر زمین قرار داشته‌اند. موضوع سوم هم ساخت و سازها در روستاها و بهسازی ساختمان‌ها است که این موضوع هم تا حدودی کمک کرده است.

به گفته وی، بنیاد مسکن در مقاوم‌سازی روستاها نسبتا موفق عمل کرده است اما همین زلزله‌های کم تلفات در سال‌های اخیر اگر در شهرهای بزرگ روی می‌داد، می‌توانست خسارات سنگینی را به بار بیاورد چون وضعیت بافت فرسوده در شهرها از روستاهای ما بدتر است.

او ادامه داد: این روی ندادن زلزله‌های پرتلفات نباید باعث غفلت ما شود. به خصوص در شهرهای بزرگ ریسک‌های بزرگ داریم و آمار خسارات پایین سال‌های اخیر نباید حساسیت ما را کم کند. ما باید روی ساخت و سازهای جدید دقت بیشتری داشته باشیم و به همین دلیل هم تغییرات مهمی در آئین نامه ساخت و سازه ارائه داده‌ایم. در بافت‌های شهری فرسوده خسارات یک زلزله می‌تواند بحران‌های دیگری مثل آتش‌سوزی در شبکه گاز را به وجود آورد و اینها مسائلی است که ما مورد توجه قرار داده‌ایم.

شکرچی زاده در توضیح مفهوم تاب آوری شهرها در برابر حوادث و موقعیت‌های ویژه نیز گفت: بحث تاب آوری شهرها در ایران نیز مورد توجه قرار گرفته است. این موضوع در کنفرانس سندای (Sendai) ژاپن نیز به عنوان بحث محوری در دستور کار قرار گرفت. در این بحث به تحمل شهرهای حیاتی و کلانشهرها در شرایط بحرانی مثل خشکسالی، سیل و زلزله پرداخته می‌شود.

رئیس واحد تحقیقات وزارت راه و شهرسازی درباره زلزله‌های روی داده در جوادآباد ورامین و تاثیر آن بر روی شهر تهران گفت: زلزله‌های این روزهای جواد آباد در مجموعه گسل‌های ایران مرکزی و البرز نبوده است یعنی گسل‌های این زلزله‌ها به گسل‌های البرز که تهران را تهدید می‌کند ارتباط نداشت. این زلزله‌ها بسیار قدرتمند نبودند هرچند یک زلزله 4/1 ریشتری هم ثبت شد. این زلزله‌ها در مجموعه گسل‌های ایران مرکزی بودند. آنچه مشخصا تهران را تهدید می‌کند به گسل‌های البرز مربوط می‌شود.

او درباره استفاده از تکنیک‌های معماری سنتی و استفاده از ایده‌های نو که با نگاه به این تکنیک‌های کهن تهیه شده است نیز گفت: معماری سنتی ما تا حدودی خود را با پدیده زلزله متناسب کرده است. روش‌های این معماری مثل ساخت طاقی‌هایی که تکان‌های زلزله را تاب می‌آورند از پس هزاران سال تجربه به وجود آمده‌اند اما اگر نگاه کلان به موضوع را در نظر داشته باشیم متوجه این موضوع می‌شویم که در ساخت و سازهایی که در شهرها با تیرآهن و بتن صورت می‌گیرد از این شیوه‌ها چندان نمی‌شود استفاده کرد و باید انرژی خود را صرف بهبود این ساخت و سازهای مدرن کنیم. استفاده از تکنیک‌های مناسب معماری سنتی در بازسازی ساختمان‌های تاریخی مورد توجه ماست به عنوان مثال در بازسازی ارگ تخریب شده بم از این تجارب خیلی استفاده کرده‌ایم اما استفاده از اینها در معماری شهرهای مدرن در ابعاد گسترده بسیار مشکل است.

رئیس واحد تحقیقات وزارت راه و شهرسازی از مردم هم درخواستی داشت؛ «از هموطنان می‌خواهم که همانطور که در نمای ساختمان و نازک‌کاری حساسیت زیادی به خرج می‌دهند در اجرای اسکلت و فونداسیون هم حساس باشند و از مجریان و مهندسان بخواهند در این مورد نهایت وسواس را به خرج دهند چون اجرای فونداسیون و بتن‌ریزی در بحث زلزله بسیار تاثیرگذار است.»