دانشگاه‌ ما متخصصِ متدین تربیت نمی‌کند

به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاه و سیاست گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، مسئله نگاه به شرق که در بیانات مقام معظم رهبری در دیدار اخیر با نخبگان و استعدادهای برتر مطرح شد، نشان از دغدغه و نگرانی ایشان از تکیه به غرب و اغفال از ظرفیت‌های تمدن شرق به‌خصوص همسایگان است. بدعهدی غرب در مناسبات سیاسی و اشتراکات تمدنی با شرق ما را بر آن داشت تا گفتگویی تفصیلی با جواد منصوری سفیر سابق کشورمان در چین داشته باشیم. متن این گفتگو به شرح زیر است:

* وضعیت دانشگاه‌ها و نظام آموزشی عالی کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

اساس تحولات آینده هر کشور آموزش و پرورش و دانشگاه است،  به‌ عبارت دیگر وضعیت امروز ما محصول عملکرد نظام آموزشی و دانشگاهی ما در دهه‌های دوم و سوم بعد از انقلاب است و در دهه آینده، حاصل هر چه را امروز کاشته‌ایم، خواهیم دید. حالا ما نظام دانشگاهی و آموزشی را از غرب کپی کرده‌ایم اما این نسخه کپی‌شده، بسیار ناقص و ناشیانه است. 

ما در نظام آموزشی به چنین اشتباهی دچار شده‌‌ایم، یعنی دانشگاه‌های کشور، دانشگاه ما نیست، بلکه دانشگاه غرب است. دانشگاه‌های ما متخصص متدینِ عاقلِ پرکارِ ملی تربیت نمی‌کند بلکه پشتِ میزنشین و کاسب تقدیم جامعه می‌‌کند‌. دانشجو سر کلاس صریحاً به بنده اظهار می‌کند، آقا ما با چه امیدی درس بخوانیم، و به بی‌ارزش و بی‌فایده بودن مدارج و مدارک دانشگاهی اذعان می‌کنند. حالا ممکن است اغراق باشد اما بالاخره یک مقداری هم عین واقعیت است.

* دانشگاه‌های کشور تا چه اندازه آموزه‌های اسلامی را سرلوحه کار خود قرار می‌دهند؟ 

دانشگاه‌ها در ایران متأسفانه ناقص‌الخلقه به‌دنیا آمده‌اند، بنیان‌گذار دانشگاه در ایران از دوره پهلوی اول، فراماسونرها هستند. در دوره بعد از انقلاب تاکنون تحول اساسی در نظام دانشگاهی به‌وجود نیامده‌ و هنوز هم که هنوز است رهبر معظم نسبت به این‌که دانشگاه‌های ما اسلامی نیست گلایه‌مند است.

هرچه التماس و خواهش کردیم که مطالبات رهبری را مجدانه‌تر پیگیری کنند، آقایان به دفع‌الوقت گذراندند و نهایتاً  یک لایه اسلامی کشیده‌اند روی دانشگاه‌ها، یک رنگی زده‌اند به دانشگاه، درس معارف و درس انقلاب در برنامه گنجانده‌اند؛ اما به‌قول یکی از دانشجوها «ما دانشگاه را اسلام‌مالی کرده‌ایم»، درصورتی‌که دانشگاه اسلامی این نیست که ما داریم. 

* به‌نظر شما با چه سازوکاری می‌‌توان همکاری‌های علمی با شرق را شروع کرد؟

 فرض کنید برای چین‌شناسی اعزام دانشجو داشته باشیم، دانشجویان ما چین‌شناسی را با نوشته‌های انگلیسی که غالباً آمریکایی‌ها نوشته‌اند نمی‌توانند درک کنند، باید دانشجو به چین اعزام شود و آن‌جا زندگی کند و درس بخواند تا چین‌شناس شود. 

موضوع بسیار قابل تأملی است که آمریکایی‌ها در حال‌ حاضر  700 دانشجو در چین دارند که در  رشته‌های چین‌شناسی، هنر چینی، زبان چینی، ادبیات، تاریخ، دین و طب چینی تحصیل می‌کنند.

البته یکی از بزرگترین مشکلات ما، دوران بعد از دانشگاه نیز هست که فارغ‌التحصیلان مجالی برای حضور در دستگاه‌ها پیدا نمی‌کنند و فرصت‌های تجربه‌اندوزی نداشته و یا در جای خودشان قرار نمی‌گیرند. به عنوان مثال بنده دانش‌آموختۀ لیسانس زبان انگلیسی سراغ دارم که به کشاورزی مشغول بوده و اذعان دارد هر چه گشته است کاری درخور رشته‌اش نیافته و این مشکلاتی از این دست، ناشی از بی‌برنامگی ما در طول این سالیان است.

 * در خصوص تربیت نیروهای کارآمد در چین تجربه‌ای دارید؟

ما در دوران خدمت در سفارت چین، برنامه‌ای طرح‌ریزی کردیم که متأسفانه مستمر به آن پرداخته نشد و همین سؤال قبلی شما را معاونت علمی ریاست جمهوری با بنده مطرح کرد، هدفشان هم آگاهی از زمینه‌های تحقیقاتی و روش‌های تحقیق و توان علمی چینی‌ها بود. ما در پاسخ آن‌ها یک فرد باسواد و متعهد را برای اعزام به چین و اقامت سه‌ماهه درخواست کرده و برنامه‌ای برای وی در نظر گرفتیم. استادی که از طرف معاونت علمی رئیس‌جمهور فرستاده شده بود با همکاری‌های انجام گرفته از سفارت چین و ارتباط‌های بین‌المللی که ایجاد شد با جمع‌آوری اطلاعات و ارتباط‌گیری با تمام پژوهشکده‌ها و پژوهشگرهای حوزه مربوطه، اکنون به عنوان یکی از پیشتازان علوم نانو در کشور شناخته می‌شود. 

انتظار این است که معاونت علمی ریاست‌جمهوری  100 نفر از اساتید را در حوزه‌های مختلف اعزام کند و این‌ها آدم‌های برجسته هر رشته‌ای را شناسایی کرده، ارتباط گرفته و با تحولات نوین آشنایی پیدا کنند. دیگر اینکه ما اساتید آن‌ها را دعوت کنیم تا در یک دوره یک‌ یا دوماهه متخصصان ما را آموزش دهند، کاری که چینی‌ها زیاد می‌کنند، اساتید را به کشورشان دعوت کرده و به شایستگی هرچه تمام هم پذیرایی به‌جا می‌آورند و  خوب هم هزینه می‌پردازند، اما نیروی متخصص و باتجربه تربیت می‌کنند. 

 * به‌ نظرتان در حوزه سیاست خارجی و یک مقدار کوچک‌تر از آن، همین سفارت‌ها، چقدر می‌توانند مؤثر باشند، دانشگاه چگونه می‌تواند با اینها ارتباط بگیرد؟ 

دانشگاه آزاد اسلامی مثل بقیه دانشگاه‌ها  یک اداره روابط بین‌الملل دارد، این اداره دائماً باید با دانشگاه‌های دنیا و به‌خصوص مراکز علمی جهان شرق در ارتباط باشد. زمانی که بنده سفیر کشورمان در چین بودم، برای دانشگاه آزاد اسلامی، دعوت‌نامه‌ای برای بازدید از یکی از مراکز برجسته علم و فناوری چین تهیه کردیم و چینی‌ها به تشکیل یک کمیته مشترک و تقویت همکاری راغب بودند، لیکن درخواست‌هایی هم از طرف ایرانی داشتند. طرف‌های چینی خواهان تشکیل رشته‌های زبان فارسی، اسلام‌‌شناسی و هنرهای اصیل ایرانی بودند که بایستی در قالب کمیته مشترک تشکیل شده و بررسی‌ها انجام می‌گرفت. 

اداره روابط بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی اصلاً نباید کاری به دولت داشته باشد چرا که اکنون رابطه بین دانشگاه‌های دنیا خیلی گسترده است و خودشان با همدیگر در حال تعامل بوده و استاد و دانشجو مبادله می‌کنند، دوره‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت برگزار می‌کنند، به همین دلیل اداره بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی باید چاره کار را از همین دریچه‌ها پیگیری کند.

* به‌عنوان کلام آخر نظرتان را در مورد «مطالبه رهبری» و نگاه به شرق در حوزه دانشگاه بیان کنید.

در رابطه با خواست مقام معظم رهبری در مورد توجه به شرق، ایشان منظورشان این بوده که پیشرفت همه‌اش در غرب نیست، در شرق هم هست و باید دید آن‌ها چه‌کار می‌کنند. شرقی‌ها و در رأس آن  چینی‌ها خیلی جدی، خیلی منظم و خیلی خوب کار می‌کنند.  اینها مسائل اساسی، مسائل جدی ماست.

انتهای پیام/پ